Microsoft Word elillerinsosialmudafiesi20160712. docx
Yüklə 182,78 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Təәdqiqat “Vəәtəәndaş Cəәmiyyəәti – Media – Dövləәt vəә Özəәl sektorun ƏӘməәkdaşlığı iləә Azəәrbaycanda
- MÖVCUD HÜQUQİ BAZA
| ƏӘlilləәrin hüquqlarının təәmin edilməәsi vəә sosial müdafiəәsi sahəәsindəә dövləәt siyasəәtinin qiyməәtləәndirilməәsi vəә təәkmilləәşdirilməәsinəә dair təәklifləәr Təәdqiqat “Vəәtəәndaş Cəәmiyyəәti – Media – Dövləәt vəә Özəәl sektorun ƏӘməәkdaşlığı iləә Azəәrbaycanda Həәrəәkəәt İmkanları Məәhdud İnsanların Hüquqlarının Müdafiəәsi vəә Yaşam Şəәrtləәrinin Yaxşılaşdırılması” layihəәsi çəәrçivəәsindəә hazırlanmışdır. Müəәllif: ƏӘhməәd ƏӘlili, Nurlan Bağırov
Layihəә Avropa İttifaqı təәrəәfindəәn dəәstəәkləәnir. Təәdqiqatın məәzmununa görəә CESD məәsuliyyəәt daşıyır vəә heç bir halda Avropa Birliyinin mövqeyi hesab oluna bilməәz. Bakı İyul 2016
GİRİŞ
İnsan hüquq vəә əәsas azadlıqlarının qorunmasına məәqsəәdiləә proqramların hazırlanması vəә icra olunmasında bir nömrəәli sifarişçi vəә təәminatçı hökuməәt orqanlarının rolu əәvəәzedilməәzdir. Demokratik idarəәetməә vəә inkişafın meyarına çevrilmiş bu məәqam alternativsizdir. Bununla yanaşı, dövləәt orqanları cəәmiyyəәtin bütün üzvləәrinəә xas olan ləәyaqəәt vəә dəәyəәrləәrin, onların bəәrabəәr vəә ayrılmaz hüquqlarının, azadlıqlarının qorunmasında xüsusi missiya daşıyıcısıdırlar. Bu zaman həәm cəәmiyyəәt, həәm dəә dövləәt orqanları istisnasız olaraq insanların hüquqlarının vəә azadlıqlarının ümumiliyini, ayrılmazlığını, qarşılıqlı asılılığını vəә əәlaqəәsini, heç bir ayrıseçkiliyəә yol verilməәdəәn təәmin edilməәsinin zəәruriliyini dəәrk edirləәr. Bütün bunları nəәzəәrəә alaraq, əәlilləәrin hüquqlarının təәmin edilməәsindəә, onların sosial müdafiəәsinin təәmin olunması sahəәsindəә dövləәt siyasəәtinin təәkmilləәşdirilməәsinəә ehtiyac var. Bu zaman əәlilləәrin hüquqlarının təәmin olunmasındakı humanitar məәsəәləәləәrləә yanaşı, bunun iqtisadi dividenti dəә nəәzəәrəә alınmalıdır. “İş qabiliyyəәtini itirmiş” əәlilləәr vəә fiziki qüsurlu insanların hüquqlarının təәmin edilməәsi, onlara qarşı bəәrabəәrhüquqluluq prinsipininin əәməәl olunmasına ciddi nəәzarəәt etməәkləә onların işəә qəәbulu prosedurlarını asanlaşdırmaqla bir çox əәlilin sosial müdafiəәsi iləә bağlı problemləәri aradan qaldırmaq mümkündür. Fiziki məәhdudiyyəәtli vəә əәliliyi olan insanların hüquqları Azəәrbaycan Respublikasının konistitutsiyasında, BMT Baş Məәclisi təәrəәfindəәn qəәbul edilmiş “ƏӘliləәrin hüquqları haqqında” Konvensiyada, Azəәrbaycan Respublikasının “ƏӘliliyin vəә uşaqların sağlamlıq imkanlarının məәhdudluğunun qarşısının alınması, əәliləәrin sağlamlıq