Microsoft Word 16-K\375zmaz doc



Yüklə 289,51 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/13
tarix29.11.2017
ölçüsü289,51 Kb.
#13154
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13


 

Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 



Fırat University Journal of Social Science  

Cilt: 16, Sayı: 1 Sayfa: 305-335, ELAZIĞ-2006

 

 

 

KR M NOLOJ DE YEN  YÖNEL MLER: BÜTÜNLEŞ 

(INTEGRATED) SUÇ KURAMLARI – II 

 

New Directions in Criminology: Integrated Crime Theories 

 

Zahir KIZMAZ 

 

Fırat Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji  Bölümü, ELAZIĞ

zkiz ma z @fira t.ed u. tr

 

 



ÖZET 

Kriminolojide,  suç  ve  suçluluğun  nedenlerini  açıklama  çerçevesinde  teori  inşa  etme 

girişimleri günümüzde de devam etmektedir. Teori inşa etme, bazen yeni bir perspektif geliştirme, 

bazen  de  daha  önceden  geliştirilmiş  bazı  kuramların  veya  o  kuramlara  ilişkin 

kavramların/varsayımların  bir  araya  getirilmesi  ile  oluşturulan  yeni  modeller  şeklindedir.  Bu 

çalışmada, birden fazla suç  teorilerinin bir araya getirilmesi ile oluşan ve bütünleşik suç kuramları 

olarak  nitelendirilen  kuramlar  ele  alınacaktır.  Bütünleşik  suç  kuramlarının,  birden  fazla  suçluluk 

değişkenlerini ve kuramlarını bir araya getirdiği için suç olgusunu daha kapsamlı çözümledikleri 

belirtilmektedir. Bu makalede, gelişmiş batı ülkelerinde giderek popülerliği artan ve ülkemizde bu 

alanda  pek  fazla  bir  çalışmaya  rastlanılmayan  bütünleşik  suç  kuramları  ele  alınıp  irdelenmeye 

çalışılacaktır.  

Anahtar  Kelimeler:  Bütünleşik  suç  kuramları,  benliğin  aşağılanması  kuramı,  suçun 

yapısal marksist teorisi, bio-sosyal suç kuramı, sosyal ağ kuramı, sapkın yerler teorisi, suçun  güç 

kontrolü teorisi, etkileşimsel kuram, sosyal gelişimsel model. 

ABSTRACT 

The attempts for building new theories in criminology to explain the reasons for crime and 

criminology continue today. These new attemps sometimes occur as developing new perspectives 

and  sometimes  occur  as  new  models  using  the  old  theories  or  reformation  of  the 

concepts/assumptions used  in these  old  theories.  In  this  study  the  theories,  which  are  formed  by 

gathering  various  crime  theories  and  called  as  integrated  crime  theories,  will  be  evaluated.  It  is 

pointed out that the integrated crime theories can solve the crimes more comprehensively as they 

include  many  theories  at  once.  The  integrated  crime  theories,  which  has  been  very  popular  but 

still has not been taken into  much consideration in our country,  will be evaluated detailly in this 

article 



Key Words: Integrated theories of  crime, self-derogation theory, structural marksist theory 

of  delinquency,  bio-social  crime  theory,  social  network  theory,  deviant  places  theory,  power-

control theory, interactional theory, social developmental model. 

 



F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2006 16 (1)  

  306


I. G R Ş 

Hay (2001), günümüzdeki kriminolojik teorilerinin durumunu tanımlayabilecek en 

iyi kavramın “dinamizm” olduğunu belirtmektedir. Ona göre, son 20 yılda suç teorilerinin 

sayısında  beklenmeyen  bir  artış  gerçekleşmiştir.  Bernard  ve  Snipes  (1996)  sadece  1985 

ile  1994  yılları  arasında  geliştirilen  suç  teorilerinin  sayısının  16  olduğunu 

belirtmektedirler.  Hay’e  göre,  Bernard  ve  Snipes’in  atladıkları  veya  görmezlikten 

geldikleri  teoriler  ile  1994  yılından  bu  yana  geliştirilen  kuramların  da  bu  rakama  dahil 

edilmesi durumunda, kuram sayısı en az 25’i bulmaktadır (Hay, 2001:132).  

Suç  ve  suçluluğun  yeniden  açıklanmasına  yönelik  formüle  edilen  bu  kuramsal 

inşaların,  çok  sayıda  farklı  kuramlardan  kökenlendikleri  ileri  sürülmektedir.  Bu  yeni 

kuramlar; marksist (Colvin ve Pauly 1983; Currie 1997), neo-klasik (Cornish ve Clarke 

1986; Gottfedson ve Hirschi 1990; Wilson ve Herrnstein 1985), feminist (Messerschmidt 

1993),  sembolik  etkileşimsel  (Matsueda  1992),  makro-evrimci  (Messner  ve  Rosenfeld 

1994),  gelişimsel  yaşam  istikameti  (Moffitt  1993;  Sampson  ve  Laub  1993),  bio-sosyal 

(Cohen  ve  Machalek  1988;  Moffitt  1993)  ve  yeniden  bütünleştirici  (Braithwaite  1989; 

Cullen 1994; Title 1995; Thornberry 1987; Vila 1994) gibi çok farklı yönelimleri temsil 

etmektedir (Hay, 2001:132). 

Geleneksel  suç  kuramlarının  (gerilim,  kontrol,  öğrenme,  etiketleme  v.b)  suçu 

açıklama  potansiyellerinin  sınırlı  olduğu  belirtilmektedir.  Elliott  (1985),  kriminolojide 

baskın bir nitelik sergileyen; sosyal kontrol, sosyal öğrenme ve gerilim  kuramlarının, suç 

ve  suçlulukla  ilintili  değişkenlerin  en  çok  %  20’sini  açıklayabildiğini  ileri  sürmektedir 

(Hay, 2001:133). 

Aslında, suç olgusunu tümleşik kuramlar vasıtasıyla açıklama çabaları yeni değildir 

(Bkz.  Siegel,  1989:  208;  Barak,  1998:  187).  Ancak,  son  zamanlarda  bu  kuramlara  olan 

ilginin artması veya bütünleşik suç modellerini inşa etme çabalarının yoğunluk kazanması 

gibi  gelişmeler,  bu  kuramlara  olan  yönelimi  yeniden  arttırmıştır.  Suç  araştırmalarında, 

bütünleşik  kuramlarının  öneminin  artması  veya  suçluluğu  çözümlemede  bu  kuramların 

daha başarılı oldukları iddiası, bütünleşik suç kuramları üzerine kapsamlı bir araştırmanın 

yapılmasını  gerekli  kılmaktadır.  Özellikle  bu  kuramlar  ile  ilgili  olarak  ülkemizde 

herhangi  bir  çalışmaya  rastlanılmamış  olması  ve  bu  kuramların  suç  olgusunu  daha 

bütüncül bir çerçevede analiz edebilme potansiyeline sahip oldukları yönündeki iddiaların 

varlığı,  bu  araştırmanın  yapılmasının  önemli  gerekçelerini  oluşturmaktadır.  Ancak  bu 

araştırma,  konu  ile  ilgili  olarak  daha  önceden  kaleme  alınan  bir  araştırmanın  ikinci 

bölümü  niteliğindedir.  Çalışmanın  birinci  bölümünde,  daha  çok  son  dönem  teorileri 

irdelenmişti.  Burada  da,  önceki  çalışmaya  dahil  edilmeyen  -dolayısıyla  tümüyle  farklı 



Yüklə 289,51 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə