Derleyenler
MICHAEL BRUCE - STEVEN BARBONE
Batı Felsefesindeki 100 Temel Mesele
Just the Arguments
100 of the Most Important Arguments in Western Philosophy
© 2011 Blackwell Publishing Ltd.
Bu kitabın yayın hakları Anatolialit Telif Hakları Ajansı aracılığıyla
John Wiley & Sons Limited’den alınmıştır.
İletişim Yayınları 2054 • Başvuru Dizisi 99
ISBN-13: 978-975-05-1630-6
© 2014 İletişim Yayıncılık A. Ş.
1. BASKI 2014, İstanbul
EDİTÖR
Kıvanç Koçak
KAPAK
Suat Aysu
UYGULAMA
Hüsnü Abbas
DÜZELTİ ve DİZİN
Oben Üçke
BASKI ve CİLT
Sena Ofset
· SERTİFİKA NO. 12064
Litros Yolu 2. Matbaacılar Sitesi B Blok 6. Kat No. 4NB 7-9-11
Topkapı 34010 İstanbul Tel: 212.613 38 46
İletişim Yayınları
· SERTİFİKA NO. 10721
Binbirdirek Meydanı Sokak, İletişim Han 3, Fatih 34122 İstanbul
Tel: 212.516 22 60-61-62 • Faks: 212.516 12 58
e-mail: iletisim@iletisim.com.tr • web: www.iletisim.com.tr
Derleyenler
MICHAEL BRUCE
STEVEN BARBONE
Batı
Felsefesindeki
100 Temel
Mesele
Just the Arguments
100 of the Most Important Arguments
in Western Philosophy
ÇEVİREN
Mustafa Topal
Mark Bruce’un (1961-2001) anısına...
Asla unutulmayacak.
İçindekiler
Teşekkür
................................................................................................ 15
Giriş: Bana Argümanları Göster
Michael Bruce - Steven Barbone ............................................................ 17
1. Bölüm
Din Felsefesi
....................................................................................... 25
1 Aquinalı’nın Beş Kanıtı
Timothy J. Pawl ............................................................................ 27
2 Olumsal Kozmolojik Argüman
Mark T. Nelson ............................................................................. 40
3 Tanrı’nın Varlığı Hakkında Kelam Argümanı
Harry Lesser ................................................................................. 45
4 Ontolojik Argüman
Sara L. Uckelman ......................................................................... 49
5 Pascal’ın Kumarı
Leslie Burkholder .......................................................................... 53
6 James’in İnanma Arzusu Argümanı
A. T. Fyfe ...................................................................................... 58
7 Kötülük Problemi
Michael Bruce - Steven Barbone ................................................... 62
8 Kötülük Problemine Karşı Özgür İrade Savunusu
Grant Sterling ............................................................................... 65
9 Aziz Anselmus, Serbest Seçim ve Günah İşleme Hakkı
Julia Hermann ............................................................................... 69
10 Hume’un Mucizelere Karşı Argümanı
Tommaso Piazza........................................................................... 74
11 Euthyphron İkilemi
David Baggett ............................................................................... 80
12 Nietzsche’nin Tanrı Öldü Argümanı
Tom Grimwood ............................................................................. 84
13 Ockham’ın Usturası
Grant Sterling ............................................................................... 92
2. Bölüm
Metafizik
.............................................................................................. 95
14 Parmenides’in Değişimi Reddetmesi
Adrian Bardon .............................................................................. 97
15 McTaggart’ın Zamanın Gerçekliğine Karşı Çıkan Argümanı
M. Joshua Mozersky ................................................................... 101
16 Berkeley’in İdealizm Lehine Temel Argümanı
John M. DePoe ............................................................................ 107
17 Kant’ın İdealizmi Reddetmesi
Adrian Bardon ............................................................................ 110
18 Diodorus Cronus’un Temel Argümanı
Ludger Jansen ............................................................................. 114
19 Lewis’in Olanaklı Dünyalar Argümanı
David Vander Laan ..................................................................... 118
20 Kişisel Kimlik Hakkında İndirgemeci Bir Açıklama
Fauve Lybaert ............................................................................. 122
21 Kişisel Kimlik Hakkında Bölünme Durumu Argümanları
Ludger Jansen ............................................................................. 131
22 Theseus’un Gemisi
Ludger Jansen ............................................................................. 134
23 Geçici İçsel Var Olanlar Sorunu
Montserrat Bordes ...................................................................... 136
24 Ruh Hakkında Modern Bir Model Argüman
Rafal Urbaniak - Agnieszka Rostalska ....................................... 140
25 Ölümün Zararsızlığı Üzerine İki Argüman
Epikür’ün Ölüm Bizim İçin Önemsizdir Argümanı
Steven Luper ............................................................................... 148
