Meore SesarCevi weris amocanebis amoxsna “WuWyiani” kosmosi (4 qula)



Yüklə 39,19 Kb.
tarix05.02.2018
ölçüsü39,19 Kb.
#25445

meore SesarCevi weris amocanebis amoxsna
2.1. “WuWyiani” kosmosi (4 qula)

m masis raketa mifrinas V0 siCqariT kosmosur sivrceSi gamorTuli ZravebiT da xvdeba nawilakTa RrubelSi. Rrublis zoma raketis moZraobis mimarTulebiT aris L, xolo nawilakTa saSualo simkvrive RrubelSi aris ρ. nawilakebi uZravia da raketasTan Sejaxebis Semdeg ekrobian mas. ra siCqare eqneba raketas Rrublidan gamosvlisas? ra dros moandomebs raketa Rrublis gadalaxvas? raketis ganivkveTis farTobia S.

amoxsna

raketa moZraobis dros Seejaxeba  masis mtvris nawilakebs, sadac x aris raketis mier gavlili manZili. es nawilakebi ekrobian raketas da impulsis Senaxva gvaZlevs



 (1)

aqedan raketis siCqare Rrublidan gamosvlisas iqneba





gadalaxvis drois sapovnelad CavweroT (1) Semdegi saxiT:



aqedan: 

Tu gamoviyenebT  -s damokidebulebis x-ze, maSin gaintegrebis Catareba SeiZleba trapeciis farTobis gamoTvliT.


2.2. ori linza (8 qula)

Semkrebi linzis fokusuri manZilia F1. misgan ormag fokusur manZilze moTavsebulia sagani.

2.2.1. sad unda movaTavsoT sagansa da am linzas Soris meore linza, romlis fokusuri manZilia F2, raTa am ori linzis saSualebiT miviRoT isev naturaluri zomis gamosaxuleba? rogor aris damokidebuli es adgilmdebareoba meore linzis F2 fokusur manZilze?

2.2.2. ra pirobas unda akmayofilebdes F2?

2.2.3. aageT meore linzasa da sagans Soris manZilis F2/F1 Sefardebaze damokidebulebis Tvisobrivi grafiki da miuTiTeT am grafikis maxasiaTebeli wertilebis mniSvnelobebi.

miTiTeba: linzaSi pirdapiri gamosaxulebis miRebisas misi gamadidebloba aris dadebiTi, xolo Tu gamosaxuleba gadabrunebulia, gamadidebloba aris uaryofiTi.
amoxsna.

2.2.1. jer ganvixiloT Semkrebi linzis Cadgma (F2>0). sqematuri naxazidan (sxivTa svla or linzaSi) advili dasadgenia Semdegi Tanafardoba

2 F1=d1+d2+f2, (1)

sadac d1, d2 aris Sesabamisad manZili sagnidan pirvel da meore linzebade da f2 – manZili meore linzasa da linzaTa sistemaSi miRebul gamosaxulebas Soris.

analogiuri ganxilva gambnevi linzis Cadgmis SemTxvevaSi uCvenebs, rom am SemTxvevaSic samarTliania (1) gantoleba, oRond gasaTvaliswinebelia, rom am SemTxvevaSi f2 < 0.

linzis formulis da (1) Tanafardobis gamoyeneba gvaZlevs:
 (2)



sadac γ1 da γ2 - pirveli da meore linzis gamadideblobebia. amocanis pirobis Tanaxmad γ1·γ2= 1.

es piroba gvaZlevs gantolebas

 (3)

zeda niSnis arCeva niSnavs imas, rom saboloo gamosaxuleba pirdapiria (da ara gadabrunebuli).

advili misaxvedria, rom es (zeda niSnis arCeva) ganxorcieldeba rogorc Semkrebi, aseve gambnevi linzis Setanisas. marTlac, Semkrebi linza garkveul pirobebSi iZleva gadabrunebul gamosaxulebas da or Semkreb linzas SeuZlia orjer gadaabrunos gamosaxuleba, ase rom saboloo gamosaxuleba aRmoCndeba pirdapiri. xolo gambnevi linza yovelTvis iZleva pirdapir gamosaxulebas, ase rom, Tu mis mier Seqmnili warmosaxviTi da pirdapiri gamosaxuleba aRmoCmdeba pirveli linzis fokalur manZilze axlos, maSin saboloo gamosaxuleba kvlav aRmoCndeba pirdapiri.

zeda niSnis arCevisas (3) gantolebis amoxsnebia



 (4)

gasagebia, rom Semkrebi linzis Cadgmisas gamodgeba orive amoxsna. ganvixiloT jer es SemTxveva.



2.2.2. (4)-dan SegviZlia davaskvnaT, rom unda iyos Sesrulebuli piroba

8F2F1

tolobis SemTxvevaSi amoxsna erTia da aseTi linza unda movaTavsoT sagnidan  manZilze.

2.2.3. (5) utolobis Sesrulebisas linze SegviZlia movaTavsoT or adgilas, romlebic simetriulad ganlagdebian  wertilidan orive mxares. saZiebeli grafiks eqneba Semdegi saxe.


gambnevi linzis Cadgmis SemTxvevaSi (3) gantolebas erTi amoxsna eqneba:



aqedan advili misaxvedria, rom gambnevi linza unda moTavsdes pirveli linzis fokuss SigniT da bunebrivi piroba d2<2F1 iZleva F1>F2. Sesabamis grafiks eqneba Semdegi saxe..



