2011-ci il 9 sentyabr, Qəbələ
FORUMUN QƏ BƏ LƏ BƏ YANNAMƏ S
11-ci Beynəlxlaq Pestisidlər Forumu
Qəbələ, Azərbaycan
7-9 sentyabr 2011
Giriş
Beynəlxalq Pestisidlər Forumu Davamlı Üzvi Çirkləndiricilər, köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış
pestisidlər və təhlükəli kimyəvi tullantılar üzrə layihələrin həyata keçirilməsində maraqlı olan
tərəflər arasında müzakirələrin aparılması üçün platforma yaradır. Forum Stokholm
Konvensiyasının və digər kimyəvi maddələrlə bağlı çoxtərəfli ekoloji müqavilələrin həyata
keçirilməsində, pestisidlərin, pestisid tullantılarının və digər kimyəvi maddələrin ekoloji cəhətdən
idarə edilməsi üçün informasiya mübadiləsində katalizator kimi çıxış edir. Sentyabrın 7-9-da 40-dan
çox ölkəni təmsil edən 120-dən artıq ekspertin iştirakı ilə Qəbələdə 11-ci Beynəlxalq HCH və
Pestisidlər Forumu keçirilmişdir.
11-ci Forum ölkələr, ekspertlər, təşkilatlar və donorlar arasında daha geniş informasiya mübadiləsi
və mümkün əməkdaşlığın yaradılması məqsədi ilə hökümətləri, donorları, BMT agentliklərini,
Hökümətlərarası təşkilatları, QHT-ləri, elmi və özəl sektoru bir araya gətirmişdir. Çex
Respublikasının Brno şəhərində keçirilmiş 10-cu Forumdan sonrakı irəlliləyişi təhlil etmək
məqsədlə Forum Beynəlxalq HCH və Pestisidlər Assosiasiyasının təşəbbüsü ilə keçirilmişdir.
Forum
Beynəlxalq Pestisid Assosiasiyası ( HPA), Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii
Sərvətlər Nazirliyi və Azərbaycan Respublikası Kənd Təssərrüfatı Nazirliyi
tərəfindən keçirilmişdir.
FORUM KEÇ R LƏN ÖLKƏ: AZƏRBAYCAN RESPUBL KASI
Azərbaycan Respublikasının 2003-cü il 9 dekabr tarixli 554-PQ nömrəli Qanunu ilə Azərbaycan
Respublikası “Davamlı üzvi Çirkləndiricilər haqqında” Stokholm Konvensiyasına qoşulmuşdur.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 29 iyul tarixli 329 nömrəli Sərəncamına əsasən
Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi “Davamlı üzvi Çirkləndiricilər
haqqında” Stokholm Konvensiyasının 9-cu maddəsinə uyğun olaraq məlumatların mübadiləsi
məqsədilə Azərbaycan Respublikası tərəfindən milli əlaqələndirmə mərkəzi təyin edilmişdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2005-ci il 13 may tarixli 816 nömrəli Sərəncamı ilə
“Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi və BMT-nin Sənaye nkişaf
Təşkilatı (UN DO) arasında Davamlı Üzvi Çirkləndiricilər (DÜÇ) barədə Stokholm
Konvensiyasının yerinə yetirilməsi üzrə ilkin fəaliyyəti asanlaşdırmaq üçün sürətləndirilmiş
mümkünləşdirici tədbirlərlə əlaqədar olan xidmətlərin göstərilməsi üzrə Müqavilə”ni imzalamaq
səlahiyyəti Ekologiya və Təbii Sərvətlər Naziri cənab H. Bağırova verilmiş və 2005-ci il 19 may
tarixində Müqavilə imzalanmışdır. Bu Müqaviləyə əsasən 2005-ci ilin iyul ayından etibarən Milli
Fəaliyyət Planının (MFP) hazırlanması layihəsi həyata keçirilməyə başlanmışdır.
Layihəni yerinə yetirmək məqsədilə aidiyyəti təşkilatların səlahiyyətli nümayəndələrindən ibarət
cra Komitəsi yaradılmış, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin binasında layihənin icrası üçün
ofis ayrılmış və layihənin maliyə vəsaitləri hesabına ofis avadanlığı ilə təmin edilmişdir.
