Kurs: I qrup: 182b

Azərbaycan Dillər Universiteti

Fakültə: Beynəlxalq münasibətlər və regionşunaslıq

İxtisas: Beynəlxalq münasibətlər

Kurs: I

Qrup: 182b

Müəllimin adı: Səbinə Əliyeva

Ad: Məhdi

Soyad: Əmirov

Fənn: Azərbaycan dilində işguzar ve akademik kommunikasiya

Mövzunun adi: Ünsiyyət,kommunikasiya anlayışlarının fərqləndirilməsi

Ünsiyyət əmək fəaliyyəti və biliklə yanaşı insan cəmiyyətinin həyatının üç əsas sahəsindən biridir. İnsanların əmək fəaliyyətinin və onların şüurunun real mövcudluğunun zəruri elementi kimi çıxış etmək. ünsiyyət cəmiyyətin bütün maddi və mənəvi həyatına nüfuz edir, sosial orqanizmin normal fəaliyyətini təşkil edir və təmin edir. Başqa sözlə desək, insan cəmiyyətinin mövcud olması üçün zəruri ilkin şərtlərdən biridir. Sonradan o, istənilən növ insan fəaliyyətinin zəruri və vacib tərəfinə çevrilir. Cəmiyyətin, maddi və mənəvi mədəniyyətin inkişafı ilə ünsiyyət insanların həyatında mühüm yer tutan və onların getdikcə mürəkkəbləşən emosional və mənəvi tələbatlarını ödəyən müstəqil insan fəaliyyəti növünə çevrilir.

Bundan əlavə, ünsiyyət insanın bir şəxsiyyət kimi mövcud olması və ictimailəşməsi üçün zəruri şərt və mühüm amildir. Ünsiyyət prosesində hər bir fərd həm qarşılıqlı təsirin subyekti, həm də obyektidir. Ünsiyyətçilərdən biri digər şəxsin təsir obyektinə çevrildiyi üçün o, eyni dərəcədə bu fərdin həyatının obyektiv vəziyyətinə, ikincisi birincinin həyatının bir vəziyyətinə çevrilir. Bu isə o deməkdir ki, ünsiyyətin özü fərdlər üçün həyat şəraiti olmaqla əmək fəaliyyəti ilə yanaşı, bütövlükdə cəmiyyətin inkişafında və hər bir fərdin formalaşmasında həlledici amilə çevrilir. K.Marks və F.Engels “Alman ideologiyası”nda ünsiyyəti ictimai inkişafın əsas amillərindən biri adlandırırlar.

Sosial münasibətlər sistemində ünsiyyətin yeri nədir?

