Microsoft Word FitrɎ zɎkatı
Yüklə 0,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
١
itrə zəkatı Fitrə zəkatının lüğət və istilahdakı mənası Fitrə zəkatı Quran və hədislərdə Fitrə zəkatının hökmləri
Bakı - 2018 ٢
Bağışlayan və mehriban Allahın adı ilə. Müqəddəs İslam şərətində vacib olan zəkatlardan biri də "fitrə zəkatı"dır. Biz burada bu mövzü haqqında, əziz oxucuları yormamaq üçün qısa izah verəcəyik və mövzünün izahı aşağıdakı ardicilliq ilə olacaqdır: Fitrə zəkatının lüğət və istilahdakı mənası Fitrə zəkatı Quran və hədislərdə Fitrə zəkatının hökmləri Fitrə zəkatının lüğət və istilahdakı mənası Fitrə zəkatı lüğətdə - "ةﺮﻄﻓ"
və "ةﺎﻛز" kəlmələrinin birləşməsindən meydana gələn bu söz birləşməsindəki hər iki kəlmənin ayrı ayrılıqda mənası vardır. "ﺮﻄﻓ"
maddəsindən alınan "ةﺮﻄﻓ" kəlməsi "fitrət, təbiət, xarakter, insanın xüsusi özəllikləri" mənalarında işlənir. "ةﺎﻛز" kəlməsi isə lüətdə "bərəkət, inkişaf, paklıq, saflıq" mənalarında işlənir. Fitrə zəkatı istilahda – müəqqəs İslam şəriətində zəkatın növlərindən biridir və onu ödəmək vacibdir.
Fitrə zəkatı Quran və hədislərdə Sonuncu səmavi kitab olun müqəddəs Qurani-kərim və məsumlardan nəql olunan mübarək hədislərə nəzər saldıqda "fitrə zəkatı"nın əhəmiyyəti və insan həyatındakı müsbət təsirləri nəzərə çarpır. Onlara nümunə olaraq aşağıdakı ayə və hədisləri qeyd edirik: ْﺪَﻗ
ﻰﱠﻛَﺰَـﺗ ْﻦَﻣ َﺢَﻠْـﻓَأ
ﻰﱠﻠَﺼَﻓ ِﻪِّﺑَر َﻢْﺳا َﺮَﻛَذ َو Həqiqətən də özünü pak edən nicat tapdı və Rəbbinin adını zikr etdi, sonra namaz qıldı ( la sürəsi 14 və 15-ci ayələr) Yuxarıdakı ayə haqqında İmam Sadiqidən (ə) soruşulanda O həzrət belə buyurmuşdur və hədisin mətnini olduğu kimi təqdim edirik: Fitrə zəkatı haqqında ümumi məlumat ٣
…
ع) ِﱠ ا ِدْبَع وُبَأ َلاَق اَﻤَﺗ ْﻦِﻣ ص ِّﻲِبﱠﻨﻟا ﻰَﻠَع َة َﻼﱠﺼﻟا ﱠنَأ اَﻤَﻛ َةَﺮْﻄِﻔْﻟا ﻲِﻨْﻌَـﻳ ِةاَﻛﱠﺰﻟا ُءاَﻄْعِإ ِمْوﱠﺼﻟا ِماَﻤَﺗ ْﻦِﻣ ﱠنِإ :( ِم
َو َماَﺻ ْﻦَﻣ ُﻪﱠﻧَِﻷ ِة َﻼﱠﺼﻟا َﻌَﺘُﻣ اَﻬَﻛَﺮَـﺗ اَذِإ ُﻪَﻟ َمْوَﺻ َﻼَﻓ َةاَﻛﱠﺰﻟا ِّدَﺆُـﻳ ْﻢَﻟ ِّﻲِبﱠﻨﻟا ﻰَﻠَع َة َﻼﱠﺼﻟا َكَﺮَـﺗ اَذِإ ُﻪَﻟ َة َﻼَﺻ َﻻ َو ًادِّﻤ ) ص ( ِإ َلاَق ِة َﻼﱠﺼﻟا َلْبَـق اَﻬِب َأَدَب ْدَق ﱠلَج َو ﱠﺰَع َﱠا ﱠن َﺢَﻠْـﻓَأ ْﺪَﻗ
ْﻦَﻣ
ﻰﱠﻛَﺰَـﺗ
ِﻪِّﺑَر َﻢْﺳا َﺮَﻛَذ َو
ﻰﱠﻠَﺼَﻓ
İmam Sadiq (ə) buyurmuşdur: Həqiqətəndə zəkat (fitrə zəkatını) orucun kamilləşdirir, necə ki, Peyğəmbərə (s) salavat göndərmək namazı kamilləşdirir. Çünki bir şəxs (mukəlləf) oruc tutsa və bilərəkdən zəkatı (fitrə zəkatını) ödəməyi tərk etsə orucu qəbul olmaz( yəni, tutduğu oruc onun əməl dəftərinə qeyd olunmaz) və Peyğəmbərə (s) salavatı tərk etsə namazı qəbul olmaz (yəni, namaz onun əməl dəftərinə qeyd olunmaz) , həqiqətən də Allah (c.c) zəkatı namazdan qabağa qabağa salaraq buyurur " Həqiqətən də özünü pak edən nicat tapdı və Rəbbinin adını zikr etdi, sonra namaz qıldı (Mən la yəhzuruhul-fəqih c.2, səh.183, fitrə babı hədis 2085).