ş
çi qrupunun tərkibinə Ekologiya və Təbii Sərvətlər, Kənd Təsərrüfatı, Səhiyyə, Nəqliyyat, qtisadi
nkişaf, Sənaye və Energetika Nazirliklərinin, “Azərkimya”, “Azərenerji”, Azərbaycan
Respublikasının Dövlət Neft Şirkəti, Gömrük və Statistika Komitələri, Azərbaycan Milli Elmlər
Akademiyası, QHT nümayəndələri daxil edilmişdir. DÜÇ-lə əlaqədar qanunvericiliyin
təkmilləşdirilməsi məqsədilə Milli Məclisin nümayəndəsi məsul şəxs təyin edilmişdir.
Müzakirələr nəticəsində, müxtəlif siniflərə məxsus DÜÇ-lərin inventarlaşdırılmasını həyata
keçirmək, Milli infrastrukturu və potensialı qiymətləndirmək məqsədilə 4 işçi qrupu (DÜÇ əsaslı
pestisidlərin inventarlaşdırılması, Heksaxlorbenzol və Polixlorbifenillərin inventarlaşdırılması,
qeyri-ixtiyari əmələ gələn DÜÇ-lərin inventarlaşdırılması və monitorinq) yaradılmışdır.
nventarlaşdırma nəticəsində məlum olmuşdur ki, Azərbaycanda Stokholm Konvensiyasına daxil
edilmiş ilkin 12 maddədən yalnız DDT, PXB və Dioksin/Furanlar mövcuddur və yalnız DDT
istehsal edilmiş, 1982-ci ildən başlayaraq istehsalı dayandırılaraq istifadəsi qadağan edilmişdir.
2006-cı ilin fevral ayında ilkin inventarlaşdırma aparılaraq hazırlanmış hesabatlar UN DO-ya
təqdim edilmişdir.
ctimaiyyətin və maraqlı tərəflərin məlumatlandırılması məqsədilə Konvensiyanın 10-cu maddəsinə
uyğun olaraq “Davamlı Üzvi Çirkləndiricilər haqqında Stokholm Konvensiyası, ətraf mühit və
insan sağlamlığı” adlı buklet hazırlanmışdır. Buklet Stokholm Konvensiyası, DÜÇ-lərin ətraf
mühitə və insan sağlamlığına təsirinə aid ümumi məlumatları, habelə bu sahədə ölkəmizdə mövcud
olan problemləri əhatə edir. Bundan əlavə müxtəlif kütləvi informasiya vasitələrində DÜÇ-lərlə
ə
laqədar çoxsaylı məqalələr çap olunmuşdur.
Milli Fəaliyyət Planı (MFP) Stokholm Konvensiyası Katibliyində 2010-cu il 15 fevral tarixində
qeydiyyatdan keçmişdir. Planın 3 mərhələdə həyata keçiriləcəkdir. lkin mərhələ 2010-cu ilə
qədərki dövrü əhatə edir və fəaliyyətlər DDT-lərin və PXB-lərin ekoloji cəhətdən təmiz
kənarlaşdırılması, həmçinin tibbi tullantıların utilizasiyasını nəzərdə tutur.
Davamlı üzvi çirkləndiricilərin idarə olunması ilə bağlı 10-cu Forumdan sonrakı dövr ərzində
aşağıdakı işlər görülmüşdür:
GEF və UN DO-nun dəstəyi ilə həyata keçirilən Davamlı üzvi çirkləndirici olan istifadədən
çıxarılmış PXB-lərin ekoloji cəhətdən təmiz kənarlaşdırılması Layihəsi üzrə inventarlaşdırma
aparılır. Layihə sənədləri müvafiq qurumların rəy və təklifləri nəzərə alınaraq işlənilmiş və təsdiq
edilmək üçün Nazirlər Kabinetinə təqdim olunmuşdur.
MFP-a uyğun olaraq Azərbaycan Hökumətinin büdcə vəsaitləri hesabına Cəngi köhnəlmiş,
istifadədən çıxarılmış pestisid poliqonunda rekonstruksiya işləri aparılmış, ərazi hasara alınmış,
poliqon Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin tabeliyinə verilmiş, idarə aparatı yaradılmış və mühafizə
sistemi ilə təmin edilmişdir.