Lucretius’un Simetri Argümanı
Nicolas Bommarito ..................................................................... 150
26 Formların/Biçimlerin Varlığı: Platon’un
Bilginin Olanaklılığından Çıkan Argümanı
Jurgis (George) Brakas ............................................................... 153
27 Platon, Aristoteles ve Üçüncü Adam Argümanı
Jurgis (George) Brakas ............................................................... 158
28 Mantıksal Monizm (Tekçilik)
Luis Estrada-González ............................................................... 165
29 Azamilik Paradoksu
Nicola Ciprotti ............................................................................ 171
30 Özgür İrade İçin Bir Argüman
Gerald Harrison .......................................................................... 177
31 Harry Frankfurt’un
Alternatif Olasılıklar İlkesi’ni Reddetmesi
Gerald Harrison .......................................................................... 180
32 Van Inwagen’ın Bağdaşırcılık Karşıtı Sonuç Argümanı
Grant Sterling ............................................................................. 183
33 Kadercilik
Fernando Migura - Agustin Arrieta ............................................ 186
34 Sartre’ın Özgürlük Argümanı
Jeffrey Gordon ............................................................................. 190
3. Bölüm
Epistemoloji
...................................................................................... 193
35 Descartes ve Aziz Augustinius’un Cogito Argümanları
Descartes’in Cogitosu
Joyce Lazier ............................................................................... 195
Aziz Augustinus’un “Si fallor, sum”
(Yanılıyorsam, Varım) Argümanı
Brett Gaul ................................................................................... 198
36 Dış Dünyanın Varlığıyla İlgili Kuşkuculuk
Hakkındaki Kartezyen Rüya Argümanı
Stephen Hetherington .................................................................. 200
37 Deneyimin Şeffaflığı Argümanı
Carlos M. Muñoz-Suárez ............................................................ 207
38 Kuşkuculuk Konusunda Gerileme Argümanı
Scott Aikin .................................................................................. 212
39 Moore’un Kuşkuculuk Karşıtı Argümanları
Matthew Frise ............................................................................. 220
40 Önyargı Paradoksu
Deborah Heikes ........................................................................... 223
41 Geleneksel Bilgi Açıklamasına Karşı Gettier’in Argümanı
John M. DePoe ............................................................................ 226
42 Kültürel Emperyalizme Karşı Putnam Argümanı
Maria Caamaño .......................................................................... 230
43 Davidson ve Kavramsal Şemayla İlgili Asıl Düşünce
George Wrisley ........................................................................... 234
44 Quine’ın Ampirizmle/Deneycilikle İlgili İki Dogması
Robert Sinclair ............................................................................ 243
45 Hume ve Tümevarım Problemi
Hume’un Tümevarım Problemi
James E. Taylor........................................................................... 251
Hume’un Tümevarım Hakkındaki Olumsuz Argümanı
Stefanie Rocknak ........................................................................ 254
46 Thales ve Anaksimenes’te Analoji Yoluyla Argüman
Giannis Stamatellos .................................................................... 260
47 Quine’ın Doğallaştırılmış Epistemolojisi
Robert Sinclair ............................................................................ 264
48 Sellars ve Belli Miti
Willem A. deVries ....................................................................... 270
49 Sellars’ın “Rylean Miti”
Willem A. deVries ....................................................................... 277
50 Aristoteles ve Bütün Argümanlara Son Veren Argüman
Toni Vogel Carey ........................................................................ 283
4. Bölüm
Etik
..................................................................................................... 287
51 Platon’un Devlet ’inde Adalet Mutluluk Getirir
Joshua I. Weinstein ..................................................................... 289
52 Aristoteles’in İşlev Argümanı
Sean McAleer .............................................................................. 295
53 Aristoteles’in İyilikler İndirgenebilir Değildir Argümanı
Jurgis (George) Brakas ............................................................... 299
54 Aristoteles’in Mükemmeliyetçilik Argümanı
Eric J. Silverman ......................................................................... 303
55 Ahlâkın Kaynağı Olarak Kategorik Buyruk
Joyce Lazier ................................................................................ 306
56 Kant ve Özerklik Neden Saygıyı Hak Eder?
Mark Piper .................................................................................. 311
57 Mill’in Yararcılık Kanıtı
A.T. Fyfe ..................................................................................... 314
58 Hedonizme Karşı Deneyim Makinesi İtirazı
Dan Weijers ................................................................................ 322
59 Yanlış Teori Argümanı
Robert L. Muhlnickel .................................................................. 326
60 Moore’un Açık Soru Argümanı
Bruno Verbeek ............................................................................ 333
61 Wolff’un Devlet Otoritesini Reddeden Argümanı
Ben Saunders .............................................................................. 337
62 Nozick’in Vergilendirme Zorla Çalışmaktır Argümanı
Jason Waller ............................................................................... 340
63 Hayırseverlik Zorunludur
Joakim Sandberg ......................................................................... 343
64 Aykırı Sonuç
Joakim Sandberg ......................................................................... 347
65 Taurek ve Rakamların Sayılamazlığı Üzerine
Ben Saunders .............................................................................. 350
66 Parfit’in Eşitlikçiliğe Karşı
Aynı Seviyeye İndirme Argümanı
Ben Saunders .............................................................................. 353
67 Nozick’in Wilt Chamberlain Argümanı
Fabian Wendt ............................................................................. 357
68 Liberal Feminizm
Julinna C. Oxley .......................................................................... 362
69 Marjinal Örneklerden Ortaya Çıkan
Hayvanların Ahlâki Durumları
Julia Tanner ................................................................................ 369
70 Etik Vejetaryenlik Argümanı
Robert L. Muhlnickel .................................................................. 372
71 Thomson ve Ünlü Kemancı
Leslie Burkholder ........................................................................ 377
72 Marquis ve Kürtajın Ahlâkdışılığı
Leslie Burkholder ........................................................................ 383
73 Tooley, Kürtaj ve Bebek Öldürme
Ben Saunders .............................................................................. 386
74 Rachels ve Ötenazi
Leslie Burkholder ........................................................................ 389
5. Bölüm
Zihin Felsefesi
.................................................................................. 395
75 Leibniz’in Doğuştan Düşünceler Argümanı
Byron Kaldis ............................................................................... 397
76 Descartes’ın Zihin-Beden Ayrımıyla İlgili Argümanları
Dale Jacquette ............................................................................. 407
77 Prenses Elizabeth ve Zihin-Beden Problemi
Jen McWeeny .............................................................................. 417
78 Kripke’nin Zihin-Beden İkiciliği Özellikli Argümanı
Dale Jacquette ............................................................................. 422
79 Fizikalizm İçin Zihinsel Nedensellik Argümanı
Amir Horowitz ............................................................................ 427
80 Davidson’ın Anormal Tekçilik Argümanı
Amir Horowitz ............................................................................ 433
81 Putnam’ın Tür-Fizikalizmine Karşı
Çoklu Gerçekleşme Argümanı
Amir Horowitz ............................................................................ 438
82 İndirgemeci Olmayan Fizikalizme Karşı Ardından
Gelme Argümanı
Andrew Russo ............................................................................. 442
83 Ryle’nin Kartezyen İçselliğe Karşı Argümanı
Agustin Arrieta - Fernando Migura ............................................ 448
84 Jackson’ın Bilgi Argümanı
Amir Horowitz ............................................................................ 451
85 Nagel’in Fizikalizme Karşı “Bir Yarasa Olmak
Nasıl Bir Şeydir?” Argümanı
Amy Kind .................................................................................... 456
86 Chalmers’ın Zombi Argümanı
Amy Kind .................................................................................... 460
87 Açığa Çıkarma Argümanı
Carlos Mario Muñoz-Suárez ...................................................... 464
88 Searle ve Çince Odası Argümanı
Leslie Burkholder ........................................................................ 469
6. Bölüm
Bilim ve Dil
........................................................................................ 473
89 Sir Karl Popper’in Sınır Çekme Argümanı
Liz Stillwaggon Swan ................................................................. 475
90 Kuhn’un Karşılaştırılamazlık Argümanları
Liz Stillwaggon Swan - Michael Bruce ....................................... 478
91 Putnam’ın Mucizeler Yoktur Argümanı
Liz Stillwaggon Swan ................................................................. 482
92 Galileo ve Cisimlerin Düşmesi
Liz Stillwaggon Swan ................................................................. 484
93 Eleyici Materyalizm
Charlotte Blease .......................................................................... 487
94 Wittgenstein’ın Özel Dil Argümanı
George Wrisley ........................................................................... 489
95 Fodor’un Dilbilimsel Doğuştancılık Argümanı
Majid Amini ................................................................................ 495
96 Fodor ve Öğrenmenin Olanaksızlığı
Majid Amini ................................................................................ 499
97 Quine ve Çevirinin Belirsizliği
Robert Sinclair ............................................................................ 502
98 Davidson’ın Hayırseverlik İlkesi Argümanı
Maria Caamaño .......................................................................... 509
99 Frege’nin Platonculuk Argümanı
Ivan Kasa .................................................................................... 513
100 Matematiksel Platonculuk
Nicolas Pain ................................................................................ 516
Ek A: Mantık Dilinin Öğrenilmesi .............................................................. 519
Ek B: Çıkarım ve Bildirim Kuralları ........................................................... 521
Katkıda Bulunanlar Hakkında Notlar ........................................................ 523
Dizin ..................................................................................................... 537
15
Teşekkür
İlk olarak, esere katkıda bulunanlara teşekkür etmek istiyoruz.
Bu, büyük bir projeydi; yazarlar sabırlı ve coşkuluydular. Ha-
zırladıkları metinlerden ve bu metinleri kitabın formatına uy-
gun biçimde işlemelerinden çok etkilendik. Yazarların değerli
yaz ayları boyunca çalışmalarına ve çalışmalarını öngörülen ta-
rihten önce bitirmelerine müteşekkiriz.
İkinci olarak, yayıncımız Wiley-Blackwell’e teşekkür etmek
istiyoruz. Özellikle geçen yıl projenin oluşturulmasına inanan
ve geliştirilmesinde bize yardım eden Jeff Dean’a minnettarız.
Bu, kendi türünün ilk örneği olan bir kitap ve kitabın gerçek-
leştirilmesini sağlayan güveni için Jeff’e çok şey borçluyuz.
Üçüncü olarak, Michael, sürekli iyimserliği ve katkısı için
Steven’a teşekkür etmek istiyor. Steven, Michael’ın San Diego
State’deki mezuniyet danışmanıydı. Michael, 2007’de bu kitap
hakkındaki ham düşüncesinden ona söz ettiğinde Steven, yal-
nızca onu teşvik etmekle kalmadı, aynı zamanda bir biçimde
ona yardımcı olmayı da teklif etti. Steven’ın olumlu bakış açı-
sı olmasaydı bu proje asla gerçekleşemezdi. Aynı zamanda hız-
lıca göz atarak yaptığı hatırlatmalarıyla Steven, gerçek bir deha
ve Michael’ın bu orijinal projesinin asıl motoru.
Ayrıca kitabı hazırlamak için kendimizi bile unuttuğumuz
anlarda bize tahammül etmeyi başardıkları için sevgili partner-
lerimiz Karen Hull ve Stephen Russell’a da teşekkür etmek is-
tiyoruz.
17
Giriş: Bana Argümanları Göster
Michael Bruce - Steven Barbone
“Üniversitedeki felsefe derslerini mahvedeceğiz.” Bu kitabı
oluşturma fikrine kafayı taktığımızda arkadaşlarımıza ve öğret-
menlerimize söylediğimiz bu olmuştu. Lisans öğrencileri ola-
rak bütün deneyimimiz felsefe sınıflarından herhangi biriyle sı-
nırlıydı. Elimizde bilmemiz gerekenlerden oluşan, dikkatli bi-
çimde tutulmuş yalnızca birkaç sayfalık notlardan ibaret bir
avuç argüman vardı. Argümanları önümüzdeki bloknota yaza-
cağımızı ve oradan kolayca bulup devam edeceğimizi sanıyor-
duk. Dönem ortası ya da dönem sonu sınavlarında bir filozo-
fun argümanının sunulmasını genellikle bir başka filozofun ar-
gümanıyla eleştirme izler. Örneğin bir makalede bir argümanı
net ve somut bir biçimde ifade etme yeteneği, konunun özlü bir
biçimde anlaşıldığını gösterir. Aşağıdaki argümanlar böylesi sı-
nav sorularına ve aynı zamanda bazı yaşam sorularına verilen
yanıtlar olarak görülebilir.
“Bana argüman gösterin” filozoflar için bir savaş çığlığıdır.
Herkes öznel nitelikte kişisel deneyimler, duygular ve düşün-
celere sahiptir. Dolayısıyla felsefe, iddiaların nesnel bir biçim-
de değerlendirilebilmesi için aklın ortak zeminine çağrı yapar.
