Kimyada sanat, İletiŞİm ve taşimacilik murat Durmuş



Yüklə 22,02 Kb.
tarix25.07.2018
ölçüsü22,02 Kb.
#59103

KİMYADA SANAT, İLETİŞİM VE TAŞIMACILIK

Murat Durmuş

KİMYADA SANAT

Kimyada olan belirgin sanatlardan biri de parfümdür. Ama parfüm nasıl olur nasıl yapılır bunun ana temel maddesi kimyadır. Bildiğimiz üzere parfümde önemli olan nokta parfümün üzerimizde kaldığı süredir. Bir parfüm üzerimizde ne kadar uzun süre kalırsa o kadar kaliteli manasına gelir. Bu kalıcılığı sağlayan ise kullanılan kimyasal maddelerden geçer. Bu parfümleri elde etmede kimyacılar(bizler) büyük rol üstleniriz. Yani kimyacılar doğada bulunan moleküllerle deneme yaparak kokuları keşfederler. “Örneğin en popüler kokulardan biri olan gül kokusu, 2-feniletanol, geraniol ve citronellol adlı 3 temel kimyasaldan getirilir.” Bir parfümün ana hakiki kokusunu oluşturan molekül içinde bulunan “uzun zincirli Alifatik Aldehitlerdir”. Her şeyde yapılan çalışmalarda sonuçlar bazen istenildiği gibi gitmez. Bu her alanda illaki olur. Burada ise kimyacının kullandığı parfümdeki maddeler birbiri ile istenmedik bir tepkime verince işte aksaklıklar meydana gelir. Bunun sonucunda kimyacı değişik arayışlar içine girer ve hangi madde ile karışımı yapınca istenilen kokuyu elde edeceğini anlar ve onu uygular.

Kimya ile alakalı olan diğer sanat da DÖVMEdir. Dövme insan vücuduna veya bir motif üzerine değişik şekiller ve renkler uygulanarak yapılan bir sanattır. Dövmenin kimya ile olan ilgisi kullanıldığı malzemedir. Dövmede kullanılan bu malzemeler kimyadan elde edilmiş maddelerdir. İşte dövme yapılırken kullanılan renk çeşitleri kırmızı, siyah, turuncu, sarı, yeşil gibi renklerin kimyada hangi bileşenlerden oluştuğunu söyleyelim.

“Kırmızı renk  Bileşim olarak Civa sülfür, Demir’den

Siyah renk  Karbon, Manyetik kristallerden

Turuncu renk  Kadmiyum Selenoid-Sülfür’den

Sarı renk  Kadmiyum sarısı’ndan

Yeşil renk  Bakırtaşı, Demir siyanür, Krom pigmentlerinden” oluştuğunu söyleriz.

Yani görünen üzere dövmenin ana temel maddesi dövmeyi işlemek değil onun ana maddesini oluşturan kimyasal maddelerdir. Bilindik üzere dövme cilde olan zararı ve kanserojen yapıcı etkisinden dolayı fazla tercih edilmiyor. Bu sebepten dolayı kimyacılar bu etkiyi azaltmak için çeşitli maddeler ürettiler. Bu maddeler “Gliserol, Etanol, Metanol ve İzopropil alkol, saf su, Denatüre Alkol, Witch hazel, Propilen glikol”dur. Bunlar dövme yaparken cilde az zarar verip hem de kullanılan renklerin bir noktada sürekli toplanmasını engellemektedir.