Dünya Bankı və Beynəlxalq Ərzaq Təşkilatının (FAO) dəstəyi ilə DÜÇ pestisidlərin ekoloji təmiz
kənarlaədırılması üzrə Layihə hazırlanmışdır.
9 yeni DÜÇ maddələrinin Stokholm Konvensiyasının Əlavələrinə heç bir istisna qoyulmadan daxil
edilməsinə razılıq verilmişdir.
Stokholm, Bazel və Rotterdam Konvensiyalarının sinergizmi üzrə də müvafiq işlər görülür. Bu
sahədə keçirilən işçi qruplarının iclaslarında iştirak təmin olunur.
Şə
rqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələrində pestisidlərin idarə olunmasına həsr edilmiş 11-
ci Beynəlxalq pestisidlər Forumunun 2011-ci ildə Azərbaycanda keçirilməsi üçün hazırlıq işlər
həyata keçirilmişdir.
DÜÇ-lərin idarə olunması üzrə Milli Fəaliyyət Planında nəzərdə tutulmuş fəaliyyətlərin həyata
keçirilməsi sahəsində işlər davam etdirilir və Stokholm Konvensiyasında göstərilmiş müddətdən 5
il tez, yəni 2025 –ci ildə DDT-lərin və PXB-lərin ekoloji təmiz kənarlaşdırılması nəzərdə tutulur.
Davamlı Üzvi Çirkləndiricilərin idarə olunması sahəsində Azərbaycan Respublikasında
görüləcək işlər
Azərbaycanın yaxın 10-12 il ərzində Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələri arasında DÜÇ-lərin
ekoloji təmiz idarə olunması sahəsində ən qabaqcıl mövqelərdən birini tutacağı qənaətindəyik.
DÜÇ-lərlə bağlı uzunmüddətli təhlükəsiziyin təmin edilməsi üçün Azərbaycanın strategiyası –
DDT-lərin və PXB-lərin ekoloji təmiz kənarlaşdırılması, tərkibində PXB olan avadanlıqların
dəyişdirilməsi, Dioksin/Furanların və 9 yeni DÜÇ maddələrinin inventarlaşdırılması, kimyəvi
maddələrin reyestrinin hazırlanmasını və bu prosesdə bütün maraqlı tərəflərin, o cümlədən
ictimaiyyətin, QHT-lərin, özəl sektorun və alimlərin fəal iştirakının təmin olunmasını nəzərdə tutur.
2012-2015-ci illər ərzində, ümumiyyətlə 8-10 il ərzindı Azəbaycan ərazisinin köhnəlmiş,
istifadədən çıxarılmış DÜÇ-pestisidlərindən tamamilə azad olunması imkanlarının gücləndirilməsi
nəzərdə tutulur.
Stokholm Konvensiyasına əlavə edilmiş Yeni DÜÇ maddələrinin ekoloji təmiz idarə olunması
sahəsində fəaliyyətləri gücləndirmək məqsədilə Milli Fəaliyyət Planına Əlavənin hazırlanması ilkin
məqsədlərdən biridir.
FORUMUN QƏ BƏ LƏ BƏ YANNAMƏ S
2011-ci il 7-9 sentyabr tarixlərində Qəbələdə keçirilən Beynalxalq Pestisidlər Forumunun iştirakçı
dövlətləri, donorları, GO, NGO, özəl sektoru, ictimaiyyəti və akademiyanı təmsil edən iştirakçıları
Azerbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinə, Azərbaycan Respublikası Kənd
Təsərrüfatı Nazirliyinə və Hökumətinə, təşkilatçılara onların qonaqpərvərliklərinə və bu forumun
təşkilinə görə öz minnətdarlıqlarını bildirdilər.
