Mehi çox sevirəm. Bu zaman sərin olur, ağacda yarpaqlar yüngülcə tərpənirlər və gün də xoş olur
Yüklə 19,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qasırğanın yaranması
| 1
Giriş Mehi çox sevirəm. Bu zaman sərin olur, ağacda yarpaqlar yüngülcə tərpənirlər və gün də xoş olur, xüsusilə də yayda. Külək mehdən güclüdür. Küləkdə gəzməyə çıxmaq heç də xoş deyil. Külək çox güclüdür, əgər qəzəblənərsə, ağacı kökündən çıxara da bilər, evlərin örtüyünü də qoparıb uzaqlara ata bilər....
2
Siz küləkdə çöldə
olmusunuzmu? Onda
bilərsiniz ki, külək necə də möhkəm əsir, elə bil ki səni də yerdən götürüb uzağa uçurda bilər.
Əgər küləyi bilirsinizsə, o zaman asanlıqla təsəvvür edə bilərsiniz ki, qasırğa necə ola bilər: qasırğa çox güclü küləkdir, ən güclü küləklərin qüvvələrini birləşdirsəniz qasırğanın gücü olar! Maraqlıdır ki, qasırğa necə yaranır və ya ilin hansı fəslində daha tez-tez olur?
3
Qasırğa quruda da, suda da yaranır. Suda və suyun sahillərində qasırğanın yaranması çox asanlıqla baş verir və daha uzun müddət davam edir.
Külək hava kütlələrinin hərəkəti nəticəsində yaranır, onların hərəkəti nə qədər güclü və sürətli olarsa, külək də bir o qədər güclü və səs-küylü olur. Bir neçə bir yerə toplaşmış hava kütlələri birləşə və
4
bununla da qasırğa başlaya bilər. O, axırda olduğu kimi, əvvəlcədən elə də güclü olmur; yavaş-yavaş hava kütlələrinin hərəkət sürəti artır və qasırğanın güçü də artır.
Alimlər qasırğanı müşahidə edib onların daha tez-tez baş verdikləri yerləri təyin etdilər. Onlar bu cür 7 yer ayırırlar:
5
1. Sakit okeanın şimal-qərb hissəsi. Burada ən güclü qasırğa növü – tayfun yayılmışdır. Qasırğalar daha tez-tez Çində, Cənubi Koreyada, Yaponiyada və İndoneziyanın bir hissəsində olur. 2. Sakit okeanın şimal-şərq hissəsi: burada əsasən Mərkəzi Amerika ölkələri yerləşir və qasırğanın ikinci güclü növü yaranır. Bu qasırğa hurikan adlanır. 3. Atlantik okeanının şimal hissəsi: bu hissədə 6
“Qordon” hurikanı tüğyan edir; o çox güclü qasırğadır və hər şeyi uçurub dağıdır. 4.
Şimali Hind okeanı: burada siklon yayılmışdır və o, daha çox Hindistan, Tayland, Şri- Lanka və Pakistan üçün təhlükəlidir. 5. Sakit okeanın cənub-qərb hissəsi: bu hissədə qasırğalar əsasən Avstraliyaya ziyan verir, bir qədər az isə - Yeni Zelandiyaya.
6. Hind okeanının cənub-şərq tərəfi: qasırğaların yayılma zonası əsasən bu tərəfdə Qərbi Avstraliya
7
və İndoneziya hissəsinə toxunur; burada qasırğalar “Villi-Villi” adı ilə məlumdur və onu qasırğa növündən biri kimi hesab edirlər. 7. Hind okeanının şimal-qərb hissəsi: bu tərəf ölkələrdə, məsələn, Keniya,
Madaqaskar, Mozambik – çox güclü siklonlar yayılmışdır. Alimlər qasırğalar haqqında məlumatlar almaqla maraqlanır və onları metereoloji stansiya adlanan xüsusi stansiyalarda araşdırırlar.
Gördüyümüz kimi, qasırğanın çoxlu növü məlumdur və onların öz adları da var. Qasırğa çox qorxulu və güclü təbii hadisədir, hansı ki, insanları bir çox
hallarda fəlakətə gətirib çıxarır. Xoşbəxtlikdən, ölkəmizdə beləsi güclü qasırğalar
8
yayılmamışdır, onlardan bizi uca Qafqaz dağları qoruyurlar.
Yüklə 19,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|