ُﻪْﻨِﻣ ُﻪﱠﻠﻟا َلﱠبَﻘَـﺗ ٍﺢِﻟاَﺻ ٍلَﻤَع ْوَأ ٍﺢِﻟاَﺻ ٍلْوَﻘِب ُﻪَﻣاَﻴِﺻ َﻢَﺘَﺧ ْﻦَﻣ :(ع)ٍدﱠﻤَﺤُﻣ َﻦْب ِﺮَﻔْﻌَج ِقِداﱠﺼﻟا لاق ِﺻ ُلْوَﻘْﻟا اَﻣ ِﻪﱠﻠﻟا ِلوُﺳَر َﻦْبا اَﻳ ُﻪَﻟ َلﻴِﻘَﻓ ُﻪَﻣاَﻴ َﻌْﻟا َو ُﻪﱠﻠﻟا ﱠﻻِإ َﻪَﻟِإ َﻻ ْنَأ ُةَداَﻬَﺷ َلاَق ُﺢِﻟاﱠﺼﻟا ِةَﺮْﻄِﻔْﻟا ُجاَﺮْﺧِإ ُﺢِﻟاﱠﺼﻟا ُلَﻤ
İmam Sadiq (ə) buyurmuşdur: Orucunu saleh söz və ya saleh əməl ilə yekunlaşdırsa Allah onun orucunu qəbul edər. Ərz olundu et Peyğəmbərin balası saleh söz nədir? İmam buyurdu: (saleh söz) Allahın təkliyinə şəhadət vermək və saleh əməl isə fitrə (zəkatı) çıxartmaqdır (Biharul-ənvar c.93, səh.103, fitrə zəkatının vacibliyi və fəziləti babı hədis 1)
٤
Fitrə zəkatının hökmləri Fitrə zəkatı vacib ibadi əməllərdəndir və niyyət etmək əsasdır. Onu Allaha yaxınlaşmaq qəsdi ilə yerinə yetirmək lazımdır. Fitrə zəkatını vacib olmağının bir neçə şərti var və aşağıdakılardır: Fitrə zəkatının vacib olma şərtləri Təklif
Həddi buluğa
çatmalıdır. Uşağa
vacib deyildir. Həddi buluğun 3 şərti vardır Hicri qəməri təqvimi ilə Oğlanlarda 15 yaşın tamam olması Qızlarda isə 9 yaşın tamam olması Qasıq nahiyəsində qalın tüklərin bitməsi Spermanın ifraz olması Aqil olmalıdır. Ruhi xəstəyə
vacib deyildir. Ruhi xəstə olan insanlar iki yerə bölünür
Xəstəliyi həmişəlik olanlar Xəstəliyi fasilələrlə olanlar Qüdrət Azad olmaq – qul olmamalıdır. (onu da qeyd edək ki, əsrimizdə qul yoxdur) Fəqir olmamaq – fəqir o kəsdir ki, bil-fel və ya bil-qüvvə özünün və ailəsinin xərclərini təmin edə bilməyən. Fəqirə fitrə zəkatı vermək ona vacib deyildir. Əgər bu şəxsdə üç kiloqram buğda və ya bu kimi qida məhsulu varsa, yaxud da bu məhsulların qiyməti qədər pulu varsa, onu fitrə zəkatı ünvanında verməsi müstəhəbdir. Əgər himayəsində yaşayan şəxslər varsa, bu şəxs həmin məhsulu və ya pulu fitrə ünvanında ailə üzvlərinin əlində dolandıra bilər və yaxşı olar ki, axırıncı şəxs onu özlərindən olmayan bir fərdə versin.