ş
tirakçılar qeyd etmişlər:
• insanlara, ətraf mühitə və itehsal olunan kənd təssərufatı məhsullarına təhlükə yaradan
köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərin ləğv edilməsi milli məsələdir: və bu
problemlərin mürəkkəbliyi Hökumət tərəfindən mümkün olan ən yüksək səviyyədə nəzarət
olunmaqla ekologiya, kənd təsərrüfatı, səhiyyə, sənaye, müdafiə, fövqəladə hallar və
maliyyə Nazirliklərini, habelə universitetlər və QHT-ləri eləcə də digər aidiyyəti dövlət
qurumlarını cəlb edilərək bir milli problem kimi həllini tələb edir:
• Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələri müsbət təsiri olan beynəlxalq proqramlar
tərəfindən dəstəklənən vacib addımlar atırr və öz fəaliyyətlərində milli təşəbbüsləri
həvəsləndirərək qeyd edirlər ki, Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələri arasında
məlumat mübadiləsinin aparılmasına, layihə üzrə fəaliyyətlərin əlaqələndirilməsinə və
regional laboratoriyalar, emal obyektlərinin yaradılması üzrə sıx əməkdaşılığın davam
etdirilməsinə ehtiyac var:
• Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya (EECCA) ölkələrində köhnəlmiş, istifadədən
çıxarılmış Pestisidlər və DÜÇ üzrə GEF/ FAO imkanlarının yaradılması layihəsinə ( 2009-
2012) daxil olan fəaliyyətlərə cəlb olunmuş ölkələrdə köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış
pestisidlərlə məşğul olan müəssisələrin bundan sonra da inkişaf etdirilməsi və
gücləndirilməsi gələcək inkişaf üçün vacibir:
• insan sağlamlığı və ətraf mühitin qorunması məqsədi ilə Qlobal BMT-nin Ətraf Mühit
Proqramının/Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının proqramı olan“Xəstəlik keçiricilərinə qarşı
DDT-lərin alternativlərinin istifadəsi” layihəsinin həyata keçirilməsi vacibdir. Regional
Proqramlar Afrikada olan 13, Asiyada – 8, Orta Şərq və Şimali Afrikada – 8, Cənub Qafqaz
və Mərkəzi Asiyada – 5, Meksika və Mərkəzi Amerikada olan 8 ölkəyə yayılır və yaxud da
yayılması nəzərdə tutulur. Qlobal ətraf mühitə HCH-nin yayılmasının qarşısını almaq üçün
insan sağlamlığı və ətraf mühitin qorunması məqsədi ilə planlaşdırılmış “Lindan və HCH
tullantıların (ESM) nümayiş etdirilməsi” (2011-2016) layihəsi üzrə Qlobal BMT-nin Ətraf
Mühit Proqramı və BMT-nin Sənaye nkişafı Təşkilatının Proqramının həyata keçirilməsini:
• Avropa Parlamenti üzvləri Dan Jorgensen, Ester de Lang və Ria Oomenin Avropa Birliyinin
Şə
rqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya regionlarında köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış
pestisidlər ilə bağlı Avropa Birliyinin yardımını və onların Avropa Komissiyası tərəfindən
maliyyə dəstəyinin artırılması ilə bağlı öhdəlikərini müsbət qarşılayırlar və Şərqi Avropa,
Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələrinə milli pestisidlər problemlərinin həlli istiqamətində
Bazel konvensiyasının regional emal obyektlərinin qurulması ilə bağlı şərtlərini nəzərə
alaraq öz öhdəliklərini yerinə yetirməyi məqsədəuyğun hesab edirlər:
• ökələr (Azərbaycan, Belarus, Gürcüstan, Moldova, Ukrayna) Avropa Komissiyası tərəfindən
maliyyələşdirilən “Avropa Qonşuluq və Tərəfdaşlıq Aləti üzrə Şərq regionunda Təbii və
insan tərəfindən törədilən fəlakətlərin qarşısının alınması, onlara hazırlıq və cavab”
lahiyəsinin hazırlanması çərçivəsində ekoloji fəlakətlərin (məs.11-ci Forum zamanı Kaluş
ilə bağlı təqdimat) azaldılması ilə bağlı yardım üçün müraciət edə bilər:
• hazırda planlaşdırılan AB tərəfindən maliyyələşdiriləcək “Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi
Asiya regionunda köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərin kəndarlaşıdırlması üzrə
imkanların gücləndirilməsi” layihəsi, Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya regionunda
12 tərəfdaş ölkədə köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərin kənarlaşdırılması üzrə
imkanların gücləndirilməsinə yardım, eləcə də təcrübə və ekspert mübadiləsi habelə, birgə
fəaliyyət və regional əməkdaşlıq vacibdir:
• BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) tərəfindən təqdim edilmiş “Save and
Grow” vacib təlimatdır:
• AB qanunvericiliyində pestisidlərin qadağan edilməsi siyasəti inkişaf etməkdə olan davamlı
kənd təsərrüfatında əsas təcrübələrdəndir.