Mantıksal akıl yürütme siyasi ve dinsel bağlılıklardan bağım-
sızdır. Basitçe dile getirildiğinde bir argüman ya geçerlidir ya
da geçersiz. (İkna edici olup olmaması bir başka konudur.) Bir
konu kendi argümanlarıyla analiz edildiğinde, aynı kesinlik ve
dikkatle yanıtlanabilir. Yetersiz argümanlar, saçmalık ve unu-
tulmuş argümanlar olarak işe yaramaktan çıkmış sayılırlar. Ne
18
var ki, güçlü tepkilere neden olan argümanlar, genellikle argü-
manın potansiyel sonuçları sayesinde, neden söz konusu so-
nuçlara ulaşılamayacağı, referanslar, varsayımlar ve haklı çı-
karmalar açıkça ortaya konularak başlangıçtaki argümanın ye-
niden ifade edilmesiyle karşı karşıya kalırlar. Konular ciddileş-
tiğinde istenen yalnızca argümanlardır.
Herhangi birinin Batı felsefesi külliyatının tamamını okuya-
bilmesi çok vakit alacaktır. Geçen zaman içinde öğrenci göre-
ce belli bir düzeyde kalmaya devam ederken felsefe etkili ar-
gümanların niceliğini ele almak için yeni didaktik araçlara ih-
tiyaç duyar. Derste kullanılacak hangi argümanların ötekilere
göre daha dikkate değer olduğunun belirlenmesi ve öğretilme-
si gerekliliği konusunda, biçimsel bir disiplin olarak felsefe gi-
derek daha zeki olmayı gerektiriyor. Sınıfların dışında eğitim
kılavuzu olarak iş görecek çok az kaynak var. Ayrıntılı eğitim
kılavuzları her şeyden –İncil, hesap makinesi, gramer, biyolo-
ji– oluşabiliyor, felsefe dışında. Standart matematik eşitlikleri
ya da çok kullanılan İspanyolca fiilleri listeleyen, hatta “Kadın-
lar için golf”u anlatan materyaller kitapçılarda mevcut. Ancak
Tanrı’nın varlığı, özgür irade ya da ahlâki sorumluluk üzerine
argümanları içeren bir materyal yok. Birçok kitap önemli felse-
fi argümanları içermekte ancak bu tür kitaplar genellikle yal-
nızca tek bir argümanı ya da bir konuyla ilgili argümanları ve-
riyor. Felsefe ansiklopedileri, büyük ölçüde filozofların ve kav-
ramların sınırlı tanımlarıyla yetiniyorlar. Zaten bu ikincil kay-
naklar, genellikle argümanın yorum ve analizine yoğunlaşıyor-
lar ve etkili, somut bir referans durumuna gelemiyorlar. Argü-
manın bir analizini yapabilmek ancak orijinal metne başvuru-
larak mümkün. İşte elinizdeki kitap, bu kaynaklara bütünsel ve
kapsayıcı bir ulaşım için hazırlandı.
Bu kitabın en önemli 100 argümanı vitrine çıkardığının, an-
cak bu listenin tam olmayabileceği gibi tartışılmaz bir liste de
olmadığının altını çizmek gerekiyor. Bu kitap, kendi türünün
ilk örneği durumunda. Argümanların, alanda kabul edilen tek
anlamlı, standart açıklamaları mevcut değil. Her alandaki uz-
manlar anlaşamayabilir, belki de felsefede bu çok daha fazla
19
olur. Bugün değer verilen argümanlara gelecekte aynı önemle
bakılmayacak olabilir. Bir argümanın önemi konusunda bir an-
laşma olduğu durumda bile argümanın nasıl ortaya konulacağı
ya da ondan doğru sonucun nasıl çıkartılabileceği açık olmaya-
bilir. Bu kitabın yazarları argümanlarla ilgili kendi yorumlarını
destekleyen temsil edici alıntıları seçtiler. Argümanların sırası,
birbirlerine kıyasla önemlerine göre belirlenmedi. Aquinalı’nın
Beş Kanıtı, ilk sırada yer aldığı için diğer argümanlardan daha
önemlidir diye düşünmemek gerek. Buraya alınmayan başka
birçok önemli argüman elbette var ve bunları başka kitaplarda
sunmayı umuyoruz.
Bir felsefe öğrencisinin karşılaşması muhtemel en önemli ar-
gümanları seçtik ancak bu konuların birçoğuna felsefe dışın-
daki bölümlerde de rastlanılabilir. Argümanların büyük kısmı,
okurun argümanı izlemek için mantık eğitimi almış olmasını
gerektirmeyen sezgisel mantıkî referansları ele alıyor. Çıkarsa-
ma kuralları, okurun argümanın geçerli yapısını açıkça görebil-
mesini sağlayacak bir adlandırmayla her sonucun sunulması-
na dayanıyor. Eklerde çıkarsama kurallarıyla ilgili genel bir ba-
kış açısı da sunduk. Daha gelişmiş bir mantık anlayışı gerekti-
ren birkaç argüman var. Okur, genel stratejiyi ortaya koyan yo-
rumlardan ve girişten bu konuda yararlanabilir.