imkanları məәhdud uşaqların reabilitasiyası vəә sosial müdafiəәsi haqqında” Qanunda vəә digəәr beynəәlxalq vəә yerli qanunvericilik aktlarında təәsbit olunmuş formada qorunmalıdırlar. Vaxtaşırı olaraq, bu istiqaməәtdəә qanunvericilik bazasının təәkmilləәşdirilməәsi üzrəә işləәr daim aparılçalı vəә əәlilləәrin hüquqlarının təәmin edilməәsi sahəәsindəә dövləәt orqanlarının effektivliyi artırılmalıdır, iş mexanizmləәri təәkmilləәşdirilməәlidir. Bu təәdqiqat işinin məәqsəәdi dəә əәlilləәrin hüquqlarının təәmin edilməәsi vəә sosial müdafiəәsi sahəәsindəә dövləәt agentlikləәrinin gördükləәri işləәrin vəә qanunvericilik bazasının obyektiv qiyməәtləәndirilməәsi vəә bu istiqaməәtdəә tövsiyyəәləәr paketinin işləәnib hazırlanmasıdır. Bu təәdqiqat ilkin olaraq Azəәrbaycanda əәlilləәrinin hüquqlarının təәmin edilməәsi vəә sosial müdafiəәsi sahəәsindəә mövcud olan hüquqi-qanunvericilik bazasını qiyməәtləәndirəәcəәk, təәdqiqatın növbəәti məәrhəәləәləәrindəә istifadəә olunacaq ümumiləәşdirməәləәr aparılacaqdır. Növbəәti paraqraflarda isəә Azəәrbaycanda bu sahəәdəә mövcud durum müzakirəә ediləәcəәk, əәsas məәqamlar müəәyyəәnləәşdiriləәcəәkdir. Bundan sonra isəә mövcud qanunvericilik bazasını nəәzəәrəә alaraq, onların təәkmilləәşdirilməәsi istiqaməәtindəә təәklifləәr toplusu təәqdim olunacaqdır.
MÖVCUD HÜQUQİ BAZA Azəәrbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 38-ci maddəәsindəә əәlilliyəә vəә əәməәk qabiliyyəәtinin itirilməәsinəә görəә sosial təәminat hüququ müəәyyəәn edilib. ƏӘlilləәrin hüquqlarının müdafiəәsi sahəәsindəә ilk qanunverici akt isəә 25.08.1992-ci ildəә eks-prezident ƏӘ. ƏӘliyevin 284 saylı fəәrmanı təәsdiqləәnmiş,“ƏӘlilliyin qarşısının alınması, əәlilləәrin reabilitasiyası vəә sosial müdafiəәsi
əәlilləәrin hüquqları vəә sosial müdafiəәsi üzrəә konkret təәləәbləәri özündəә əәks etdirir. 1997-ci ildəә isəә, Azəәrbaycan Respublikası Nazirləәr Kabinetinin 29 avqust tarixli, 99 saylı Qəәrarı iləә, “ƏӘlilliyin
ƏӘllilikləә bağlı məәsəәləәrəә dair digəәr qanunvericilik aktlarında da müəәyyəәn bəәndləәr nəәzəәrdəә tutulub. “ƏӘhalinin Sağlamlığı Haqqında” 26.06.1997-ciil tarixli Qanun, “Sağlamlıq imkanları
əәlilləәr üçün bir sıra güzəәştləәr vəә geniş əәhatəәli sosial təәminatlar nəәzəәrdəә tutulub. 1993-cü ildəәn 2016-cı iləәdəәk bir sıra yeni qanunlar təәsdiq edilib, Azəәrbaycan Respublikası Nazirləәr Kabinetinin birbaşa səәrəәncamları iləә bu sahəәdəә çoxşaxəәli dəәyişiklikləәr edilib, yeni əәsasnaməәləәr vəә qaydalar müəәyyəәn olunub. 05.01.2011-ci il tarixli Qəәrarla Tibbi-Sosial Ekspertiza Komissiyaları yenidəәn təәşkil ediləәrəәk, 22 Zona TSEK ləәğv edilməәkləә, onların bazasında 39 TSEK yaradılıb, 15 TSEK səәdri işdəәn azad olunub vəә əәlilləәrəә keyfiyyəәtli vəә şəәffaf xidməәt göstəәrilməәsi üçün müəәyyəәn islahatlar aparılıb. 