• ATƏT və hökumət eləcə də QHT arasında əməkdaşlıq çoxtərəfli layihələri əlaqələndirir və
daha çox ölkənin cəlb edilməsi üçün bu əməkdaşlığın gücləndirilməsi və bundan sonra
inkişaf etdirilməsi məqsədəuyğundur:
• Cəmiyyətin iştirakı köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisid qalıqlarının minimal risklə
müvəffəqiyyətli ləğv etmək ehtimalını yüksəldir və ictimaiyyət, qərarvericilər (Hökumət) və
QHT-lər arasında əməkdaşlıq yaradır. Beləliklə, daha səmərəli və davamlı nəticələri əldə
etmək üçün cəmiyyətin siyasətdə, proqramlarda və layihələrdə iştirakinın təmin olunmasını
məsləhət gördülər.
- - -
11-ci Forumun iştirakçıları yuxarıda qeyd edilən məqsədlərə nail olmaq üçün daha çox dəstək və
yardıma dair çağırışlar edirlər.
Avropa Komisiyyasını, Avropa Parlamentini, Dövlətləri, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının
qurumlarını, Dünya Bankını və digər donorları:
1.
DÜÇ-lərin kənarlaşdıılması və qarşısının alınması üçün milli səviyyədə ölkələr və vətəndaş
cəmiyyətləri arasında inkişafı vacib hesab edirlər (Beynəlxalq Pestisidlər Assosiasiyasının
hesbatı əlavə olunur); və
2.
Problem və mümkün həll yollarının miqyası və aktuallığı üzrə dialoqu təkmilləşdirməsinə;
3.
Milli və regional təşəbbüslərə maliyyə cəhətdən yardım göstərməsinə dair çağırışlar etdilər.
Xüsusi olaraq, görüş iştirakçıları:
Donor təş kilatlarını:
4.
Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələrində layihə fəaliyyətləri üzrə donorlar
arasında proqram və layihənin nəticələrinin maksimum səmərəliliyi üçün əlaqələrin
yaradılmasına və əməkdaşlıq edilməsinə;
Qlobal Ekologiya Fondunu (QEF)
5.
ölkələrin və regionların öz işlərində köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərin, DÜÇ-
lərin və digər təhlükəli kimyəvi maddələrin aradan qaldırılmasını təmin etmək və təhlükəli
kimyəvi maddələrin reyestrinin hazırlanması üçün layihə təklifləri prosesinin
sürətləndirmilməsinə müraciət etmişlər.
Daha sonra iştirakçılar:
Şə
rqi Avropa, Qafqa və Mə rkə zi Asiya ölkə lə ri Hökumə tlə ri üzrə :
6.
köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidilərlə bağlı ictimaiyyətin məlumatlılığının
artırılması, özlərinin milli ekoloji planlarında ehtiyatların, onların qalıqlarının
kənarlaşdırılması, və donorlarla məhv edilməsi ilə bağlı danışıqların gündəliyə gətirilməsi
və yerli maliyyə ehtiyatlarının cəlb edilməsi:
7.
səmərəli və davamlı nəticələr əldə etmək üçün ictimaiyyətin proqram və layihələrin həyata
keçirilməsinə cəlb edilməsi:
8.
insanlara və ətraf mühitə təhlükə yaradan köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərin
ləğv edilməsi üzrə yerli Hökumət tərəfindən nəzarət edilməsi ilə ekologiya, kənd təsərrüfatı,
səhiyyə, sənaye, müdafiə, fövqəladə hallar və maliyyə Nazirliklərini, habelə universitetlər və
QHT-ləri eləcə də digər aidiyyəti dövlət qurumlarının cəlb edilməsi və maliyyələşdirilməsi:
9.
əsasən Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya regionunda üstünlük təşkil edən DÜÇ-lərin
və digər təhlükəli kimyəvi maddələrin nəzarətsiz qalmış sahələrdən təmizlənərək
poliqonlara daşınması üçün təcili tədbir görülməsi:
10.
köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlər və çirklənmiş torpaqların təmizlənməsi üçün
ekspertizanın və mövcud sənaye imkanlarının qiymətləndirilməsinin təkmilləşdirilməsi:
11.
