KOMPLİKE VAKALARDA DOĞUM ÖNCESİ, DOĞUM VE DOĞUM SONRASI SÜREÇLERİN İZLEMİ PROSEDÜRÜ
KODU: DH.PR.66
YAYIN TARİHİ: ARALIK 2016
REVİZYON NO: 00
REVİZYON TARİHİ:
SAYFA NO: 1/5
1.AMAÇ: Obstetrik problemleri hızla değerlendirip ayırıcı tanıyı yaparak ekip anlayışı içinde anne ve bebeğin doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası dönemde yaşamını tehdit eden komplikasyonları tanıma, yönetme ve çözümünü sağlamak.
2.KAPSAM: Muş Devlet Hastanesi Doğum Salonu, Kadın Hastalıkları ve Doğum Servisini kapsar.
3.KISALTMALAR:
4.TANIMLAR:
-
Obstetrik: Doğum öncesinde, doğum sırasında veya sonrasında meydana gelebilecek istenmeyen durumlar.
-
5. SORUMLULAR:
-
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzman Hekimleri
-
Doğum Salonunda ve serviste çalışan tüm ebe ve hemşireler sorumludur.
6.FAALİYET AKIŞI:
6.1.Anne ve bebek sağlığını korumada, obstetrik problemlerin mümkün olan en erken dönemde saptanması ve uygun girişimin yapılabilmesi hayati önem taşıyan bir durumdur. Obstetrik acil bir vaka ile karşılaşıldığında, ilk değerlendirme son derece önemlidir. Vakit kaybetmeden olası durumun saptanması, obstetrik triaj yapılarak, hayatı tehdit eden durumların acil olarak belirlenmesi ve hastaya doğru sırada ve uygun bicimde müdahale edilmesi gereklidir. Bu şekilde hem anne hem de bebek yaşamı, doğru ve hızlı müdahale ile korunmuş olacaktır.
6.2.Tüm gebeliklerin %15-20’sinde önceden tahmin edilemeyen obstetrik problemler ortaya
çıkabilmektedir. Anne ve bebek sağlığını korumada, obstetrik problemlerin mümkün olan en
erken donemde saptanması ve uygun girişimin yapılabilmesi hayati önem taşıyan bir
durumdur. Maternal/mortalite ve morbiditeyi önlemek, acil obstetrik bir durumda, sağlık
personelinin en hızlı ve uygun müdahaleyi yapabilmesi ya da gerekli olan vakalarda prosedüre uygun olarak hastanın hızlıca sevk edilmesi ile mümkündür. Hızlı karar vermenin
ilk koşulu ise, obstetrik triajı bilmekten geçer. Obstetrik triajın ilkeleri, genel triaj ilkeleri ile
aynıdır: Bu ilkeler, hayatı tehdit eden durumların acil olarak belirlenmesi ve hastaya doğru
sırada ve uygun bicimde müdahale edilmesidir. Bu şekilde hem anne hem de bebek yaşamı, doğru ve hızlı müdahale ile korunmuş olacaktır.
6.3.Triaj Akışı
SOLUNUM VAR
MI?
YÜRÜYEBİLİYOR
MU?
ÖNCELİK 3
Ertelenebilir
Evet
Hayır
ÖLÜM
ÖNCELİK 2
Acil
ÖNCELİK 1 Hemen
KAPİLLER
DOLUM
SOLUNUM HIZI
Hayır
Hava yolu açık ise
Dakikada 9 ve altı
Dakikada 30 ve üzeri
10–29 kez/dakika
2 dakika üstü
2 dakika ve altı
6.4.Acil bir obstetrik vakada, eldeki olanaklar doğrultusunda transfer etme kararı verilmişse, transfer öncesinde kapasite ölçüsünde hastanın durumu stabilize edilmelidir. Doğum eylemi başlamış tüm gebeler, acil medikal durum olarak kabul edilir ve gebenin medikal güvencesi olmasa da acil merkeze kabul edilmesi zorunludur. Kurum koşullarında doğumun gerçekleşmesi mümkün değilse, sevk mutlaka ambulansla yapılmalıdır. Gebe ve ailesi ambulansla sevki kabul etmediğinde, durum yazılı olarak belgelendirilmelidir.
6.5.Obstetrik Acil Değerlendirme ve Tehlike Bulguları
Değerlendirme
|
Tehlike bulguları
|
Ne düşünülmeli?
|
Hava yolu açıklığı
ve solunum
|
Siyanoz
Solunum sıkıntısı
Cilt: soluk
Akciğerler: wheezing / raller
|
Ciddi anemi
Kalp yetmezliği
Pnomoni
Astım
Pulmoner emboli
Amniyotik sıvı embolisi
|
Dolaşım
(Şok belirtileri)
|
Cilt: Soluk ve nemli
Nabız: hızlı (110tm/dk ustu ) ve zayıf
TA: Düşük (sistolik 90 mmHg’den
düşük)
|
ŞOK
|
Vajinal kanama
|
Sorgula
Gestasyonel hafta
Doğum olmuş mu?