30.12.2015-ci il tarixli 413 saylı Qəәrarla “ƏӘlilliyin vəә sağlamlıq imkanlarının məәhdudluğunun müəәyyəәn olunması meyarlarına dair yeni ƏӘsasnaməә” təәsdiq edilib. Bunlardan əәlavəә Azəәrbacan dövləәti təәrəәfdaş çıxdığı bir sıra beynəәlxalq sazişləәrin təәləәbləәrinəә uyğun olaraq əәlilliklləә bağlı yeni öhdəәlikləәr qəәbul edib. Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəәyannaməәsi (10.12.1948), Uşaq Hüquqları Bəәyannaməәsi (20.11.1959) vəә BMT-nin qəәbul etdiyi “ƏӘlil İnsanların Hüquqlarının Qorunması üzrəә Beynəәlxalq Konvensiya”ya (13.12.2006) qoşulmaqla bağlı 02.10.2008-ci il tarixli 687-IIIQ saylı Qanunun qəәbul edilməәsi iləә mövcud qanunlarda bəәzi dəәyişiklikləәr vəә ratifikasiyalar aparılıb. Qeyri-hökuməәt təәşkilatları vəә digəәr vəәtəәndaş cəәmiyyəәti institutları iləә birgəә araşdırmalar aparılıb vəә xeyli sayda layihəәləәr həәyata keçirilib, Hökuməәtəә konkret təәdbirləәrin görülməәsini təәləәb edəәn təәklifləәr paketləәri təәqdim edilib. Azəәrbaycanda fəәaliyyəәt göstəәrəәn bir sıra ictimai təәşkilatlar (İqtisadi vəә Sosial İnkişaf Məәrkəәzi, “Beynəәlmiləәlçi ƏӘlil Döyüşçüləәr” Fondu, “ƏӘlil Təәşkilatları” İttifaqı, “Gözdəәn ƏӘliləәr” Cəәmiyyəәti, “Çernobıl ƏӘlilləәri” İttifaqı, Diabet Liqası, Hemofilialı Xəәstəәləәrin Respublika Assossiyasiyası, “Qarabaq ƏӘlilləәri vəә Veteranları” Cəәmiyyəәti, ƏӘlilləәr Cəәmiyyəәti, “Şəәffaflıq Azəәrbaycan” Korrupsiyaya qarşı Mübarizəә İctimai Birliyi, “Karlar Cəәmiyyyəәti” İctimai Birliyi, “Bakı Müharibəә ƏӘlil vəә Veteranları” İctimai Birliyi, “Qarabağın ƏӘlil Uşaqlarına Yardım Fondu” İB, Müstəәqil Həәyat, İnkişaf vəә Dəәstəәk Məәrkəәzi, “ƏӘlil Qadınlar” Cəәmiyəәti, “ƏӘlilləәrin Beynəәlxalq ƏӘməәkdaşlığı Uğrunda” Cəәmiyyəәti vəә s.) bu prosesləәrdəә yaxından iştirak edib vəә müəәyyəәn işləәr görülüb. 2013-cü ildəә ƏӘməәk vəә ƏӘhalinin Sosial Müdafiəәsi nazirliyi təәrəәfindəәn “ƏӘliləәrin Sosial Hüquqlarının Müdafisəәinəә dair Milli Fəәaliyyəәt Planı (2014-2018-ci illəәr)” hazırlanıb vəә təәsdiq olunub. 20.05.1997-ci il tarixdəә “Həәrbi qulluqçuların dövləәt icbari şəәxsi sığortası haqqında” Qanun qəәbul onunub, 2006-cı ildəә isəә, şəәhid ailəәləәrinəә vəә əәlilləәrəә ödəәniləәcəәk sığorta məәbləәği dəәyişdirilib (artırılıb). Qanunda boşluqların vəә uyğusuzluqların olması səәbəәbləәrindəәn sağlamlığı məәhdud vəәtəәndaşlarımız, xüsusi iləә dəә, 2006-cı iləәdəәk əәlillik statusu alanların, o cümləәdəәn, əәlil uşaqların sosial hüquqlarının ödəәnilməәsindəә ciddi problemləәr qalmaqdadır. Yüklə 182,78 Kb. Dostları ilə paylaş:
|