Sosial münasibətlər insanların bilavasitə və dolayısı ilə qarşılıqlı əlaqəsinin, onlar arasındakı spesifik ünsiyyət münasibətlərinin əsasını təşkil edir və mahiyyətini ifadə edir. K.Marks və F.Engels elmi sosiologiya yaradaraq ayrı-ayrı fərdlərin hərəkət və münasibətlərini böyük sosial qrupların münasibətlərinə, sinfi münasibətlərə endirdilər .ictimai münasibətlərin sonsuz xaosunda isə bütün ictimai münasibətləri maddi və ideoloji bölünərək, istehsalı əsas, ilkin kimi önə çıxaran dərin təkrarlanan hadisələri üzə çıxarırdı. Bu, əlbəttə ki, o demək deyil ki, insanlar arasında birbaşa şəxsi və bütün digər münasibətlər və ünsiyyət formaları marksizm-leninizm klassikləri üçün mövcud olmayıb, diqqət və öyrənilməyə layiq deyildi. Marksizm nəzəriyyəsində insana yanaşma həmişə iqtisadi, siyasi, ideoloji və birbaşa insan, psixoloji, şəxsi münasibətlər nöqteyi-nəzərindən fərqli olmuşdur. V. I. Lenin, həqiqi şəxsiyyətləri formalaşdırdıqları üçün konkret münasibətlərin öyrənilməsinin zəruriliyinə diqqət çəkdi. K. Marks və F. Engels “Alman ideologiyası”, bütün obyektiv ictimai münasibətlərin məcmusu kimi ümumbəşəri mənada ünsiyyətlə yanaşı, insanların fərdi ünsiyyətindən də onların praktiki həyatda inkişaf edən spesifik əlaqələri və münasibətləri kimi danışırlar. Fərdlər bir-biri ilə saf mənlik kimi deyil, öz məhsuldar qüvvələrinin və ehtiyaclarının inkişafında müəyyən mərhələdə olan fərdlər kimi ünsiyyətə girirlər və bu ünsiyyət öz növbəsində istehsal və ehtiyacları müəyyən etdiyindən, məhz şəxsi, fərdlərin bir-birinə, dosta fərdi münasibəti, onların fərdlər kimi qarşılıqlı münasibəti mövcud münasibətləri yaradır - və hər gün yenidən yaradır -. Yəni reallıqda gündəlik həyatda yalnız fərdlərin şəxsi münasibətləri baş verir. Lakin bu, sosial münasibətlərin yalnız görünən, görünən tərəfidir, mahiyyəti birbaşa müşahidədən gizlidir. Onlarda və onların vasitəsilə ayrı-ayrı şəxslərin fərdi münasibətlərinin real mahiyyətini təşkil edən obyektiv sosial, maddi və ideal münasibətlər həyata keçirilir. İnsanların real obyektiv mənafeləri harada kəsişirsə, harada onlar bir-biri ilə obyektiv şəkildə qarşılıqlı münasibətdə yerləşdirilirsə, orada mütləq ünsiyyət münasibətlərinə girirlər - reallıq belədir. İnsanlar arasında konkret fərdi münasibətlər zəruri, qaçılmaz və universaldır. Onların vasitəsilə fərdin cəmiyyətlə bilavasitə əlaqəsi həyata keçirilir. Münasibətlər qururlar. Deməli, sosioloji aspektdə ünsiyyət obyektiv sosial münasibətlərin mövcudluq forması olan universal ünsiyyət və qarşılıqlı əlaqənin spesifik fərdi əlaqəsidir.

Ünsiyyət münasibətləri fərdi şəkildə seçilir, fərdlərin subyektiv istəklərindən asılıdır, onların iradəsini, şəxsi bağlılıqlarını, bəyəndiklərini və bəyənmədiklərini ifadə edir.

Sosial-psixoloji baxımdan ünsiyyət mürəkkəb və çoxşaxəli prosesdir. Əvvəla, o, informasiya prosesi kimi çıxış edir , yəni ünsiyyət iştirakçıları tərəfindən təkcə şifahi deyil, həm də emosional olaraq məlumatın ötürülməsi və qəbulu prosesi kimi çıxış edir. Ünsiyyət həm də psixoloji əlaqədirinsanların bir-birinə, sevgi, güvən, simpatiya, antipatiya münasibətləri. Bu, həm də ünsiyyət quran insanların emosional konsonansında ifadə olunan emosional təmasdır - empatiya, simpatiya, iştirakçılıq. Ünsiyyət eyni zamanda iradə aktıdır; bu ünsiyyət iştirakçılarının bir-birinə təsir etmək istəyində ifadə olunur və təklif, inandırma, xahiş, sifariş və s. formalarda təzahür edir.Ünsiyyət həm də ünsiyyətdə olanlar arasında qarşılıqlı anlaşmanın yaradılmasıdır. Qarşılıqlı anlaşmanın daxili əsası və zəruri şərti eyniləşdirmə imkanı, insanların bir-biri ilə ünsiyyət qurmasının qarşılıqlı assimilyasiyası, özünü başqasının yerində təsəvvür etmək bacarığıdır. Bu əsasda empatiya və şəriklik inkişaf edir. Yüksək səviyyədə qarşılıqlı anlaşmadan danışmaq olar, Bu, qarşılıqlı qiymətləndirmənin adekvatlığı və sosial və fərdi dəyərlər sisteminin üst-üstə düşməsi və ünsiyyət quranların sosial və fərdi dəyərlər sistemləri kəskin şəkildə fərqli olduqda və ya olmadıqda qarşılıqlı anlaşmanın aşağı səviyyəsi ilə xarakterizə olunur. qarşılıqlı qiymətləndirmə səviyyəsində təsadüf. İnsanlararası ünsiyyətdə qarşılıqlı anlaşma xüsusilə zəruridir.

