Kompüter və elektron avadanlığı istehsalı sənayesi
Yüklə 53,37 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Diaqram 1. Əsas növ kompüterlərin 2005-2015-ci illərdə istehsal dinamikası.
- Kompüterlərin qlobal satış bazarı (mln ədəd)
- Dünya üzrə elektron avadanlıqlar istehsalı
|
BAKI 2015 Kompüter və elektron avadanlığı istehsalı sənayesi AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI İQTİSADİYYAT VƏ SƏNAYE NAZİRLİYİ 2
Kompüter sənayesi öz tarixini 1946-cı ildə ABŞ-da “ENİAC” kompüterinin yaradılması ilə başlamış və müasir cəmiyyətin mühüm, ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilmişdir. Kompüter və elektron avadanlıqları istehsalı sənayesi tərəfindən kompüterlər, kompüterə aid hissələr, kommunikasiya avadanlıqları, ev elektronika avadanlıqları, eləcə də kommersiya və hərbi məqsədlərlə istifadə olunan ləvazimatlar istehsal edilir. Bu sənaye sahəsi aşağıdakı sənaye qruplarına bölünür: 1. Kompüterlərin və periferiya qurğularının istehsalı; 2. Kommunikasiya avadanlıqlarının istehsalı; 3. Audio və video ləvazimatlarının istehsalı; 4. Yarımkeçirici və digər elektron tərkib hissələrinin istehsalı; 5. Naviqasiya, ölçü, elektrotibbi, yoxlama alətlərinin istehsalı; 6. Maqnetik və optik media istehsalı və təkrar istehsalı.
“IBISWorld” tədqiqat şirkətinin hesabatına uyğun olaraq, 2013-cü ildə dünya kompüter və elektron avadanlıq sənayesi bazarının həcmi 587 milyard ABŞ dolları təşkil etmiş və burada 28 minə yaxın şirkət fəaliyyət göstərir.
Bu sənaye sahəsi kompüterlərin, kompüter serverlərinin, periferiya qurğularının və kompüter terminallarının istehsalını əhatə edir. Kompüterlər 2 növ texniki dizaynda istehsal edilir: 1)
2)
daşına bilən kompüter (noutbuk və planşetlər). Qlobal kompüter və kompüter periferiya qurğularının istehsalı bazarının əsas iştirakçıları arasında “Acer”, “Asus”, “Apple”, “HTC”, “Lenovo”, “Motorola”, “Dell”, “HP”, “LG”, “Amazon”, “Samsung”, “Sony”, “Sharp” və “Toshiba” kimi şirkətləri göstərmək olar. Asiya-Sakit okean regionunun qlobal stolüstü kompüter istehsalı bazarında payı 34,2% təşkil edir. 2006-2011-ci illərdə noutbuk kompüterlərinin istehsalında daha yüksək artım templəri müşahidə olunmuşdur. İnternetdən istifadənin genişlənməsi, gəlirlərin artması, kompüter təhsilinin inkişafı və urbanizasiya səviyyəsindəki artım bu sənaye sahəsinə təsir göstərən əsas faktorlardır.
3
Bununla yanaşı, son dövrlərdə e-mail, sosial şəbəkələr və internetə giriş daha çox planşetlər və smartfonlar tipli kompüterlər vasitəsilə həyata keçirilir və bu səbəbdən 2009-cu ildə bunların istehsalı kəskin şəkildə artmışdır (Diaqram 1). Belə ki, əgər 2009-cu ildə dünya üzrə 1,4 milyon ədəd planşet istehsal olunmuşdursa, 2015-ci ildə bu göstəricinin 150 milyona çatması gözlənilir və bu da stolüstü kompüter istehsalına (160 milyon ədəd) yaxın bir göstəricidir.
Diaqram 1. Əsas növ kompüterlərin 2005-2015-ci illərdə istehsal dinamikası.
Yaxın illərdə planşet kompüterlərin satışının noutbuk satışını üstələməsi gözlənilir. Belə ki, 2017-ci ildə dünya üzrə planşet satışının 352 milyon olması proqnozlaşdırılır. Qlobal planşet bazarında “Apple” şirkətinin payının 95%-dən (2010-cu il) 48%-ə (2013-cü il) enməsinə baxmayaraq, o yenə bazar satışlarının böyük həcminə malikdir. Kompüter periferiyası qurğularının istehsalı dedikdə printer, monitor, klaviatura, skaner və digər istehsal nəzərdə tutulur. Bu sahədə əsas şirkətlər arasında “HP”, “Canon”, “NCR” və digərləri daxildir. Qlobal kompüter hissələrinin istehsalı sənayesi Asiyada cəmləşir.