DÜÇ-lərin ətraf mühit üzrə ümumi monitorinq proqramının və müqayisəli risk
qiymətlətləndirilməsi sisteminin həyata keçirilməsinə dair çağırışlar etdilər.
12.
Bundan sonra köhnəlmiş pestisidlərin qarşısının alınması və ərzaq təhlükəsizliyinin təmin
edilməsini təkmilləşdirmək və Davamlı Məhsul stehsalının Gücləndirilməsi yanaşmalarını
dəstəkləmək məqsədilə FAO ilə birlikdə milli və regional siyasəti inkişaf etdirmək.
Avropa Komissiyası üzrə
13.
AB tərəfindən maliyyələşdiriləcək “Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya regionunda
köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərin kəndarlaşıdırlması üzrə imkanların
gücləndirilməsi” layihəsinin həyata keçirilməsi Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya
regionunda 12 tərəfdaş ölkədə Sovet dönəmindın qalmış köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış
pestisidlərin kənarlaşdırılması üzrə imkanların gücləndirilməsinə yardım, eləcə də təcrübə
və ekspert mübadiləsi habelə, birgə fəaliyyət və regional əməkdaşlıq: soviet union
14.
gecikmə və ya inkişafın qarşısını ala biləcək məsələlərə dair qiymətləndirmə və hesabat
vermənin və bu məsələlərin hökumət və donorlarla mübadilə edilməsi, hətta həll etmə və
maliyyələşmə ilə bağlı məsələlərin əlaqələndirilməsinin bu layihəyə daxil edilməsi:
15.
əlaqəli 12 ölkədə qısa müddət ərzində ən yaxşı nəticəyə nail olmaq üçün əlavə
maliyyələşmənin mümkünlüyünün hazırlanmasına dair çağırışlar etdilər.
Avropa Parlamenti üzrə
16.
Köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərə dair işçi qrupunun işinin yenidən
aktivləşdirilməsi üçün bu qrup Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələrinə yardım
göstərməli və Avropa Birliyi sistemində problemlə əlaqədar məlumatlılığı artırmalıdır (Dan
Jorgensen, Ester de Lange və Ria Oomen):
17.
Bu işçi qrupu tərəfindən yuxarıda 12-ci və 14-cü bəndlərdə qeyd edilmiş məsləhətlər daxil
edilməklə “Şərqi Avropa, Qafqaz və Mərkəzi Asiya regionunda köhnəlmiş, istifadədən
çıxarılmış pestisidlərin kəndarlaşıdırlması üzrə imkanların gücləndirilməsi” layihəsi
çərçivəsində fəaliyyət gücləndirilməlidir.
18.
Köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisid qalıqlarının inventarlaşdırılması üzrə məruzə
edilməsi və gələcək Avropa Qonşuluq Strategiyasında (Ermənistan, Azərbaycan, Belarus,
Moldova Respublikası, Gürcstan və Ukrayna) köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış
pestisidlərdən istifadə olunmasına qadağanın nail olunması məqsədilə Çərçivə Direktivi
(2009/128/EC) səviyyəsində ictimai fəaliyyət üçün pestisidlərə dair strategiyaya əlavələr
edilməsi
QHT və vətəndaş cəmiyyətləri üzrə
19.
Dövlət siyasətinə əsaslanmağa və onun həyata keçirilməsi üçün yardıma:
Beynə lxalq bitki mühafizə si birliklə ri və sə naye üzrə
20.
təhlükəli kimyəvi maddələrin aradan qaldırılmasında ölkələrə məsləhət və köməklik etməyə
çağırırlar
21.
bo
ş
və qaydalar uyğun yuyulmuş konteynerlərin üçün aşağı riskin yekun həllinin təmin
edilməsi üçün texnologiya və vasitələrin cəlb edilməsinə dair çağırış etdilər.