Beləliklə, insanlar arasında sosial-psixoloji aspektdə ünsiyyət mürəkkəb, mürəkkəb bir hadisədir. Psixi təmasdan başlayaraq ünsiyyət, gedişat üçün öz psixoloji ilkin şərtləri və şərtləri, inkişaf dinamikası və müəyyən nəticəyə malik olan mürəkkəb psixoloji qarşılıqlı əlaqə prosesinə çevrilir. O, öz mahiyyətinə görə, ictimai münasibətlər sisteminin real təzahürü kimi insanlar arasında sosial əlaqənin konkret həyata keçirilməsidir. Başqa sözlə desək, insanların sosial münasibətləri əsasında yaranan və öz mahiyyətinə görə onların həyata keçirilməsi forması olan ünsiyyət praktiki olaraq konkret olaraq mürəkkəb psixoloji qarşılıqlı əlaqə, insanlar arasında münasibətlərin qurulmasının bir növ psixoloji prosesi kimi çıxış edir. Ünsiyyət prosesinin məzmunu obyektiv olaraq ünsiyyətin əsasları və vəziyyəti ilə müəyyən edilir və eyni zamanda onun iştirakçılarının subyektiv məqsədlərindən, istəklərindən və ideyalarından asılıdır. Ünsiyyətin təbiətinə və nəticələrinə ünsiyyət quran insanların fərdi psixoloji xüsusiyyətləri də təsir göstərir. Buna görə də, insanlar arasında ünsiyyətin öyrənilməsi onun obyektiv sosial məzmununu nəzərə almadan həyata keçirilə bilməz və eyni zamanda, konkret xüsusiyyətlərin təhlilini əhatə edir.

Fəlsəfi yanaşma ona əsaslanır ki, ünsiyyəti cəmiyyətin sosial strukturunun daxili təkamülünü həyata keçirmək yolu kimi əsaslandıran sosial konsepsiyadır, şəxsiyyət və cəmiyyətin dialektik qarşılıqlı təsirində bir qrup.

Psixoloji yanaşma ilə ünsiyyət xüsusi fəaliyyət forması və şəxsiyyət fəaliyyətinin digər növlərinin həyata keçirilməsi üçün zəruri olan müstəqil qarşılıqlı əlaqə prosesi kimi müəyyən edilir. Psixoloqlar şəxsiyyətin özünü formalaşmasında mühüm amil kimi insanın əsas ehtiyacının - ünsiyyətdə olmasını qeyd edirlər .

Ünsiyyət aşağıdakılarla xarakterizə olunur: məzmun, funksiyalar və vasitələr.

Ünsiyyət prosesini düzgün başa düşmək üçün tərəfdaşınızın müəyyən vəziyyətlərdə həyata keçirilən hərəkətlərini təsəvvür etmək vacibdir. Ünsiyyətin ikinci tərəfi fərdlər arasında qarşılıqlı əlaqənin təşkilindən ibarət olan interaktivdir, yəni. təkcə bilik deyil, həm də hərəkətlər mübadiləsi.

Ünsiyyət vəziyyətini başa düşməyin mümkün yollarından biri mövqelərin bir-birinə nisbətən qavranılmasıdır. Mövqelərdən asılı olaraq vəziyyətin təhlilinə yanaşma E.Bern tərəfindən tranzaksiya təhlili və onun ardıcılları (T.Harris, M.James və D.Jonjeval və s.) əsasında işlənib hazırlanmışdır.baza dövlətləri: uşaq, böyük və ya valideyn. Uşağın vəziyyəti uşaqlıqda formalaşmış münasibət və davranışların (emosionallıq, hərəkətlilik, oynaqlıq və ya depressiya və s.) aktuallaşmasıdır. Yetkin bir insanın vəziyyəti reallığa çevrilir (fikirlilik, tərəfdaşa maksimum oriyentasiya). Valideyn EGO-nun elə bir vəziyyətidir ki, onun hissləri və münasibətləri valideynin rolu ilə bağlıdır (tənqid, aşağılama, təkəbbür, narahatlıq və s.). Ünsiyyət uğuru ondan asılıdır rabitəçilərin eqo hallarının bir-birinə uyğun olub-olmaması. Beləliklə, “uşaq-uşaq”, “böyük-böyük”, “valideyn-uşaq” kimi eqo-dövlət cütləri ünsiyyət üçün əlverişlidir. Ünsiyyətdə müvəffəqiyyət əldə etmək üçün, eqo-dövlətlərinin bütün digər birləşmələri yuxarıda göstərilənlərə gətirilməlidir.