(3) gantolebaSi qveda niSnis arCeva niSnavs, rom gamadideblobebis namravli iqneba uaryofiTi (miiReba gadabrunebuli gamosaxuleba) da Sesasrulebeli iqneba piroba γ1·γ2=-1. maSin (3) gantoleba miiRebs saxes


d2(F1-d2)=0

es ki imas niSnavs, rom nebismieri fokusuri manZilis mqone gambnevi an Semkrebi linzis pirveli (Semkrebi) linzis fokusSi Cadgmisas sistema iZleva pirvandeli zomis gamosaxulebas. sainteresoa, rom am adgilas (pirveli linzis fokusSi) nebismieri fokusuri manZilis mqone linzis Cadgmisas miiReba igive Sedegi. advili saCvenebelia, rom gamusaxulebis zoma emTxveva sagnisas.



2.3. Rrublebis warmoqmna (13 qula)

mzis sxivebi praqtikulad STaunTqmelad gadian atmosferul haers da praqtikulad srulad STainTqmebian dedamiwis zedapiris mier. amis gamo haeri dedamiwis zedapirTan ufro Tbilia, haeris temperatura mcirdeba z simaRlis mixedviT. haeri idealur airad miiCnieT.

2.3.1. stacionaruli atmosfero.

ganvixiloT stacionaruli atmosfero, rodesac haeris temperaturis, wnevis da simkvrivis ganawileba simaRlis mixedviT ar icvleba drois ganmavlobaSi.

CavTvaloT, rom haeris temperatura wrfivad mcirdeba simaRlis mixedviT: T(z)=T0(1-az), sadac T0 haeris absoluturi temperaturaa dedamiwis zedapirTan, xolo a dadebiTi niSnis mudmivi parametria.

2.3.1.1. aCveneT, rom haeris wneva simaRlis mixedviT icvleba P(z)=P0(1-az) kanoniT da gansazRvreT .

2.3.1.2. aCveneT, rom ganxilul modelSi haeris simkvrive simaRlis mixedviT icvleba (z)=0(1-az) kanoniT da gansazRvreT .

2.3.2. aRmavali nakadebi.

garkveul pirobebSi dedamiwis zedapirTan gamTbari haeri (romlis temperaturaa T0) iwyebs zeviT asvlas. ganvixiloT haeris porcia, romelmac daiwyo dedamiwis zedapiridan maRla asvla. gasagebia, rom es haeri gafarToebas daiwyebs. radgan haeri cudi Tbogamtaria, SeiZleba CavTvaloT, rom gafarToebis procesi adiabaturia. meore mxriv, haeri advilad kumSvadia, amitom misi aRmavali porciis wneva garemomcveli haeris wnevas swrafad utoldeba.

miTiTeba: adiabaturi procesis gantolebaa PV=const. haerisaTvis adiabatis maCvenebelia 1,4.

2.3.2.1. aCveneT, rom aRmavali haeris temperatura simaRlis mixedviT icvleba T1(z)=T0(1-az) kanoniT da gansazRvreT .

2.3.2.2. aCveneT, rom aRmavali haeris simkvrive simaRlis mixedviT icvleba

1(z)=0(1-az) kanoniT da gansazRvreT .



2.3.2.3. gansazRvreT a parametris mniSvneloba, romlisTvisac haeris porcia, romelic iwyebs zeviT asvlas, adis sul ufro maRla da maRla. gamoTvaleT misi ricxviTi mniSvneloba.

2.3.3. kondensacia.

haeris fardobiTi tenianoba dedamiwis zedapirTan iyos .

dedamiwis zedapiridan ra simaRleze daiwyeba aRmaval haerSi wylis orTqlis kondensacia anu ra simaRleze gaCndeba Rrubeli?

miTiTeba: wylis najeri orTqlis wnevis absolutur temperaturaze damokidebuleba aRiwereba formuliT



sadac Pnaj(T0) najeri orTqlis wnevaa T0 temperaturaze, q wylis orTqladqcevis kuTri siTboa, M1 wylis moluri masaa, R airis universaluri mudmivaa. CaTvaleT, rom aRmaval haerSi orTqli inarCunebs wnevas.
gamoTvlebisas gamoiyeneT Semdegi ricxviTi monacemebi:

T0=300K _ temperatura dedamiwis zedapirTan.

=70% _ haeris tenianoba dedamiwis zedapirTan.A



M=2910-3 kg/moli _ haeris moluri masa.

M1=1810-3 kg/moli _ wylis moluri masa.

q=2,2106 j/kg _ wylis orTqladqcevis kuTri siTbo.

R=8,3 j/moliK _ airis universaluri mudmiva.

g=9,8 m/wm2 _ Tavisufali vardnis aCqareba.
amoxsna:

2.3.1.1. dP= _gdz 

am gantolebaSi P(z)=P0(1_az) -is CasmiT miiReba, rom





2.3.1.2.  . amrigad, 

2.3.2.1. adiabatis gantolebas T, P cvladebSi aqvs Semdegi saxe:



gamoviyenoT is aRmavali haerisaTvis:



anu 



2.3.2.2.  anu 

2.3.2.3. imisaTvis, rom zeviT asvla grZeldebodes, nebismier simaRleze aRmavali haeris simkvrive garemomcveli haeris simkvriveze naklebi unda iyos anu  amisaTvis saWiroa Sesruldes utoloba



2.3.3. haerSi Semavali orTqlis parcialuri wnevaa Pnaj(T0).

orTlis kondensacia daiwyeba im Tx temperaturaze, rodesac es orTqli najeri gaxdeba anu Pnaj(T0)= Pnaj(Tx).

mocemul formulaSi Casma gvaZlevs


saidanac



simaRlisaTvis miiReba gantoleba



Sefaseba gvaZlevs, rom  anu is mcire wevria. masTan erTad mcire wevri iqneba az. amis gamo gantoleba gamartivdeba:



saidanac, -s gamosaxulebis gaTvaliswinebiT, miiReba




Yüklə 39,19 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə