AZERBAYCAN DEVLET İKTİSAT UNİVERSİTESİ
TÜRK DÜNYASI İŞLETME FAKÜLTESİ
ULUSLARARASI İLİŞKİLER BÖLÜMÜ
Lisans Bitirme Tezi
AZERBAYCAN-ALMANYA İLİŞKİLERİ:AZERBAYCAN MEDYASINA YANSIMASI(1991-1994)
Hazırlayan
Könül QASIMOVA
1317.02046
BAKÜ-2017
AZERBAYCAN DEVLET İKTİSAT UNİVERSİTESİ
TÜRK DÜNYASI İŞLETME FAKÜLTESİ
ULUSLARARASI İLİŞKİLER BÖLÜMÜ
Lisans Bitirme Tezi
AZERBAYCAN-ALMANYA İLİŞKİLERİ:AZERBAYCAN MEDYASINA YANSIMASI(1991-1994)
Hazırlayan
Könül QASIMOVA
1317.02046
Tez Danışmanı
Araz ASLANLI
BAKÜ-2017
ÖZET
Sovyetler ittifakının dağılmasıyla bağımsızlığını yeni ilan etmiş Azerbaycan Cumhuriyeti dünyanın öncül ülkeleri ile karşılıklı yararlı olabilecek siyasi işbirlikleri yaratmaya çalışmıştır. Bu ülkelerden birisi de Batı Avrupanın aynı zamanda dünyanın iktisadi ve siyasi anlamda gelişmiş devleti olan Almanya Federal Cumhuriyetidir.
Azerbaycanla Almanya arasındaki mevcut siyasi, iktisadi aynı zamanda diplomatik ilişkilere bakıldığında iki ülke arasındaki ilişkilerin güçlü kökenlere sahip olduğu anlaşılmaktadır. Bu ilişkilerin tarihi kökenleri 15. Yüzyılda Akkoyunlu Devleti ile Almanya(o dönemin `` Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu``) arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasına ve 16. Yüzyılda Azerbaycan Safevi Devleti ile Habsburglar arasında siyasi ve ekonomik ilişkilerin genişlemesine dayanmaktadır. Sonrakı dönemde iki ülke arasındaki ilişkiler kesilmemiş özellikle 19. Yüzyılda mevcut bağlar daha da güçlenmiştir. Şöyle ki Azerbaycanla Almanyanın tarihi ilişkilerinde 19. Yüzyılın başlarında Azerbaycan topraklarında yaşayan Alman kalonilerinin önemi çok büyük olmuştur. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti döneminde iki ülke arasında diplomatik siyasi ve iktisadi ilişkiler mevcut olmuştur. Fakat Azerbaycan Sovyet Rusyasının işgaliyle Almanyanın Azerbaycanda faaliyet gösteren diplomatik konsolosluğu iptal edilmiş bu sürecin devamında ise 1930-1940lı yıllarda SSCB`de yaşayan alman ulusuna karşı siyasi terör ve takipler gerçekleştirilmiştir.
Azerbaycan bağımsızlığını kazanmasıyla diğer Avrupa devletleri ile olduğu gibi Almanya ile de kapsamlı ilişkiler kurmaya çalışmıştır. 20 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycanla Almanya arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasına dair Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığının Almanya Federal Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığına gönderdiyi notada şunlar belirtilmektedir ``Azerbaycan hükumeti diplomatik ilişkilerin yaranmasının iki ülke arasındaki karşılıklı faydalı işbirliğinin gelişmesine ve güçlenmesine zemin yaratacağına inanmaktadır`` Azerbaycan kendi devlet bağımsızlığını ilk tanıyan Batı Avrupa ülkelerinden biri olan Almanya ile her türlü işbirliğine hazır olduğunu belirtmiştir.