Bihuş olmamalıdır Fitrə zəkatının miqdarı – Mükəlləf özü üçün və onun çörək yeyəni sayılan fərdlərin hər biri üçün camaatın yediyi qida məhsullarından (məsələn, buğda, arpa, xurma, kişmiş, düyü, qarğıdalı və s.) üç kiloqram və ya onlardan birinin pulunu müstəhəqə (fitrə zəkatı verilən şəxs) verməlidir.
Fitrə zəkatının verilmə vaxtı və məkanı Şəvval ayının hilalının göründüyü sübuta yetdikdən sonra mükəlləf fitrə zəkatını kənara qoya bilər. Əgər o, bayram namazı qılırsa, ehtiyat-vacibə görə fitrə zəkatını namazdan qabaq verməli və ya kənara qoymalıdır. Əgər bayram namazı qılmırsa, Fitr bayramı gününün zöhrünə qədər təxirə sala bilər.
٥
Mukəlləf fitrə üçün ayırdığı pulu xərcləyə və ya dəyişə bilməz Fitrə zəkatını Ramazan ayından qabaq ödəmək olmək. Əgər mükəlləfin yaşadığı yerdə və şəhərdə müstəhəq tapılmasa, fitrəni başqa şəhərə apara bilər. İnsan fitrə zəkatını ödəmək üçün vəkil təyin edə bilər. Əgər fitrə zəkatını ödəmiyənin boynundan o düşmür. Əda və ya qəza niyyəti etmədən onu ayırmaq və vermək vacibdir.
Fitrə zəkatının istifadəsi Fitrə zəkatında fitrə alanın ədalətli şəxs olması lazım deyildir. Amma aşkarda böyük günahları işlədən şəxsə ehtiyat-vacibə görə fitrə zəkatı verilməməlidir. Əgər övladlar fəqir olsalar, ata və ana onların vacib xərclərini ödəməlidirlər. Fitrə zəkatından bir şeyi dolanışıq xərcləri üçün onlara vermək olmaz. Amma borclarını ödəmələri üçün və ya təmin edilməsi ataya vacib olmayan ehtiyaclar üçün fitrə zəkatını onlara verməyin maneəsi yoxdur. Ehtiyat-vacibə görə fəqirə 3 kiloqramdan və ya onun qiymətindən az miqdar verilməməlidir. Hətta fitrəyə müstəhəq olanların hamısına fitrənin miqdarı çatmasa belə, fəqirə qeyd edilən miqdardan az verilməməlidir. Fitrə zəkatından hər fəqirə hətta illik dolanışıq xərci qədər verilməsinə icazə verilir. Ehtiyat- vacibə görə fəqirə bir illik xərcindən artıq verilməsin və o da bundan artıq götürməsin.
Adətən cəmiyyətimizdə fitrə zəkatını fəqirə verəndə fəqir bu işi özü üçn təhqir sayır və abrının getdiyini fərz edərək fitrəni qəbul etmir. Belə hallaqrda fitrə zəkatı niyyəti edib o miqdarı ona hədiyyə ünvanı ilə vermək olar Fitrə zəkatını qohumlara, qonşulara, borca görə vətənini tərk edənlərə, fəqihlərə, alimlərə və üstünlükləri olan başqa şəxlərə vermək müstəhəbdir.
Fitrə zəkatını dini maarifin yayılması yolunda xərcləməyin maneəsi yoxdur. Amma ehtiyata görə fitrə zəkatı fəqirə verilməlidir.
Qeyri-seyyir fitrəsini seyyidə verə bilməz,amma əksinə olar. Həmçinin seyyid başqa seyyidə fitrə zəkatını verə bilər.
Bayram gecəsi gələn qonağın fitrəsi ev yiyəsinə vacib deyildir
Seyyid Xəzail Leriki Bakı, Azərbaycan 14 iyun 2018-ci il
Yüklə 0,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|