Plasentanın durumu
Muayene et
Vulva: kanama miktarı, plasenta
Kalıntısı, görünen yırtık
Uterus: Atoni
Mesane doluluğu
GEBEYSE ASLA VAJİNAL
MUAYENE ETME!
|
Abortus
Ektopik gebelik
Mol gebelik
Ablasyo plasenta
Plasenta previa
Uterus rupturu
Atoni
Plasenta retansiyonu
Serviks vajina yırtığı
|
Bilinç kaybı ya da
konvulsiyon
|
Sorgula
Gestasyonel hafta
Muayene et
TA (diastolik 90mmHG ustu)
Ateş (380C uzeri)
|
Eklampsi
Epilepsi
Tetanoz
|
Yüksek ateş
|
Zayıflık ve laterji
Disüri
380C ustu ateş
Karında hassasiyet
Pürülan akıntı
Memelerde şişlik/hassasiyet
|
Üriner enfeksiyon
Endometrit
Pelvik abse
Peritonit
Meme enfeksiyonu
Septik abortus
|
Karın ağrısı
|
Sorgula
Gestasyonel hafta
Eşlik eden kanama
Eşlik eden yüksek ateş
|
Doğum
Erken doğum
Ektopik gebelik
Dekolman plasenta
Uterus rupturu
Koryoamniotis
|
6.6. Hızlı İlk Değerlendirme
Acil bir durum oluştuğunda;
Sakin olun. Mantıklı ve kadının gereksinimlerine odaklanarak duşunun,
Karışıklığı önlemek için sorumluluk alın,
Kadını asla yalnız bırakmayın,
Gerekirse yardım için seslenin (tıbbi araç gereç, başka bir kişinin çağrılması vb.),
Kadın bilinçsiz ise; hava yolunu, solunum ve dolaşımın durumunu değerlendirin,
Şoktan şüpheleniyorsanız acil olarak tedaviye başlayın. Şok bulguları olmasa bile,
durumun kötüleşmesi ve şok belirtilerinin ortaya çıkma ihtimalini göz ardı etmeyin,
Kadını sol yan tarafına yatırın ve sıkan giysilerini gevşetin,
Kadınla konuşun ve sakin kalmasını sağlamaya çalışın,
Vital bulgular ve cilt rengini değerlendirerek hızlı bir muayene yapın,
Kanama varsa, kan kaybını tahmin etmeye çalışın,
Diğer belirti ve bulguları değerlendirin.
6.7.Obstetrik acil bir vaka ile karşılaşıldığında, ilk değerlendirme son derece önemlidir. Vakit
kaybetmeden olası durumun saptanması ve uygun girişimin yapılması hayat kurtarıcı olacaktır.
6.8.Gebede aşağıda yer alan belirtiler soz konusu olduğunda, hiç beklemeden acil olarak muayene edilmesi önemlidir:
Kontraksiyonla birlikte kanlı mukuslu akıntı
Membran rüptürü
Solukluk
Güçsüzlük
Bayılma
Şiddetli baş ağrısı
Bulanık görme
Kusma
Ateş
Solunum sıkıntısı
Bebek hareketlerini hissetmeme ya da hareketlerin azalması
6.9.Mümkün olan en hızlı müdahalenin sağlanabilmesi için, bu belirtileri bulunan gebelerin öncelikli olduğunun tüm sağlık çalışanları hatta güvenlik, temizlik personeli, tıbbi sekreter, Danışma görevlisi vs dahil herkes tarafından bilinmesi gereklidir.
6.10.Acil obstetrik servisler ve gebelere poliklinik hizmeti veren birimlerde çalışan tüm personeli hizmet içi eğitimlerle bilgilendirilmelidir.
6.11.Acil obstetrik bir müdahalenin ekip çalışması gerektirdiği unutulmamalıdır. Tüm ekip üyeleri, kendisine düşen görevi bilmeli ve eksiksiz yerine getirmelidir. Ayrıca tüm ekip üyeleri;
Klinik durumlar, bunların tanı ve tedavi yöntemleri,
Sık kullanılan ilaçlar, kullanım yolları, yan etkileri,
Acil durum ekipmanları ve çalışma şekli konusunda bilgi sahibi olmalıdır.
6.12.Sık Karşılaşılan Obsterik Problemler
Gebelikte aşağıda yer alan durumlar, obstetrik komplikasyon gelişme olasılığını artırdığı için,
gebeden detaylı bir anamnez alınması ve bu durumların herhangi birinin varlığında, obstetrik
komplikasyon belirtilerinin dikkatle değerlendirilmesi gerekir:
Yaşın 18 altı, 35 ustu olması
Boyun 150 cm’den kısa olması
Obezite
2 yıldan az aralıklarla doğum
4’den fazla doğum
Çoğul gebelik
Önceki gebelik ve doğumunda komplikasyon öyküsü verme
Annede kronik hastalık varlığı
Gebelikte sigara kullanımı
İnfertilite tedavisi sonucu gebelik
6.13.Sık karşılaşılan obstetrik komplikasyonlar şunlardır:
Uzamış eylem
Pozisyon ve prezantasyon anomalisi
Omuz takılması
Kordon sarkması
Uterin inversiyon
Erken doğum tehdidi
Erken membran rüptürü
Amniyotik sıvı embolisi
Gebelik ve eylemde yüksek ateş
Ciddi anemi
Fetal distres
Serviks vajende yırtık
Plasenta retansiyonu
Vasa previa
6.14. Obstetrik Sorunların Ayrıcı Tanısının Yapılması
Obstetrik sorunların ayırıcı tanısının yapılabilmesi için, normal travay takibinin temel ilkelerinin iyi bilinmesi ve normalden sapmaların uygun şekilde tespit edilmesi önem arz eden
bir konudur.
6.15.Tanısı konmuş obstetrik sorunların doğum öncesi, doğum ve doğum sonu izlemleri Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı tarafından yayınlanan Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberi doğrultusunda yapılır.
7.İLGİLİ DOKÜMANLAR:
-
Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberi
HAZIRLAYAN
KONTROL EDEN
ONAYLAYAN
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Kalite Yönetim Direktörü
BAŞHEKİM
Dostları ilə paylaş: |