Tombak sanatı (işleme, şekil sanatı) bizlerin bir eseri olan ve Osmanlı döneminden başlayarak halen günümüze kadar gelmiş olan bir sanattır. Bu sanatın asıl gayesi altın ve gümüşten çıkmıştır. Yani eskiden altın, gümüş pahalı olduğu için ve az bulunduğu için tombak sanatı yapılmıştır. Tombak sanatı görünüm olarak sarımsı altına benzer bir yapısı vardır. Karışım olarak ana maddesine baktığımız zaman altın ve civanın birbiri ile karıştırılarak oluşturulmuş bir sanattır. Eskiden bu sanat askeri malzemelerin yapımında çeşitli süs eşyaları ve vazoların yapımında şekil vermek için kullanılırdı. Günümüzde bu sanat halen kullanılmaktadır. Örnek verecek olursak “damga ve kitabelerde” tombak sanatı kullanılır. Ayrıca günümüzde halen belirli fincanlarda, hamam taslarında, testi şeklinde olan güğümlerde tombak sanatı ile biçimlendirilerek yapılır. Tombak sanatının eskiden Osmanlıda kullanılmasının bir sebebi de resmi evraklar ve belgelerde damgalı mühürlerde sahtekârlığı önlemek için bu sanat kullanılmıştır. Tombak sanatı ile yapılan ürünlerin günümüze kadar ilk hali gibi yıpranmadan eskimeden gelmesinin sebebi ise içinde bulunan kimyasal madde olan “civanın sıvılaşabilmesi”dir. Bu yönü ile günümüze kadar ilk hali ile gelir. Yani tombak sanatının temeli civa ile altının birbiri ile karıştırılıp sıvı şekle getirilip katılmasıdır.

KİMYADA İLETİŞİM

İletişim dediğimiz zaman aklan gelen şey iki canlı varlığın birbirlerine karşılıklı olarak hal hareket ve durum aktarmasıdır. Kimyasal olarak bir iletişimin nasıl olacağına baktığımız zaman bunun örneğini böceklerde verebiliriz. Böceklerde iletişim feromon yani “Hormon Taşıyıcıları” dediğimiz kimyasal maddedir. Feromonlar aynı türler arasında olan bir iletişimdir. Örneğin karınca feromonu ile böcek feromonu aynı değildir. Aslına bakarsak burada fenomonların belirgin özelliği vücuttan dışarı salgılanmalarıdır. Feromonların burada kimyasal olarak işlevi böcekler veya karıncalar arasındaki ihtiyacı sağlamaktır. Mesela feromonlar kilometrelerce uzaktan etkili olabilirler. Bunlar “koku, işaretleme-iz bırakma, alarm, toplanma” gibi uyarıcılar sağlayarak canlılar arasında iletişim sağlanır. Burada güzel bir örnek verecek olursak “Kiraz sineği”ni verebiliriz. Kiraz sineği kendi olan yumurtalarını bir kirazın üzerine salgılar ve yumurtasını orada bırakarak ayrılır. Başka bir sinek geldiği zaman bu koku feromonunu fark eder ve yumurtasını oraya bırakmaz. Yani feromonların ayırıcı ve belirgin özelliğini söyleyerek canlılar arasındaki karmaşayı ve ayırıcılığı ayırt ettiğini söylemek doğru olur.

Bir diğer kimyasal iletişim olarak kullanılan şey insan vücudunda sinirler arası iletişimi sağlayan

“nörotransmitter”lerdir. Bunlar insan vücudunda üretilip sinir hücresine aktarılır. Burada kimyasal iletişim “verici” ile “alıcı” şeklindedir. Kimyasal iletişim hücre zarına yollanır. Buradan sonra sinapsa gönderilir ve gerekli olan haberciler bu mesajı alır, nörona iletir. Buradaki kimyasal iletişimde bu şekildedir.

KİMYADA TAŞIMA

Kimyanın taşımacılık üzerinde olan etkisi de önemlidir. Alüminyum elementi birçok alanda etkili olduğu gibi sanayi ve taşımacılık üzerinde de kullanılır. Örneğin “Gemi yapımında bu element önemlidir.” Aynı araba, uçak gibi taşımacılıkta kullanılan araçlarda da kullanılır. Mesela tren raylarında bir kopukluk olduğu zaman bunu demir ile kaynatarak değil de alüminyum ile yapılır. Aynı şekilde arabaların dış kasasında, uçakların dış kanadında alüminyum kullanılır. Aynı şekilde bisikleti oluşturan iskelet bile alüminyumdan yapılır.

