Kulliyyat-14. esas doc
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- КЦЛЛИЙЙАТЫ XIV úèëä ДАСТАНËÀÐ IV êèòàá
- ÀÌÅÀ Ôîëêëîð Èíñòèòóòó Åëìè Øóðàñûíûí ãÿðàðû èëÿ няшр îëóíóð ÐÅÄÀÊÑÈÉÀ ÙÅÉßÒÈ Ùöñåéí Èñìàéûëîâ
- Ãàðà Íàìàçîâ
- Фцзули Байат
- Àüàâåðäè Õÿëèë
- ©Ôîëêëîð Èíñòèòóòó, 2009
| AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI FOLKLOR İNSTİTUTU _______________________________________ ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ ÔÎËÊËÎÐÓ КЦЛЛИЙЙАТЫ XIV úèëä ДАСТАНËÀÐ IV êèòàá ÁÀÊÛ - 2009 PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 2 ÀÌÅÀ Ôîëêëîð Èíñòèòóòó Åëìè Øóðàñûíûí ãÿðàðû èëÿ няшр îëóíóð ÐÅÄÀÊÑÈÉÀ ÙÅÉßÒÈ Ùöñåéí Èñìàéûëîâ, ôèëîëîýèéà åëìëÿðè äîêòîðó (ñÿäð); Òåéìóð Áöíéàäîâ, àêàäåìèê; Àçàä Íÿáèéåâ, ÀÌÅÀ-íûí ìöõáèð öçâö; Òîôèã Ùàúûéåâ, ÀÌÅÀ-íûí ìöõáèð öçâö; Èñðàôèë Àááàñëû, ôèëîëîýèéà åëìëÿðè äîêòîðó, ïðîôåññîð; Ãàðà Íàìàçîâ, ôèëîëîýèéà åëìëÿðè äîêòîðó, ïðîôåññîð; Ìÿùÿððÿì Úÿôÿðëè, ôèëîëîýèéà åëìëÿðè äîêòîðó, ïðîôåññîð; Мухтар Иманов, ôèëîëîýèéà åëìëÿðè äîêòîðó; Фцзули Байат, ôèëîëîýèéà åëìëÿðè äîêòîðó; Рàмил ßлèéåâ, ôèëîëîýèéà åëìëÿðè äîêòîðó; Îðóú ßëèéåâ, ôèëîëîýèéà åëìëÿðè íàìèçÿäè; ßçèç ßëÿêáÿðëè, ôèëîëîýèéà åëìëÿðè íàìèçÿäè; Àüàâåðäè Õÿëèë, ôèëîëîýèéà åëìëÿðè íàìèçÿäè; Ñåéôÿääèí Ðçàñîé, ôèëîëîýèéà åëìëÿðè íàìèçÿäè (ìÿñóë êàòèá). ÒßÐÒÈÁ ÅÄßÍËßÐ: ô.å.ä. Ùöñåéí ÈÑÌÀÉÛËΠô.å.í. ßçèç ßËßÊÁßÐËÈ ÍßØÐÈÍß ÌßÑÓË: ô.å.í. ßçèç ßËßÊÁßÐËÈ Àçÿðáàéúàí ôîëêëîðó êöëëèééàòû, XIV úèëä, Дастанлар (IV êè- òàá), “Короьлу” дастаны (Яли Камали архивиндяки вариантлар), Áà- êû, “Íóðëàí” íÿøðèééàòû, 2009, 400 ñÿù. “Короьлу” дастанынын Яли Камали архивиндяки вариантлары илк дяфя Азярбайъан МЕА Фолклор Институтунун ямякдашы Яли Шамил тяряфин- дян ишляниб чапа щазырланмышдыр. À 4603000000 Qrifli íÿøð Í-098-2009 ©Ôîëêëîð Èíñòèòóòó, 2009 PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 3 FOLKLORUMUZUN ÜFÜQLƏRİ Dunay üçüncü minilliyə başqa bir ovqatla daxil oldu. Bir za- manlar yer üzündən bəzi xalqları silən, onların mədəniyyətini məhv edən və ya az bir qismini özününküləşdirməyə çalışan, necə deyərlər, dünyaya meydan oxuyan dövlətlər belə kiçik xalqlara və etnik qruplara belə sayqı ilə yanaşmağa çalışır, onların dillərini, mədəniyyətlərini qorumalarına səy göstərirlər. Onlar sanki indi qəflət yuxusundan ayılmışlar; anlayırlar ki, kiçik bir xalqın və ya etnik qrupun məhv edilməsi ümumbəşər mədəniyyətinə vurulmuş zərbədir. Bu zərbə dolayısı ilə gəlib onların özlərinə dəyir. Bunu özləri görməsə də övladları, nəvə-nəticələri görür. Ümumdünya mədəniyyətini qoruyub saxlamaq, təbliğ etmək və dəyərləndirmək üçün onlarla təşkilatlar, içtimai birliklər yaradıl- mışdır ki, bu qurumlar da hər il milyardlarla manat vəsait xərc- ləyir. Onların xərcləri bir çox dövlətlərin illik büdcəsindən çoxdur. Bunu YUNESKO-nun timsalında aydın görmək olar. YUNESKO- nun Azərbaycan mədəniyyətinin qorunmasında və təbliğindəki ro- lu geniş bir mövzudur. Biz isə Azərbaycan folklorunun toplanma- sı, nəşri, tədqiqi və təbliğindən söz açacağıq. Zəngin mədəniyyətimiz olmasına