Kitap altı bölüme ayrıldı: Din felsefesi, metafizik, epistemo-
loji, etik, zihin felsefesi, bilim ve dil felsefesi. Kuşkusuz felsefe-
nin bu kitapta yer alanlardan daha fazla disiplini ve burada su-
nulan alanlarda verilenlerden daha önemli felsefi argümanla-
rı var. Bir alandaki argümanların aynı zamanda başka bir alan-
da da önemli ve etkili argümanlar olması yaygın bir durum-
dur. Birçok argüman çoklu felsefi disiplinlerin içine yerleştiri-
lebilir. Bu bölünmeler geçici olabilir ve kitaptaki argümanlarla
ilgili referans olacak argümanlar “#” işareti ve argümanın nu-
marasıyla gösterilecek. Her makalede yer alan kaynakçayla ilgi-
li bilgiler daha ileri okumalar için yol gösterici olacaktır. Aşağı-
da, soruların ifade edildiği biçimlerde argümanların sunuluşu
var. Bir başka deyişle, doğal olarak bir argümana yol açan soru-
ları veriyoruz. Örneğin, “Değişim gerçek midir (#14)?” ifadesi,
20
okuru “Parmenides Değişimi Reddediyor” makalesindeki #14
argümanına yönlendiriyor.
Din Felsefesi
Tanrı’nın varlığını kanıtlayan Aquinalı’nın “Beş Kanıtı” neydi
(#1)? Hiçlikten bir şey çıkmayacağını açıklayan en azından bir
tane kendi kendine var olan olmalı mıdır (#2)? Eğer bir şey var
olmaya başlıyorsa, o zaman onun bir nedeni var mıdır (#3)?
Eğer Tanrı düşünülebilen her şeyden daha büyükse, bu, Tan-
rı’nın gerçekte var olduğu anlamına gelir mi (#4)? Pascal’ın Ku-
marı nedir (#5)? Yeterli kanıt olmadan dine inanmak rasyonel
midir (#6)? Dünyada kötülüğün varlığı Tanrı’nın mevcudiye-
tini çürütür mü (#7)? Tanrı, insanlar özgür iradeden daha bü-
yük yarar sağlasın diye mi kötülüğe izin veriyor (#8)? Özgür
irade günah işleme hakkını insana verir mi (#9)? Deneysel ka-
nıt temelinde mucizeye inanmak haklı olabilir mi (#10)? Bir
şey tanrılar onayladığı için mi kutsaldır, yoksa kutsal oldukla-
rı için mi onaylanır (#11)? Nietzsche, “Tanrı öldü” dediğinde
ne kastediyordu ve bu sözdeki hakikat nerededir (#12)? Ock-
ham’ın Usturası nedir (#13)?
Metafizik
Değişim gerçek midir (#14)? Eğer değişim gerçek değilse, o
halde zaman gerçek midir (#15)? Yalnızca algılanan şeyler mi
gerçektir (#16)? Kant, bu türden idealizme ve kuşkuculuğa
karşı nasıl bir argüman geliştirmişti (#17)? Geçmiş, şimdi ve
gelecek bakımından zorunluluk ile rastlantı arasındaki ilişki
nedir (#18)? Eğer şeyler geçmişte farklı olmuşlarsa bu, farklı
olası dünyaların olduğu anlamına gelir mi (#19)? “Kişiler” ve
bir kişinin zaman içinde sayısal kimliğini sürdürmesi ne de-
mektir (#20)? Kişisel kimlik için belirleyici bir faktör –örne-
ğin vücut kitlesi, beyin hacmi ya da anılar– var mıdır (#21)?
Şeyler zaman içinde hem nasıl kalıcı olup hem de değişebi-
lirler (#22, 23)? İnsanlar, ruh denilen bedensel ve maddi ol-
21
mayan bir kısma sahip midirler (#24)? Ölüm korkusu akıldı-
şı mıdır? (#25)? Şeyler sürekli bir akış halindelerse onları na-
sıl bilebiliyoruz (#26)? Platon’un Biçimler’ine (Forms) karşı
Aristoteles hangi argümanı ortaya atmıştı (#27)? Bütün alan-
lara uygulanan aynı mantık teorisi midir, yoksa farklı alanla-
ra farklı mantıklar mı gerekir (#28)? Paradokslara düşmeden
gerçek önermelerin bütünselliği sağlanabilir mi (#29)? Öz-
gür irade ile ahlâki sorumluluk arasındaki ilişki nedir (#30)?
