Microsoft Word Din ve İdeoloji-Şerif Mardin yk doc
Yüklə 298,18 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ç NDEK LER
| 1
ER F MARD N
ER F MARD N 1927 y l nda stanbul da do du. Galatasaray Lisesi nde ba lad orta ö renimini ABD de tamamlad . Stanford Üniversitesi Siyasal Bilimler Bölümü mezuniyetinin ard ndan lisansüstü e itimini John Hopkins Üniversitesinde yapt . 1954 de Siyasal Bilgiler Fakültesi ne asistan olarak giren erif Mardin, doktoras n Yeni Osmanl lar n Dü ünsel Yap tlar konulu teziyle Stanford Üniversitesi nde tamamlad . 1964 te doçentli e, 1969 da profesörlü e yükseldi. 1973 te geçti i Bo aziçi Üniversitesinde siyaset bilimi ve sosyoloji dersleri verdi. ABD de Columbia ve California, ngiltere de Oxford Üniversitesinde konuk ö retim üyesi olarak dersler verdi. Halen Washington D.C. deki American University Uluslararas li kiler Bölümü nde ö retim üyeli i yapan ve ayn üniversite bünyesinde faaliyet gösteren slam Ara t rmalar Merkezi nin ba kanl görevini sürdüren Mardin in yay mlanan kitaplar unlard r: Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908 (1964), Din ve deoloji (1969), deoloji (1976), Türkiye den Toplum ve Siyaset (Makaleler derlemesi, 1990), Siyasal ve Sosyal Bilimler (Makaleler derlemesi, 1990), Türkiye de Din ve Siyaset (Makaleler derlemesi, 1991), Türk Modernle mesi (Makaleler derlemesi, 1991), Religion and Social Change in Modern Turkey. The Case of Bediüzzaman Said Nursi (1989) [(Bediüzzaman Said Nursi Olay / Modern Türkiye de Din ve Toplumsal De i im (1992)], The Genesis of Young Ottoman Thought (l962) [Yeni Osmanl Dü üncesinin Do u u (l996)].
*** Ç NDEK LER
METODOLOJ K NOT .... 7 2. BASIMA ÖNSÖZ ... .. 11 D NVE DEOLOJ ...
. 13 D N SOSYOLOJ S VE D NSEL DAVRANI .. 39 D N SOSYOLOJ S AÇISINDAN SLAM .. .. .. . 65
OSMANLI MPARATORLU U NDA YAPI VE KÜLTÜR ..... 103 CUMHUR YET DEVR NDE VOLK SLAMI ..... 141 AMP R K KANITLAR ..... . 155 SONUÇ
... ...... 165
*** B R NC BÖLÜM D N VE DEOLOJ
Sert ideoloji dedi im zaman, sistematik bir ekilde i lenmi , temel teorik eserlere dayanan, seçkinlerin kültürüyle s n rland r lm , muhtevas kuvvetli bir yap y kastediyorum. Yumu ak ideoloji ile de, kitlelerin, çok daha ekilsiz inanç ve bili sel (cognitive) sistemlerini kastediyorum.
2 deoloji, Bu kavramla ifade etmek istedi im, kitle toplumunun belirmesiyle beraber önem kazanan inançlard r. Bu inanç ve tutumlar belirli bir ahs n fikri yap tlar na indirgemek mümkün de ildir. deoloji, bu anlamda daha çok, idare edilen lerin aras nda yayg n, yönlü, fakat s n rl , belirsiz fikir kümelerinden meydana gelir.
deolojiler, uzun zaman, insanlar n akl n çelen kurald etkenler olarak tan mlanm t r. deolojileri bu aç dan ele ald m z zaman onlar , insanlara istikamet vermeye yarayan birer harita olarak görürüz.
Sokaktaki adam n fikirleri mant ki bir tutarl l a sahip de ilse de, ya ad çerçeve içine kondu u zaman bir tutarl l k kazanmaktad r.
deolojinin ortaya ç kard bu psikolojik uyum fonksiyonlar n n en önemlilerinden biri dinsel fonksiyondur. Lane, bu fonksiyonu ideolojik bütünün bir alt katego risi olarak ele almaktad r.
Lane'in denekleri için din, ideolojilerinin di er parçalar gibi, gidi ine uymak zorunda olduklar bir dünyada, psikolojik bir denge kurman n yollar ndan biridir. Din, bir dünyay anlama ve kendini o dünyada belirli bir yere yerle tirme modeli olarak fonksiyon görmektedir.
alanda ne gibi bir rol oynad n anlatacak ba lang ç analitik kategorilerini ortaya ç karmakt r.
Max Weber, kapitalizmin te ekkülünde Marx' n belirtti i etkenlerin yan ba nda baz "ideolojik" unsurlar katm t r. Ona göre kapitalizmi geli mi kapitalizm haline getiren bu etkenlerdir. Bu etkenlerin tümü "Protestanl n dünya görü ü" kavram alt nda toplanabilir. Protestanl n Kalvinist eklinde, insan n kendi amaçlar için de il Allah' n verdi i tabiat intizam n gerçekle tirmek için dünyaya geldi i inanc bu sistem içindeki insanlar toplumun rasyonel yönlerini geli tirmeye yöneltmi ve böylece pazar mekanizmas n n rasyonellik unsurlar n bir Allah görüntüsü olarak kabul edip onlar kullanmaya sevk etmi tir. Kalvinizmin, elde edilen zenginliklerin ahsi ç karlar için kullan lamayaca fikri ise birikmeye yol açm t r. Fakat bunun yan nda ba ar Allah' n kulunu sevdi ine dair bir "i aret" olarak kabul edildi i için bireyler Kalvinizmde çal kan olmaya sevk edilmi lerdir. Böylece ekillenmeye ba lam olan kapitalizm, Weber'e göre çok daha billurla ma imkan bulmu tur.
Weber amaç rasyonalitesi ile de er rasyonalitesi aras ndaki fark belirtmek suretiyle insanlar n eylem türlerinin zihindeki ekilleni ini bize anlatmaya yarayacak tamamen yeni bir eksen sa lam t r.
Amaca göre rasyonellik insan n amac n seçme serbestli inin yan nda bu amaca en k sa yoldan varacak yolu seçmekte serbest olmakt r.
De ere göre rasyonellik ise belirli bir amaca yönelirken bir insan n, de erlerinin etkisi dolay s yla yaln z araçlar n seçebilmesi, amac n sabit olmas d r. Yüklə 298,18 Kb. Dostları ilə paylaş:
|