7 7 7,5 8 7,6
10 14
148 138
145 145
126 145
160 60
83 108
140 169
205 350
1,4 18
150 0 100 200 300
400 500
600 700
800 2005
2006 2007
2008 2009
2010 2015
Kompüterlərin qlobal satış bazarı (mln ədəd) tablet
notbuk desktop
server 4
Bu sənaye sahəsində şirkətlər telefon, radio, simsiz kommunikasiya şəbəkəsində istifadə üçün avadanlıqlar istehsal edir. Əsas şirkətlər “Apple”, “Cisco”, “Motorola”, “QUALCOMM”, “Ericson”, “Nokia”, “Samsung” və digərlərdir. 2013-cü ildə kommunikasiya avadanlıqlarına çəkilən qlobal xərclər 370 milyard ABŞ dolları təşkil etmişdir. Qeyd edilən xərclərdəki artım əsasən Çin və Avropanın payına düşür ki, burada internet və mobil xidmət provayderləri yüksək sürətli “4G” mobil şəbəkələri qururlar.
Bu istehsal sahəsindəki şirkətlər ev, avtomobil üçün audio, video avadanlıqlar, musiqi alətləri üçün səs gücləndiriciləri, televiziya, reproduktor, video pleyer və video kamera istehsal edirlər. Dünya üzrə audio-video avadanlıqları istehsalı üzrə illik gəlir 250 milyard ABŞ dollar təşkil edır. Bu sahədə əsas şirkətlər arasında “LG electronics”, “Samsung”, “Panasonic”, “Sony”, “Royal Philips” və digərləri vardır. Bu sahə üzrə istehsal əsasən Asiya ölkələrində mərkəzləşib.
Bu
sahədə şirkətlər kompüter çipləri, kondensatorlar, rezistorlar, mikroprosessorlar, elektron lampalar, kompüter modemləri, tranzistorlar, günəş batareyaları, diodlar və digər elektron komponentlər istehsal edir. Dünya üzrə yarımkeçirici illik satışı təxminən 300 milyard ABŞ dolları təşkil edir ki, bunun da 55%-i Asiya-Sakit okean regionu, 18%-i ABŞ, 15%-i Yaponiya, 12%-i isə Avropanın payına düşür. ABŞ-da bu sənaye sahəsi üzrə 4,3 min şirkət fəaliyyət göstərir ki, onların da illik gəliri 125 milyard ABŞ dolları təşkil edir.
Naviqasiya, ölçü, elektrotibbi və yoxlama alətlərinin istehsalı özündə naviqasiya alətləri və sistemləri, radar sistemləri, sonar sistemləri; temperatur, rütubət, təzyiq, sıxlıq, turşuluq, qatılıq ölçən cihazlar, qaz sayğacları, su sayğacları, dayanacaqlar üçün hesablayıcı aparatlar, maqnetik-rezonans tomoqrafiya aparatı, tibbi ultrasəs aparatı, eşitmə aparatı, elektrokardioqrafiya cihazları, elektrotibbi endoskopik cihazlar, aeronaviqasiya alətləri, nəzarət və nizamlayıcı cihazlar, divar saatları, qol saatları, analitik laboratoriya alətləri, naviqasiya və rəhbərlik sistemləri və fiziki xüsusiyyətlərin sınaq ləvazimatlarının müxtəlif tiplərinin istehsalı sahələrini özündə birləşdirir.
5
Bu sənaye sahəsi video, audio lentlərin, disketlərin, “hard drive” disklərin istehsalını və audio, video, proqram təminatı və digər məlumatların istehsalını əhatə edir.
