Kaçkar dağlari miLLİ parkinin jeopark potansiyeli Yıldırım Güngör a

---

210

70. Türkiye Jeoloji Kurultayı                        10-14 Nisan/April 2017                        70

th

 Geological Congress of Turkey

KAÇKAR DAĞLARI MİLLİ PARKININ JEOPARK 

POTANSİYELİ

Yıldırım Güngör

a

, Yahya Çiftçi

b

 

 

a

İÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 34320, Avcılar, İstanbul 

MTA Genel Müdürlüğü, Ankara

([e-mail])

ÖZ

Doğu Karadeniz Dağlarının KD ucunda yer alan Kaçkar Dağları Milli Parkı Rize, Erzurum ve 

Artvin Sınırları içinde kalmaktadır.  Milli Park;  barındırdığı eşsiz ekosistem, yüksek zirveler, 

buzul vadileri, buzul gölleri ve yemyeşil ormanları ile Türkiye’nin diğer dağlarına oranla tah-

ribatın henüz üst düzeye çıkmadığı ender bölgelerden biridir. Kaçkar Dağları bu özellikleri ile 

sadece ülkemizin değil dünyanın da önemli dağlarından biri olup bu özellikleri ile bir Jeopar-

kın en önemli bileşenlerinden biri olan doğa sporları dağcılık, doğa yürüyüşleri, dağ bisikleti, 

kampçılık, Off-Road, oryantiring sporları ile uğraşanlara eşsiz olanaklar sunmaktadır.  

Jeolojik olarak Kıta - Kıta Çarpışması ile oluşan ve Alp - Himalaya Sistemine dahil olan To-

roslar ile Genç volkanik dağlar olan Ağrı, Erciyes, Süphan, Nemrut, Tendürek ve Hasan dağ-

larından farklı olarak Doğu Karadeniz Dağları, bir okyanusal kabuğun bir kıtasal kabuk altına 

dalması ile oluşan And tipi kıta kenarı volkanik ada yayı zincirlerinden oluşmuştur. Dağların 

yüksek rakımlı tepelerini oluşturan bazik volkanik kayaçlar, Neotetis okyanusunun Pontid kı-

tasının altına dalmasıyla meydana gelen yay mağmatizmasının ürünleridir. 

Jeopark düzenlemesi açısından ele alındığında, Kaçkar Dağları Milli Parkında yüksekliği 3000 

metrenin üzerinde bulunan onlarca zirve (Kaçkar Dağı: 3932 m; Verçenik Dağı: 3709 m) bu-

lunur. Fırtına Deresi havzasını oluşturan irili ufaklı yüzlerce derenin aktığı Verçenik, Elevit, 

Amlakit, Polavit, Kavrun, Çeymakçur, Palakçur, Avaçur ve Kaçkar Vadileri, sadece Rize bö-

lümünde yer alanlardır. Artvin ve Erzurum bölgelerinde de çok sayıda kayda değer güzellikte 

dere ve vadi bulunur. Yukarı Kavrun yaylası ve Verçenik yayla gibi yaylaların yanı sıra, ola-

ğanüstü güzellikteki buzullar, buzul gölleri, buzul vadileri, buzul çizikleri ve hörgüç kayalar 

gibi doğal zenginlikler, en göze batan doğal varlıklardır. Olağanüstü bir biyolojik çeşitliliğe, 

etnografik değerlerle, tarihsel ve arkeolojik özelliklere sahip Kaçkar Dağları bir jeoparkta ol-

ması gereken bileşenlerin en iyilerini barındırmaktadır.  

Bu çalışmada Kaçkar dağlarının Jeopark olup olamayacağı değil, Türkiye’nin bu doğa harika-

sının hangi unsurların ön plana alındığı kaç adet jeorota düzenlemesine ev sahipliği yapabile-

ceği tartışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler : Kaçkar dağları, Jeopark , Jeorota, Jeosit, Jeolojik Miras 

---

211

70. Türkiye Jeoloji Kurultayı                        10-14 Nisan/April 2017                        70

th

 Geological Congress of Turkey

GEopARk poTEnTIAl of kAÇkAR MounTAInS nATIonAl 

PARK

yıldırım Güngör

a

, yahya Çiftçi

b

 

 

a

İÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 34320, Avcılar, İstanbul 

MTA Genel Müdürlüğü, Ankara

([e-mail])

ABSTRACT

Kaçkar Mountain National Park is located in the NE of the Easthern Black Sea Mountain, wit-

hin the provinces of Rize, Erzurum and Artvin villages. This national park is one of the scarce 

regions that substantially preserved in terms of natural heritage, including unique ecosystem, 

peaks, valley and lakes of glacial erosion and forest. Kaçkar Mountain is not only in Turkey 

but also the prime mountain in the world with its productive national features, provides good 

opportunities for natural sports i.e. mountaineering, trekking, mountain bike, camping, off-ro-

ad, orienteering, and other activities.   

There are many mountain chains in Turkey like Taurus Mountains, developed geologically 

after the collision of Lavrasia and Gondwana plates, as a part of the Alp-Himalayan orogenic 

system. There are also other strato-volcanoes like Hasan Dağı, Erciyes, Nemrut, Süphan, Ten-

dürek and Ağrı Mountains that are the products of the intra-plate magmatic/volcanic system. 

Differently, Eastern Black Sea Mountains, including the Kaçkar System, represents the And-ty-

pe continental edge volcanic island-arc system, result of a subduction of the oceanic plate 

under the continental plate. Basic volcanic rocks forming the peaks of the Kaçkar Mountains 

are represented the arc magmatic products of subduction of the oceanic crust of Neotethys 

underplated the Pontide continental fragment. 

In terms of geopark organization, Kaçkar National Park includes several peaks more than 

3000 meters elevation like Kaçkar (3932 m) and Verçenik (3709) mountains. Hundreds of stre-

ams are present in Verçenik, Elevit, Emlakit, Polavit, Kavrun, Çeymakçur, Palakçur, Avaçur 

and Kaçkar valleys that creating a network for the Fırtına River Basin in Rize sector. Another 

rivers and valleys are also present in Artvin and Erzurum sectors. In addition to the mounta-

in pastures like Yukarı Kavrun and Verçenik, wonderfull glaciers, glacial lakes and valleys, 

glacial scratches, roche moutonees are the most valuable natural wonders of the Kaçkar Na-

tional Park. Furthermore, these geological and morphological features are surrounded via 

spectacular biodiversity, ethnographic specifications, historical and archaeological features 

are the most valuable components of a “possible” Kaçkar Mountain Geopark. The aim of this 

presentation is not to discuss of the geopark potential of the Kaçkar Mountains, but to discuss 

of number of the geo-routes in different concepts located in this extraordinary natural wonder 

of Turkey.

Keywords: Kaçkar Mountains, Geopark, Georotes, Georoutes, Geosite, Geological heritage.