Yalnızca başka türlü davranma seçeneğim olduğunda mı öz-
gür iradeye sahip olurum (#31)? Özgür irade ile determinizm
bağdaşır mı (#32)? Her şey ya olacak ya da olmayacaksa, ka-
dercilik savunulamaz mı? (#33)? Sartre’ın varoluşçuluğuyla
–“İnsan özgür olmaya mahkûmdur”– nasıl bir sohbete girile-
bilir (#34)?
Epistemoloji
Var olduğumu nasıl bilebilirim (#35)? Rüya görmediğimden
emin miyim? (#36)? Doğrudan doğruya bilincine vardığım
duyumlar mı yoksa deneyimler mi (#37)? Her inancın başka
bir inançla haklı çıkarılması ve bunun sonsuz bir geriye gidi-
şe yol açması gerekir mi (#38)? Kuşkuculuğa sağduyulu bir ya-
nıt var mıdır (#39)? Birbiriyle mücadele eden epistemik görüş-
ler arasında normatif olarak ayrım yapmak yerinde olmayacak-
sa, o zaman bütün açıklamalar epistemolojik olarak eşit midir
(#40)? Geleneksel bilgi açıklamasının gerçek bir doğrulanmış
inanç haline gelmesi nasıl yanlışlanabilir (#41)? Bir şey, insan-
lar onun gerçek olduğunu kabul ettikleri için gerçek olur mu
(#42)? Kavramsal bir bileşenle deneysel bir bileşen arasında
bilgi ya da deneyimin farklılaşması olanaklı mıdır (#43)? Ana-
litik gerçeklerle sentetik gerçekler arasında keskin bir bölün-
me var mıdır (#44)? Modern bilimin temellendirilmesi ve in-
dirgemeci çıkarımlar için akılcı/rasyonel bir doğrulama var mı-
dır (#45)? Bazı gözlemlenebilir ya da tanımlanabilir olgularda-
ki şeyler benzerse, diğer bazı gözlemlenemez ya da tanımlana-
maz olgularda da aynı biçimde benzer midirler (#46)? Felsefe,
22
dünya hakkındaki bilgimizi açıklamak ve doğrulamak için bili-
me göz atmalı mıdır (#47)? Gerçeklikle doğrudan ilişki halin-
deki bazı bilişsel durumlar bilgimizin geriye kalanını destekle-
mekte sağlam bir temel oluşturur mu (#48, #49)? Akıl yürüt-
menin gerçekleştirilmesinin sınırları var mıdır (#50)?
Etik
Doğru yaşam mutluluk getirir mi (#51)? Mutlu yaşam akılla
uyumlu mudur (#52)? İyi, bir tane midir yoksa birden fazla mı-
dır (#53)? Bir insanın sürdürebileceği olası en iyi yaşam nedir
(#54)? Kant, kategorik buyruk/imperatif için bir argüman öne
sürdü mü (#55)? Kant, özerkliğin (autonomy) saygıyı hak et-
tiğini neden düşünüyordu (#56)? İyi, yarar açısından ele alın-
malı mıdır (#57)? İnsanlar yalnızca her şeyden çok zevk alma-
nın peşinde olan hedonistler midir (#58)? Bütün ahlâk göreceli
midir yoksa kültürlerin hepsinde geçerli nesnel ilkeler var mı-
dır (#59)? İyi, tanımlanabilir mi (#60)? Devletin otoritesini ka-
bul etmeli miyiz (#61)? Emek, vergi vermeye zorlanmalı mı-
dır (#62)? Hayır işlemek gibi ahlâki bir yükümlülüğümüz var
mı (#63)? Gelecekte daha az yerine daha fazla insanın yaşama-
sı daha mı iyidir (#64)? Bir insanın daha büyük kaybı, çok daha
fazla insanın daha küçük yararlarını haklı çıkarır mı (#65)? Bir
eşitsizliği kabul etmek yerine herkesi aynı düzeye indirmek da-
ha iyi midir (#66)? Adalet yoksulluğun belli bir dağıtım örün-
tüsünü sürdürmeyi talep eder mi (#67)?
Liberal feminizmin merkezî argümanları nelerdir (#68)?
