Metodologia ekonomii Zajęcia 3 Wstęp do filozofii nauki

Metodologia ekonomii

• Zajęcia 3

• Wstęp do filozofii nauki –

• ważne pojęcia

Model hipotetyczno-dedukcyjny

• Wszystkie wyjaśnienia naukowe mają wspólną strukturę logiczną. Zawierają:

• explanans: prawo uniwersalne i warunki początkowe (graniczne);

• explanandum.

• Model używa tylko reguł logiki dedukcji.

• Prawa uniwersalne są hipotezami (a nie wynikiem indukcji).

Model hipotetyczno-dedukcyjny

• Teza o symetrii – istnieje doskonała symetria logiczna pomiędzy naturą wyjaśnienia i naturą prognozy.

• Wyjaśnienie jest późniejsze w stosunku do zjawisk a prognoza wcześniejsza.

• Krytyka: model hipotetyczno-dedukcyjny wyklucza wielką część tego co można uważać za naukę.

Kuhn versus Lakatos

• Dla Kuhna, historia nauk to szereg ulepszeń paradygmatu znaczonych co pewien czas rewolucją naukową.

• Dla Lakatosa, historia nauk jest szeregiem postępowych naukowych programów badawczych stale zastępowanych nowymi NPB z teoriami o rosnącej zawartości empirycznej.

Podejście Poppera

• Teoria jest potwierdzona nie wtedy, kiedy zgadza się z wieloma faktami, lecz wtedy gdy nie jesteśmy w zdolni znaleźć jakiegokolwiek faktu, który by jej zaprzeczał.

• Teza Duhema – Quine’a: Żadna pojedyncza hipoteza naukowa nie może zostać sfalsyfikowana w niezbity sposób, ponieważ testowi poddawany jest zawsze cały explanans, konkretna hipoteza z w powiązaniu z twierdzeniami pomocniczymi.

• Popper: tym co dzieli naukę od nie-nauki jest falsyfikowalność oraz metodologiczne reguły, które zakazują dokonywania zabiegów ochronnych.

Monizm metodologiczny

• Doktryna jedności nauk ogłoszona przez Poppera

• Wszystkie nauki teoretyczne lub formułujące generalizacje powinny stosować tę samą metodę

Indywidualizm metodologiczny

• Sposób analizy, który wychodzi zawsze od zachowań jednostek.

• Jedynie wyjaśnienia zjawisk społecznych, politycznych i ekonomicznych, które sformułowane zostały w kategoriach wierzeń, postaw i decyzji jednostek można uznać za poprawne.

Holizm metodologiczny

• Społeczne całości mają cele lub funkcje nieredukowalne do wierzeń, postaw i działań je tworzących.

• Twierdzenia dotyczące złożonych zjawisk społecznych nie dają się wywnioskować z prawidłowości ich składników.

Co jest a co nie jest nauką

• Nauka różni się od nie-nauki:

• zastosowaniem metody indukcji

• Indukcyjna koncepcja nauki (ale problem indukcji)

• dzięki sfalsyfikowaniu przez obserwacje empiryczne

• Podejście Poppera

• Podział na twierdzenia sensowne i pozbawione sensu zgodnie z zasadą weryfikowalności

• Standardowy pogląd na naukę

Ważne pojęcia

• Indukcjonizm

• Problem indukcji

• Dedukcja

• Model hipotetyczno-dedukcyjny

• Explanans i explanandum

• Teza o symetrii

• Falsyfikacjonizm

• Kryterium demarkacji Poppera

• Teza Duhema-Quine’a

Model

• Model to uproszczony obraz części realnego świata.

• Model to hipotetyczna konstrukcja myślowa obejmująca układ założeń przyjętych w ekonomii dla uchwycenia najważniejszych cech i zależności występujących w danym procesie ekonomicznym.

• Ta sama rzecz czy zjawisko może mieć wiele modeli.

Model

• Podstawowe umiejętności przydatne do tworzenia modeli:

• Umiejętność abstrakcji – przejścia od rzeczywistości do modelu;
• Zdolność do derywacji – tworzenia licznych implikacji wyprowadzanych z modelu;
• Zdolność do ewaluacji modelu;
• Znajomość zestawu podstawowych modeli wykorzystywanych w naukach społecznych.

• Źródło: Lave i Marcha An Introduction to Models in the Social Sciences.

Modele w naukach społecznych

• Modele indywidualnego wyboru

• inwestycje, głosowanie, zachowanie konsumenta

• Modele wymiany

• Specjalne przypadki indywidualnego czy społecznego wyboru (handel, polityka)

• Modele adaptacji

• Modyfikacja zachowań jako reakcja na doświadczenia (zmiany organizacyjne lub kulturowe)

• Modele dyfuzji

• Przenikanie wzorów zachowań, wiedzy, itd. (innowacje)

• Źródło: Lave i Marcha An Introduction to Models in the Social Sciences.

Modele w naukach społecznych

• Jak zbudować dobry model?

• Dobry model musi być tesowalny;
• Nie można zakochać się we własnych modelach (dążenie do ewaluacji modelu, a nie jego obrona);
• Należy mieć na uwadze alternatywne modele;
• Piękny model, to model prosty;
• Piękny model, to model płodny (dający wiele możliwości i przewidywalnych skutków);
• Piękny model, to model w duzym stopniu nieprzewidywalny (dający interesujące, zaskakujące implikacje).

• Źródło: Lave i Marcha An Introduction to Models in the Social Sciences.