LiPİdler liPİdlerin siniflandirilmasi

LİPİDLER

LİPİDLERİN SINIFLANDIRILMASI

• A. Lipidler

• B. Lipid benzeri maddeler

A. LİPİDLER

• 1. Gliserinli yağlar

• Basit yağlar  Doğal yağlar

• Bileşik yağlar  Glikolipidler

•  Fosfolipidler

• 2. Gliserinsiz yağlar

• Sfingomiyelinler

• Serebrosidler

• Mumlar

• Karotinoidler  Terpenler

• Steroidler  Safra asitleri

•  Adrenal ve seks hormonları

•  Sterinler  Fitosterin Mikosterin

• Zoosterin

1. Gliserinli Yağlar

• A. Basit (Doğal) Yağlar: Yağ asitleri + Gliserin

• Yağ asitleri  Doymuş  C atomları arasında tek bağ

•  Doymamış  C atomları arasında çift bağ

• (Monoen, dien, trien, polien)

• Gliserin  Gliserinin esterleşen -OH kökü sayısına göre Monogliserid, digliserid, trigliserid

LİPİDLERİN YAPISINDA BULUNAN BAZI ÖNEMLİ YAĞ ASİTLERİ

BAZI YAĞLARDA BULUNAN ÖNEMLİ YAĞ ASİTLERİNİN TOPLAM YAĞ ASİTLERİ İÇİNDEKİ ORANI, %

B. Bileşik Yağlar: Yağ asidi + Gliserol + Başka bir bileşen

• B. Bileşik Yağlar: Yağ asidi + Gliserol + Başka bir bileşen

• 1. Glukolipidler: Yağ asidi + Gliserol + Glukoz veya galaktoz

• Rum. Rasyonlarındaki yağın % 60’ını oluştururlar.

• Çayır otunda  Galaktolipid

• 2. Fosfolipidler: Yağ asidi + Gliserol + Fosfor bazen azot, lesitin,

• sefalin

• Biyolojik zarlardaki lipoprotein bileşiklerinin yapısında

• Kalp, böbrek ve sinir dokusunda

• Yumurta ve soya fasulyesinde

EKSOJEN YAĞ ASİTLERİ

• EKSOJEN YAĞ ASİTLERİ

• Deride lezyonlar

• Büyümesi, döl ve süt verimi gerilemiş

• Ölmek üzere olan sıçanlara

• Civciv  Ödemler, yüksek sayıda ölümler

• Ruminant rasyonları  Çayır otları: Linoleik, linolenik 

Eksojen yağ asitleri

• Hücre zarlarının oluşumunda

• Prostoglandin sentezinde

• Lipoprotein yapısındaki enzimlerin sentezinde

2. Gliserinsiz Yağlar

• Mumlar: Yağ asitleri + Yüksek molekül ağırlıklı alkoller

• (Çeşitli esterlerin karması. Balmumu en az 5 çeşit)

• Laurik asitten daha yüksek molekül ağırlığına sahip doymuş yağ asitleri içerir.

• Koruyucu fonksiyon

• - Yaprakta, meyvede mum tabakası  Palmiye

• - Yünde mum tabakası (Lanolin)

• - Balıklarda mum tabakası (İspermeçet)

• Yemin enerjisi yüksek görünür.

• Sfingomiyelinler: Yağ asidi + Sfingozin + Fosfat asidi + Kolin

• Sfingozin, 2 değerli yüksek bir alkoldür.

• Sinir dokusunda % 1.5 oranında

• Serebrositler: Yağ asidi + Sfingozin + Galaktoz veya glukoz

• Sinir dokusunda

Lipid benzeri maddeler

• 1. Karotinoidler (Terpenler): Karoten, likopen, vitamin A

• 2. Steroidler: Siklopentan halkasına bağlanmış bir fenantren çekirdeği

• Her bileşiğin kendine özel sayıda ve pozisyonda çift bağı

• 17 C atomuna bağlı yan zincir

Steroidler

• A. Sterinler (Steroller):

• 3 C atomuna bağlı bir alkol grubu

• 17 C atomuna bağlı bir yan zincir (8-10 C)

• Mikosterin

• Fitosterin  Ergosterin  Ergokalsiferol (Vit. D2 ön mad.)

• Zoosterin  Kolesterin (Kolesterol) 7. Dehidrokolesterol (Vit. D3)

• - Beyin KM’sinin %17

• - Bütün hayvansal hücrelerde düşük miktarda bulunur ve hayvan vücudunda sentezlenebilir.

• - Diğer steroller vücuttaki kolestrolden sentezlenir

• - Arterioskleroz

• B. Safra asitleri: Steroid + Glisin veya taurin + Bir veya daha fazla alkolik OH grubu

• Duodenumda yağların emülsifiye olması ve lipaz enziminin aktivite göstermesi

• C. Adrenal hormonlar: 3 C atomuna bağlı bir keton grubu

• 20 C atomu içeren bir yan zincir

• Kardikosteron ve kortizol ( Glukozun kullanılması, yağların mobilizasyonu ve sentezi)

• Seks hormonları Ovaryum  Östrojenler

• Corpus luteum  Progesteron

• Testis  Androjenler

Yağların Biyolojik Önemi

• İhtiyaçtan fazla alınan besin maddeleri vücutta yağ şeklinde depo edilir ve gerektiğinde mobilize edilerek enerji kaynağı olarak kullanılır.

• Yağda eriyen vitaminlerin vücutta emilmesini kolaylaştırır ve depo edilmesini sağlar.

• Yağlar yapı maddesi olarak hücre membranlarının kuruluşuna katılır.

• Enerji yedeği olarak biriken depo yağlar böbrek, bağırsak gibi organlara yataklık eder ve travmalara karşı koruma sağlar.