Marjinal olgularla ilgili ahlâki durum nedir; yani insanla hay-
vanlar arasında net olmayan bir çizgi ne zaman söz konusu olur
(#69)? Vejetaryenlik lehine en sağlam argüman nedir (#70)?
Ünlü bir kemancının kürtaj tartışmasındaki en tartışmalı argü-
manla ilgisi nedir (#71)? Gelecek deneyimler, faaliyetler, pro-
jeler ve keyiflerin yitirilmesi nedeniyle kürtaj ahlâkdışı mıdır
(#72)? Bir şeyde hak sahibi olmak için o şeyin düşünülebilme-
si ya da arzulanabilmesine gerek var mıdır (#73)? Aktif ve pasif
ötanazi arasında etik bir fark var mıdır (#74)?
23
Zihin Felsefesi
Zihin boş bir levha mıdır yoksa doğuştan gelen düşünceler var
mıdır (#75)? Kartezyen ikicilik/düalizm nedir ve zihin beden-
den ayrı mıdır (#76)? Zihin-beden problemi nedir (#77)? Ni-
telikli ikiciliğin/düalizmin özelliği nedir ve özcü ikicilikten ne
farkı vardır (#78)? Zihinsel olaylarla fiziksel olaylar aynı mıdır
(#79, #80)? Her zihinsel özellik kesinlikle fiziksel bir tarzda mı
gerçekleşir (#81)? Fiziksel olmayan zihin fiziksel bedeni nasıl
hareket ettirebilir (#82)? Kendi zihinsel durumuma girme ay-
rıcalığına sahip miyim ve başkalarının zihinsel durumlarını bi-
lebilir miyim (#83)? Fizikselcilik (physicalism) deneyimle il-
gili bütün temel olguları kavrayabilir mi (#84, #85)? Eğer bir
zombi dünya metafizik olarak olanaklıysa bu, fizikselciliği nasıl
eleştirebilir (#86)? Renk duygusu renk hakkında içsel özellik-
leri açığa vurur mu (#87)? Bir bilgisayar doğru programlanır-
sa, bir zihne sahip olabilir mi; bir başka deyişle gerçek bir ya-
pay zeka olanaklı mıdır (#88)?
Bilim ve Dil
Bilimi, sözde-bilimden nasıl ayırt edebiliriz (#89)? Bilimsel
paradigmalar önceki bilimsel paradigmalardan mı oluşur; ya-
ni bunlar aynı ölçekle değerlendirilebilir mi (#90)? Bir para-
digmadan diğerine geçiş akılcı bir süreç midir (#90)? Bilim ve
teknolojide ilerleme sağlamanın tek yolu mucize değil bilim-
sel gerçekçilik midir (#91)? Galileo, deney yapmadan bütün
cisimlerin kendi ağırlıklarından bağımsız olarak aynı hızla dü-
şeceklerini nasıl bilmişti (#92)? Bir teori yanlışlanabilirse, onu
elemek gerekir mi (#93)?
Tamamen özel dil diye bir şey var mıdır (#94)? Bir dil öğ-
renmek bir kural öğrenmeyi gerektirir mi (#95)? Bir kural öğ-
renmek bir dil öğrenmeyi gerektirir mi (#96)? Bir çeviri yapıl-
dığında, aynı zamanda bir yorumlama da yapılmış mıdır (#97,
#98)? Gerçek ifadeler soyut nesneler ihtiva ederse bu, soyut
nesnelerin var olduğu anlamına gelir mi (#99)? Matematiksel
24
Platonculuk, matematiksel bilginin açıklanmasının en iyi yolu
mudur? (#100)?
Kitaptan Yararlanma Tarzı Hakkında
Blok alıntılar, metinde sunulan argümanın nasıl gösterildiğini
ortaya koyuyor.
P1. Öncüller “P” ile gösterilmiştir.
P2. Bir öncül, doğru ya da yanlış bir ifadedir ve sonucun kabul
edilmesi için bir kanıt ya da gerekçe olarak verilir; bir so-
nuç, öncüller tarafından desteklenen ya da öne sürülen ifa-
dedir.
C1. Birden fazla olabilen sonuçlar girintili yazılır ve “C” ile
gösterilmiştir. Sonuç göstergeleri –örneğin “dolayısıy-
la” ya da “bu nedenle” gibi ifadeler– dahil edilmemiş-
tir. Çıkarım kuralı ya da değiştirme, tümdengelimli so-
nuçlardan sonra listelenmiştir.
Argümanlardan önce gelen kutucuklarda orijinal ve ikincil kay-
nakların referans listesini bulacaksınız.
Dostları ilə paylaş: |