baxmayaraq ata-babalarımız onu gərəyincə qoruyub təbliğ edə bilməmişlər. Ötən yüzilliklərdə Av- ropada sənayenin inkişafı elmin, mədəniyyətin inkişafına güclü təkan verdiyi bir halda yaşadığımız bölgədə məhəlli müharibələr, qüdrətli dövlətlərin çöküşü və parçalanması baş vermişdi. XIX yüzildən ziya- lılarımız bu geriliyi aradan qaldırmaq, necə deyərlər, dünya ilə ayaq- laşmaq üçün Avropa dəyərlərini yaşatmağa və təbliğ etməyə başla- mışlar. Folklorumuzun toplanması, təbliği və tədqiqi də XX yüzilin əvvəllərindən Avropa metodlarıyla aparılmağa başlanmışdır. Folklor – xalqın yaddaşıdır: fərd yaddaşı, etnos yaddaşı, millət yaddaşı və xalq yaddaşı... Xalqın varlığı söz və sənət kodları ilə onun yaddaşında inikas olunur... Yaddaş «qalar-qopar» dünyada «gəlimli-gedimli» ritmlə öz ya- şamını gerçəkləşdirən xalqın fiziki-mənəvi mövcudluğunun fövqü- PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 4 nə qalxır: yaddaşı yaradan xalqın mövcudluğu yenə də birbaşa onun yaddaşına müncər olunur... Milli yaddaşda millətin tarixi bütöv xalqın taleyindən keçdiyi kimi, hər bir fərdin taleyindən də keçib gələcəyə gedir... Folklor xalqın taleyidir: hər bir etnosun taleyi onun milli yadda- şa nə dərəcədə bağlılığından asılıdır. Yaddaşına qayıda bilən xalq onu millətlər içində millət edən zirvəyə qalxa bilir... Hər bir xalqın bir millət kimi bütövlüyü, ölkə kimi tamlığı və təhlükəsizliyi etnokosmik yaddaşın onu hansı şəkildə ayaqda sax- lamasından birbaşa asılıdır... XX yüzilin əvvəllərində Azərbaycan folklorunun toplanması uğrunda millətin fədai ziyalıları, sözün gerçək anlamında ağır bir mübarizə apardılar. «Yoxdur millətimin xətti bu imzalar içində» məfkurəsini əldə rəhbər tutub, millətimizin mənəviyyat imzasını imzalar içində bərqərar etmək üçün hər cür çətinliyə sinə gərdilər. Çoxsaylı folklor mətnləri toplandı və çap edildi. 20-30-cu illərdə isə Azərbaycan folklorşünaslıq elmi nəzəri ba- xımdan inkişaf etdi. Türkiyədə və Avropada təhsil alan gənclər, xüsusən də Azərbaycana dəvət edilmiş sovet alimləri burada özlə- rinin tədqiqatlarını davam etdirməklə gənc Azərbaycan folklorşü- naslarının nəzəri biliklərinin formalaşmasına həm mənəvi, həm də təcrübi baxımdan istiqamət verdilər. Çox təəssüf ki, bu proses uzun sürmədi. 30-cu illərdə millətin intellektual potensialının qay- maqları, o cümlədən folklorşünasları amansız şəkildə məhv edildi və Azərbaycan folklorşünaslığının bütün səviyyələr üzrə mütərəq- qi inkişafına balta çalındı. Sovet imperiyasına sədaqətlə qulluq edən manqurt folklorşünas- lar isə Azərbaycan folklorunu sovet-sosialist ideologiyasının stan- dartlarına uyğunlaşdırmağa, bu, alınmadıqda isə, ümumiyyətlə, saxta folklor mətnləri yaratmağa başladılar. Həmin dövrdə Azərbaycanın mütərəqqi folklorşünasları öz fəa- liyyətləri çərçivəsində folkloru və folklorşünaslığımızı xilas etmə- yə cəhd göstərsələr də, onların təşəbbüsləri kütləvi fəaliyyətə çev- rilərək azsaylı folklor nəşrləri və tədqiqatlarından irəli getmədi. PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|