ş
tirakçılar:
ş
tirakçılar Beynəlxlaq Pestisidlər Assosiasiyasının rəhbərliyinə köynəlmiş pestisid probleminə dair
dəyişilməz dəstəyə, əməkdaşlıq və yardım potensialın inkişafı və köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış
pestisidlərin və digər təhlükəli kimyəvi maddələrin aradan qaldırılması üçün Beynəlxlaq Pestisidlər
Assosiasiyasına öz təşəkkürlərini bildirdilər və bu işi davam etdirməyə çağırdılar.
ş
tirakçılar 2013-cü ildə növbəti 12-ci Beynəlxalq Pestisidlər Forumunun Sloveniya
Respublikasında keçirilməsini qəbul etdilər.
Beynə lxlaq Pestisidlə r Assosiasiyası barə də
Beynəlxlaq Pestisidlər Assosiasiyasının dünyanı köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərdən
təmizləmək üzrə aydın missiyası vardır.
Bu məqsədlə Beynəlxlaq Pestisidlər Assosiasiyası:
• qlobal miqyasda köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərin kənarlaşdırılması;
• köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərin inventarlaşdırılması, kənarlaşdırılması və
qarşısının alınması;
• köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərin kənarlaşdırılmasını təmin etmək üçün donor
platformasının yaradılması;
• köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərin kənarlaşdırılması üzrə inkişafın monitorinqi
və məruzə edilməsi;
• iki ildə bir dəfə görüşlər təşkil edilərək məlumat mübadiləsiniin aparılması və nəticələrin
təhlil edilməsinə dair öhdəlik götürmüşdür.
Köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərin aradan qaldırılması məsələsi yalnız ekoloji problem
deyil həmçinin sosial-iqtisadi inkişaf yolunda həyat keyfiyyətinə və ən azından təhlükəsiz ətraf
mühitdə yaşamaq hüqüquna təsir göstərir. Pestisidlər üzrə məsələlər və pestisidlərin zərər və
təsirləri xüsüsilə kənd yerlərində yaşayan insanların, yoxsul, qoca, qadın və uşaqların həyat
şə
raitinə birbaşa təsir edir. Lakin problemin miqyası genişdir. Belə ki köhəlmiş pestisidlərin ekoloji
keyfiyyətə, ərazq istehsalına, insan sağlamlığına və ekosistemə uzun müddətli mənfi təsirləri vardır.
stehsalda ərzağın köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış pestisidlərlə çirklənməsi yüksək iqtisadi risklər
yaradır. (Nitrofen qalmaqalı 2002). Beynəlxlaq Pestisidlər Assosiasiyası layihələrin cəlb edilməsi,
donor yardımlarının göstərilməsi işini həyata keçirir. Assosiasiyamızın artan könüllü nümayəndələri
öz ölkələrində fəaliyyət göstərir. Əlavə məlumat üçün www.ihpa.info
Forum ərzində əldə olunun nailiyyətlərə əsasən Beynəlxlaq Pestisidlər Assosiasiyası Şərqi Avropa,
Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələri üçün yeni status hesabatı hazırlamışdır. Ölkə üzrə hesabatın
məqsədi milli səylər və DÜÇ-lərlə, köhnəlmiş, istifadədən çıxarılmış və təhlükəli kimyəvi
tullantılarla bağlı layihələrdə inkişafın qeydə alınmasıdır.
Forumun sponsorları
•
Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi
•
“Mərkəzi Asiya, Qafqaz və Şərqi Avropa ölkələrində (EECCA) köhnəlmiş, istifadədən
çıxarılmış pestisidlər və davamlı üzvi çirkləndiricilər (POPs) üzrə potensialın
gücləndirilməsi” FAO-GEF layihəsi
•
GTZ Kimyəvi Təhlükəsizlik Layihə Konvensiyası
•
Stokholm Konvensiyasının Katibliyi
Forumun birgə təş kilatçıları
•
Beynəlxalq HCH və Pestisid Assosiasiyası ( HPA), Hollandiya
•
Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi
•
Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi
•
Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi
•
Azərbaycan Respublikası Fövqaladə Hallar Nazirliyi
•
Azərbaycan Respublikası qtisadi nkişaf Nazirliyi
•
Azərbaycan Respublikası Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi
•
Azərbaycan Respublikası Milli Elmlər Akademiyası
•
Bakı Dövlət Universiteti
Dostları ilə paylaş: |