Elementlerin taşımacılıkta rollerine bakacak olursak:


  • Kurşun

  • Akü imalatında kullanılır.

  • Yeraltında olan haberleşme kabloları kurşun ile kaplanır.

  • Araçlardaki benzinde kullanılır. Burada ayarlayıcı görevi yapar.

  • Krom

  • Paslanmaz çelik imalatında kullanılır. Uçakların ve gemilerin dış iskeletinde kullanılır. Uçaklarda ve gemilerde kullanılmasının sebebi de paslanmayı önlediği içindir.

  • Vanadyum

  • Otomobil yapımında kullanılır. Uçak ve uzay araçlarında kullanılır.

  • Ayrıca doğalgaz veya petrol gibi boru taşımacılığında yaygın kullanılır.

  • Nikel

  • Genel olarak uçak ve gemilerde yaygın olarak kullanılır. Uçak motorlarının yapımında, “uçakların gaz türbinlerinde” ve “uçakların elektrolizle kaplanan bölgelerinde” kullanılır.

  • Gemilerin ise denizin tuzlu olmasına karşı gemiyi tuz aşındırmasına karşı korumada kullanılır.

  • Kalay

  • Araçlarda bulunan yağ ve hava filtreleri kalaydan yapılır.

  • Uçak ve gemilerin elektronik aksamında kullanılır.

  • Azot

  • Azot genel olarak otomobil hava yastıklarında kullanılır.

  • Ayrıca uçak ve otomobillerin lastiklerin şişirilmesinde kullanır.

Kimyanın günlük hayatta olan bir diğer ilişkisi de kışın önemli faktör olan çözücülerdir. Kışın bilindik üzere yollara yağan kar neticesinde soğuktan dolayı yerlerde buzlanma olayı olur ve hayatı zorlaştırır. Oluşan buzlanma sonucu yerdeki sürtünme azalır ve insanların, araçların lastiklerinin yer ile olan çekim kuvveti azalır. Buna çözüm olarak kışın yollara tuz serpilir. Tuz donma noktasını düşürerek donmayı buzlanmayı engeller. Birde kimyasal olarak sıvı kimyasallarda kullanılır. Son zamanlarda bu kimyasal sıvılar “magnezyum klorit” ile hazırlanır. Ayrıca bu kimyalın kullanılmasının sebebi tuzdan daha etkin olmasıdır. Çünkü tuz “-8 °C’den sonra buz çözme özelliğini kaybeder.” Bunun daha uzun sürelere uzanması için magnezyum klorit’li sıvı karışımlar kullanılır. Ayrıca bu solüsyonun sağladığı maddi faydalarda gözardı edilemez. Mesela işçilerin ve kamyonların sürekli zaman harcayarak ve işçi sayısının çok olarak kullanılmasını engeller. Ayrıca hem asfalta zarar vermez hem de etki süresi tuza göre oldukça uzundur. Kışın bu tür çözücüler kullanmak her yönden kârlı ve mantıklı bir iştir.

KAYNAKÇA


http://m.harunyahya.org/tr/works/701/Hormon-Mucizesi/chapter/7492/Sinir-hucrelerindeki-iletisim

http://ahmetkudretli.blogcu.com/boceklerde-kimyasal-iletisim-feromonlar/4152117

http://www.kimyasalgelismeler.com/sektorler/kozmetik-ve-temizlik-teknolojileri/kimya-ve-sanatin-birlikteligi-parfum.html

http://kimyaca.com/vucut-sanati-ve-dovmelerin-kimyasi/

http://www.bilgiustam.com/aluminyum-nedir-nerelerde-kullanilir/

http://www.bilgilersitesi.com/madenler-hangi-alanda-kullanilir-cevherlerin-kullanim-alanlari-nelerdir-gunluk-yasamimizda-madenlerden-baska-nerelerde-yararlaniriz-en-cok-kullanilan-madenler.html



http://www.bilgiustam.com/tombak-sanati-nedir-nasil-yapilir/

http://www.htkimya.com/solusyon-nerelerde-kullanilir.html
Yüklə 22,02 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə