1
MDB-nin qərb qrupu ölkələri
Qeyd olunduğu kimi bu qrupa Belorusiya, Ukrayna və Moldova
respublikaları daxildir.
Belorus Respublikası
Sahəsi 207, 6 min km
2
, əhalisi 9,7 mln. nəfərdir. (2007). Paytaxtı
Minsk şəhəridir.
MDB-nin qərbə gedən yolları üzərində əlverişli mövqe tutur.
İ
xtisaslaşmış təsərrüfat sahələri: k/t maşınqayırması, yük
avtomobilləri, kimya yüngül və yeyinti sənayesi, heyvandarlıq
məhsulları istehsalı, kətançılıq və kartofçuluqdur.
Təbii şəraiti və ehtiyatları. Düzən ərazilər üstünlük təşkil edir,
çoxlu yağıntı alır, geniş sahələrdə bataqlıqlar yayılıb, podzol torpaqları
vardır. Təbii sərvətlərindən –kalium və xörək duzları, az miqdarda neft,
tikinti qumları və materialları, su və meşə ehtiyatlarından ibarətdir.
Ə
halisinin 80%-dən çoxunu beloruslar təşkil edir, digər xalqlardan
polyaklar, ruslar, yəhudilər və b. yaşayırlar. Təbii artımı azalmağa doğru
gedir. 2006-ci ildə ölkə əhalisi 36 min nəfər azalmışdır. Şəhər əhalisi
üstünlük təşkil edir. Miqrasiya soldosu müsbətdir. Əhalinin orta sıxlığı
hər km
2
47 nəfərdir. Əmək ehtiyatları ilə təmin olunub.
Təsərrüfatı.Təsərrüfatın ixtisaslaşmasına və strukturuna əmək
ehtiyatlarının bolluğu, RF-dən daha ucuz yanacaq və metal alması və
yerli təbii ehtiyatları müsbət təsir göstərir.
Maşınqayırmanın ixtisaslaşmış sahələri-hesablama maşınları,
cihazqayırma,
məişət
maşınqayırması-soyuducular,
paltaryuyan
maşınlar, k/t maşınları və yük avtomobilləridir(Minsk, Jodino,
Mogilyov).
Kimya sənayesi əsas istiqaməti-süni kauçuk, şin, plastik kütlələr
(Mogilyov, Qrodno, Polotsk). Kalium gübrələri (Soliqorsk), meşə emalı
və kağız istehsalıdır (Bobruysk, Borisovo, Vitebsk və b. ).
Yüngül sənayedə əsas yeri kətan parça, ayaqqabı istehsalı və b.
tutur. Yeyinti sənayesi əsas sahələrdəndir, yerli xammallarla təmin
olunub.Aparıcı sahələri yağ, süd-pendir, ət məhsulları istehsalı, kartof-
kraxamal istehsalı və b.
Yanacaq-energetikanı yerli torf, Rusiyadan aldığı neft-qaz təşkil
edir.
Kənd təsərrüfatı. Əsa yeri heyvandarlıq tutur, südlük-ətlik
istiqaməti və donuzçuluq əsas yer tutur. Əkinçilikdə yem istehsalının
xüsusi çəkisi böyükdür. Şimal-şərqində kətan becərilir. Taxılçılıqda əsas
yeri çovdar əkinləri tutur. Kartofçuluq Belorusiyanın əsas sahəsi hesab
Bu derslik behruzmelikov.com saytindan yuklenmisdir
2
olunur. Mərkəz hissəsində geniş yayılıb. Sıx nəqliyyat şəbəkəsinə
malikdir. 2007-ci ildə Azərbaycana olan ixracı 77 mln. dol., idxalı 2,3
mln. saldo-75 mln dol. əlbəttə heç də yaxşı hal hesab olunmamalıdır.
Ukrayna Respublikası
Sahəsi 603, 7 min km
2
, əhalisi 46,3 mln nəfər (1/2007). Paytaxtı
Kiyev ş.
MDB-nin cənubi-qərbində yerləşir. Qara və Azov d. sahillərində
ə
lverişli coğrafi mövqe tutur. Ukrayna GUAM ölkələri birliyinə daxildir.
Ukrayna MDB ərazisinin 2,7%, əhalisinin 16%əhatə edir, ÜDM 8,3,
sənaye məhsulları 73, k/t məhsulları 17%-i verir.
İ
xtisaslaşmış təsərrüfat sahələri-daş kömür-metallurgiya, sənayesi,
maşınqayırma, xüsusilə kənd təsərrüfatının –taxılçılıq, şəkər çuğunduru
sahələridir. K/t məhsulunun emalı məhsulları da aparıcı rol oynayır.
Kurort-turizm sahələri də inkişaf etmişdir.
Təbii şəraiti və ehtiyatları. Üstün yeri qara torpaqlarla örtülmüş
geniş düzənliklər tutur, torpaq ehtiyatlarının 70%-ni o, təşkil edir. Şimal
və cənubi-qərbinin kontinental şəraiti vardır. Krımda subtropik əkinçilik
inkişaf edibdir.
Ş
imaldan cənuba meşə, meşə-çöl və çöl zonları biri-birini əvəz
edir. Şimalında rütubətin çoxluğu, cənubda quraqlığın olması k/t
inkişafına mənfi təsir göstərir. Əsas təbii ehtiyatları-daş kömür
(Donbas), dəmir filizləri (Krivoy Roq), manqan, az miqdarda neft-
qazdır. Ölkə zəngin xörək duzu ehtiyatlarına malikdir.
Ə
halisi. Əhalinin təbii artımı aşağıdır. 2006-cı ildə onun əhalisi
283, 5 min nəfər azalmışdır. Saldo miqrasiyası-110 mindir. Ən çox rus
ə
halisi köçüb gedir
Ə
halisinin 75%-i ukrayınlar təşkil edir. Əsasən
mərkəz və qərb hissələrində məskunlaşmışlar. Şərq və cənub
hissələrində ruslar (əhalinin 21%) və qeyri millətlərlə məskunlaşmışdır.
Hazırda (2008) buradakı rus əhalisindən Ukrayna dövlətininə qarşı təziq
göstərilir ki, o, Şim. Atlantika İttifaqına qoşulmasın. Krım Muxtar
Respublikasında tatarlar və qeyri millətlər yaşayır.
.
Əhalisinin orta sıxlığı çox yüksəkdir-hər km
2
77 nəfər. Mərkəz
hissəsi və Donbas rayonu sıx, şimalı və cənubi seyrək məskunlaşıbdır.
Şə
hər əhalisi 70%-i təşkil edir.
Təsərrüfatı. Təsərrüfatı mürəkkəb sahə və ərazi quruluşuna
malikdir.
Yanacaq-energetika kompleksi kömür, yerli neft-qaz və ən çox
kənardan aldığı neft-qaz yanacağına əsaslanır. Donbas iri daş kömür
rayonudur. Çoxlu istilik elektirik stansiyaları və bir neçə AES-ləri
Bu derslik behruzmelikov.com saytindan yuklenmisdir