Anahtar kelimeler: Azerbaycan-Almanya ilişkileri, dostluk, işbirliği
İçİndekiler
ÖZET 3
KISALTMALAR 5
GİRİŞ 7
1.1 Azerbaycan- Almanya ilişkileri AHC dönemi
10
1.2 Azerbaycan-Almanya ilişkileri Haydar Aliyev döneminde 12
German Academic Exchange Service www.daad.de 13
Statistisches Bundesamt www.destatis.de 14
1.3 Azerbaycan-Almanya ilişkileri İlham Aliyev döneminde 17
2.1 1991-1994 yılları arasında Azerbaycan Medyasında Ekonomi Haberleri 24
2.2 1991-1994 Yılları Arasında Azerbaycan Medyasında Siyasi Haberler 34
2.3 1991-1994 yılları arasında Azerbaycan medyasında sosyo-kültürel haberler 48
2.4 1991-1994 yılarında Azerbaycan medyasında askeri haberler 57
SONUÇ
64
KAYNAKÇA 68
AHC: Azerbaycan Halk Cephesi
SSCB: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği
a.g.t: Adı Geçen Tez
b.: Baskı
ABD: Amerika Birleşik Devletleri
ADC: Almanya Demokratik Cumhuriyeti
BDT: Bağımsız Devletler Topluluğu
AGİT: Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı
S: Sayı
vb: ve benzeri
BM: Birleşmiş Milletler
NATO: Kuzey Atlantik Paktı
AB: Avrupa Birliği
GİRİŞ
20. yüzyılın sonlarında dünyanın siyasi haritasında ve jeopolitik durumunda ciddi değişiklikler gerçekleşmiştir. Soğuk Savaşın bitmesi, SSCB`nin çökmesi ve sosyalist sistemin dağılması hem sosyalist bloğu hem de diğer cephelerdeki ülkelerin dış politikasını ve uluslararası ilişkilerini büyük ölçüde etkilemiştir. Bu gelişmeler sürecinde 18 Ekim 1991 senesinde bağımsızlığını kazanmış Azerbaycanda devletleşme ve diplomasi tarihinin yeni süreci başlamıştır.
Avrupa devletleri kapsamında Azerbaycanı bağımsız bir ülke olarak tanıyan ilk ülkelerden biri- Almanya Federal Cumhuriyetidir. Soğuk Savaşın bitmesiyle birleşen Almanya 12 Ocak 1992 senesinde Azerbaycanın özgürlüğünü tanımıştır. İlerleyen süreçde Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı 20 Şubat tarihinde bir nota göndermiştir.(154 numaralı) Bu nota iki devlet arasında diplomatik ilişkilerin kurulması için hukuki bir zemin oluşturmuştur. 154 numaralı bu notaya Almanya Federal Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığınca gönderilen olumlu cevapla bu metin bir nevi anlaşma niteliğini kazanmıştır. 1
Almanya ile çoktaraflı ilişkiler kurulması ve Almanyanın Kafkasya bölgesinde stratejik ortağa dönüşmesi Azerbaycan için büyük bir öneme sahiptir. Bir diğer taraftan Azerbaycanın milli güvenliğini tehdit eden esas faktör olan Ermenistanın tecavüzü ve Dağlık Karabağ sorunu açısından ülkenin uluslararası arenada büyük ve güçlü devletlerin yardım ve desteğine ihtiyacı vardır. 9 Mayıs 1994 tarihinde Azerbaycanın o dönemki Cumhurbaşkanı Haydar Aliyevin de belirttiği üzere, “Azerbaycanın kendi haklarını arayış sürecinde Almanya gibi güçlü bir devlete ihtiyacı vardır.”
Nihayet SSCB`nin dağılmasıyla yalnızca siyasal anlamda değil aynı zamanda sosyal ve iktisadi anlamda da problemlerle yüzleşmiş olan Azerbaycanın ekonomisini canlandırması için yabancı sermayeye ve de Almanya Federal Cumhuriyetinin sahip olduğu uluslararası rekabet kabiliyetli pazarlardan, güçlü eğitim sisteminden , tatkikat, gelişme vb alanlardaki başarılarından , iktisadi imkan ve yatırımlarından yararlanmaya ihtiyacı vardı.2
Almanya ile kültürel ilişkilerin kurulması da Azerbaycanın dış politikasının önemli istikametlerinden biri olmuştur. Avrupa kıtasında Azerbaycan türklerinin en yoğun yaşadığı ülke olması ve de burada faaliyet gösteren Azerbaycan disaporası 2ülkenin kültürel düzeydeki ilişkilerinin genişlemesi açısınan önemli faktörlerdir.
Azerbaycan ile Almanya arasındaki ilişkiler, 2. Dünya Savaşından sonra dünyaya entegre olmak için büyük bir çaba göstermiş olan Almanyanın bu konudaki tecrübesinden faydalanmak bakımından da önemlidir. Aynı zamanda Almanya Federal Cumhuriyeti demokratik reformaların başarıyla hayata geçirilmesi ve iki farklı siyasi, sosyo-ekonomik sistemin değişmesi tecrübesine de sahiptir.
Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Azerbaycan ve Almanya arasında bağımsızlıktan sonrakı dönemde izlenilen dış politika ve iki ülke arasında kurulan ilişkiler ele alınmıştır.
İkinci bölümde ise çalışmanın uygulamalı bölümü, Azerbaycan medyasında iki ülke arasındaki ilişkilerle bağlantılı haberler incelenmiştir.
Çalışmada, Azerbaycan, Kommunist(1991 Ağustos ayı itibariyle ismi ``Halk`` olarak değiştirilmiştir) İstiklal gazetelerinin 1991-1994 seneleri arasında yayımlanan haberleri kaynak olarak kullanılmıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK AZERBAYCAN-ALMANYA İLİŞKİLERİ
Dostları ilə paylaş: |