Azərbaycanda bu sənaye sahəsinin inkişafı istiqamətində Yüksək Texnologiya Parkı və İnformasiya Texnologiyalarının İnkişafı Dövlət Fondu təsis edilmişdir. Digər istiqamət kimi kosmik proqramının və internet şəbəkəsinin inkişafını qeyd etmək lazımdır. Yüksək Texnologiyalar Parkı innovasiya məhsulunun və yüksək texnologiyaların hazırlanması, işlənməsi və ya təkmilləşdirilməsi məqsədilə elmi tədqiqatların və təcrübə-konstruktor işlərinin aparılması, onların nəticələrinin sənaye, xidmət və digər sahələrdə tətbiqi (kommersiyalaşdırılması) üçün zəruri infrastrukturu, maddi-texniki bazası və idarəetmə qurumları olan ərazidir. Parkın fəaliyyətinin təşkili və idarə olunması məqsədilə Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin tabeliyində “Yüksək Texnologiyalar Parkı – “YT Park” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti yaradılmışdır. Yüksək Texnologiyalar Parkının əsas məqsədi innovativ və biliklərə əsaslanan iqtisadiyyatın qurulması, intellektual biznesin dəstəklənməsi, iqtisadiyyatın və xüsusilə İKT sektorunun rəqabət qabiliyyətliliyinin yüksəldilməsi, xarici investisiyaların cəlb edilməsi, insan resurslarının inkişafı və menecment bazasının yaradılmasıdır. İnformasiya Texnologiyalarının İnkişafı Dövlət Fondu 2012-ci ildə yaradılmışdır. Rabitə və Yüksək Texnologiyaları Nazirliyinin tabeliyində fəaliyyət göstərir və informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsində fəaliyyətin 0%
10% 20%
30% 40%
50% 60%
70% 80%
Avropa Şimali
Amerika Yaponiya Çin Digər
Sakit Okean
ölkələri Digər
ölkələr 14%
15% 12%
38% 16%
5% 13%
15% 11%
36% 20%
6% Dünya üzrə elektron avadanlıqlar istehsalı 2017
2012 6
stimullaşdırılmasını, bu sahədə innovasiyaların tətbiqini, habelə tətbiqi elmi tədqiqat işlərinin genişləndirilməsini maliyyə dəstəyi ilə təmin edən dövlət orqanıdır. Fond öz fəaliyyətini dövlət və yerli özünüidarəetmə orqanları, informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsində fəaliyyət göstərən hüquqi şəxslər, kredit, maliyyə və sığorta təşkilatları, sahibkarlığın inkişafına dəstək verən ictimai birliklər, qeyri-hökumət təşkilatları və beynəlxalq qurumlar ilə əlaqəli şəkildə həyata keçirir. Fondun vəsaitləri Azərbaycan Respublikasında İKT sahəsinin inkişafının prioritet istiqamətləri üzrə
investisiya və
müsabiqə layihələrinin maliyyələşdirilməsinə, eləcə də İKT sahəsində fəaliyyət göstərən hüquqi şəxslərin nizamnamə kapitalındakı iştirak payına, o cümlədən səhmlərini almaqla müddətli investisiya qoyuluşuna yönəldilir .
Azərbaycanda informasiya-kommunikasiya texnologiyaları və elektron istehsalı üzrə xüsusi innovasiya zonaları yaradılacaqdır. Rabitə və Yüksək Texnologiyaları Nazirliyi ilə ABŞ-ın aparıcı məsləhətçi şirkəti olan “Booz Allen Hamilton”un birgə “Regional İnnovasiya Zonası” layihəsi innovasiyalı sahibkarlığa təkan verəcək, texnoparkların, elektron avadanlıqların və proqram məhsullarının istehsalı və ixracı üzrə regional bazarın, region ölkələrinə geniş elektron xidmətlərin göstərilməsini təmin edəcək, Qərblə Şərq arasında tranzit informasiya məkanının, həmçinin insan resurslarının inkişafına xidmət edəcək universitetin yaradılmasını nəzərdə tutur.
Fəaliyyət sahəsi “Kür” EAİ MMC DVB-T televiziya kanallarının rəqəmsal qəbuledicisi, internet terminal, ADSL 2/2+ modemləri, termal foto printerlər, stolüstü kompüterlər, telefon aparatları-2 növ istehsalı “Azel” QSC Distribütorluq, texnika və proqram təminatının təchizi, xidməti dəstək “Bakı CD emalı Zavodu” (Gilan holdinq) Kompakt disk istehsalı, gündəlik təqribən 23000 disklik istehsal həcminə malikdir. “Nexus” MMC (Ultra Computers) Notbuklar (Classmate, Air, Atom, AzBook, Sensus, Sensus G, Grand, UltraNote; Planşetlər (AzPad, AzPad Mini i7S), LCD monitorlar, LCD televizorlar, Personal komputerlər (Norma, Avior, Avior pro, Mira, Quadro, Fox, Extreme Lcd Pc) istehsalı “Billur-Elektroniks- Holding” MMC Müasir LCD və CRT televizorların, nəzarət-kassa aparatlarının, personal kompüterlərin, notbukların, kondisionerlərin və digər elektron məhsulların istehsalı “Star LTD” MMC Televizor, kondinsioner Gəncə Aviatəmir zavodu Avia hissələr Gəncə Cihazqayırma zavodu Su və qaz sayğaclarının istehsalı Elektron cihazları zavodu (STP) “Smart” tipli elektron elektrik sayğacları Azərbaycan Respublikası Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin tərkibində fəaliyyət göstərən müəssisələr “Azon” zavodu İnteqral mikrosxemlərin istehsalı,
7
“Avia-Aqreqat” zavodu Təyyarələrin ehtiyat hissələrinin istehsalı “Dalğa” EİM Gəmi naviqasiya sistemləri “Peyk” zavodu Birüzlü, ikiüzlü və çoxlaylı (40 laya qədər) çap lövhələri, əyilgən çap lövhələri, sərt- əyilgən çap lövhələri istehsalı, rəqəmsal televiziya üçün DVB-T dekoderləri Yüklə 53,37 Kb. Dostları ilə paylaş:
|