Neftin qiyməti qalxdığı üçün Azərbaycan büdcəyə yenidən baxacaqdır – MÜSAHİBƏ
* Azərbaycan Mərkəzi Bankının Sədri 2011-ci ilin büdcəsində cüzi dəyişikliklərin olacağını
deyir
* Neftin qiyməti hökumətin proqnozundan da yüksəkdir
* Ərzağın qiymətinin qalxması hökuməti narahat edir
Lesli Roton
Azərbaycanın baş bankiri cümə axşamı müsahibəsində deyib ki, neftin qlobal qiymətinin
hökumətin əvvəllər proqnozlaşdırdığı qiymətdən yüksək olması səbəbindən neft istehsal və
ixrac edən Azərbaycan 2011-ci ilin büdcəsinə yenidən baxacaqdır.
"Düşünürük ki, ilin sonuna qiymətlər daha aşağı (indikinə nisbətən), amma il başlamazdan
qabaq proqnozlaşdırdığımız qiymətdən yüksək olacaqdır," Mərkəzi Bankın Sədri Elman
Rüstəmov Reuters İnsider-ə belə deyib.
O deyib ki, Azərbaycan Mərkəzi Bankının yanvar ayında 159 milyon ABŞ dollar artaraq 6.57
milyard ABŞ dollarına çatan xarici valyuta ehtiyatları, ehtimal ki, 2011-ci ilin sonuna 8 milyard
ABŞ dollarına bərabər olacaqdır.
Keçmiş Sovet respublikası getdikcə daha mühüm neft istehsalçısına çevrilməkdədir və o, 2011-
ci ildə 51.5 milyon ton neft istehsal etməyi planlaşdırır.
Yaxın Şərq və Şimali Afrikada iğtişaşlar yayıldığı və təchizatda pozulmalarla bağlı narahatlıqlar
artdığı üçün cümə axşamı qlobal qiymətlər təxminən 3% artıb.
Azərbaycanın büdcəsi neftin barrelinin qiyməti 60 ABŞ dolları əsasında müəyyən edilib, amma
bençmark Brent markalı xam neftin satış qiyməti cümə axşamı 114 ABŞ dollarından çox
olmuşdur.
Azərbaycanın neftlə zəngin iqtisadiyyatı üçün neftin qiymətinin yüksək olması müvəqqəti
olaraq yaxşı olsa da, ərzaq qiymətlərindəki qlobal tərəddüdlər “yük”ə çevrilir, çünki ölkə
əhəmiyyətli ərzaq idxalçısıdır.
BMT-nin Ərzaq Qiyməti İndeksi fevral ayında 1990-cı ildən bəri ən yüksək səviyyəyə çataraq
səkkizə bərabər olmuşdur ki, bu, inkişaf etməkdə olan ölkələr
üçün çətinliklər törədir, çünki ev
təsərrüfatları gəlirlərinin çox hissəsini məhz ərzağa sərf edir.
Rüstəmov təsdiq edib ki, ərzağın qiymətləri narahatlıq amilidir, amma deyib ki, səlahiyyətli
orqanlar inflyasiyanı tək rəqəmli səviyyədə saxlamağa çalışacaqdır.
Azərbaycanda istehlak qiymətləri yanvarda illik əsasda 8.3 faiz artmışdır, dekabr ayında bu
rəqəm 5.7% olmuşdur, amma bu rəqəm hələ ki, hökumətin 2011-ci il üçün proqnozlaşdırdığı
təkrəqəmli inflyasiya səviyyəsinə uyğundur.
"Azərbaycan ərzağın əhəmiyyətli hissəsini idxal edir və ərzağın qiymətinin artması digər
yaranmaqda olan bazar iqtisadiyyatlarında olduğu kimi ev təsərrüfatlarının büdcəsində
əhəmiyyətli paya malikdir, ona görə də ərzağın qiymətinin Azərbaycan üçün narahatlıq
törədəcəyini gözləyə bilərik," o, tərcüməçi vasitəsilə belə deyib.
"Hökumət inflyasiya tədbirlərini həyata keçirir, beləliklə bu tədbirlər vasitəsilə hökumət
inflyasiya hədəflərinin təkrəqəmli səviyyədə saxlanması yönündə səylərini sərgiləyəcəkdir,"
deyə o, əlavə edib.
Rüstəmov deyib ki, qiymətlərin yüksək olması ilə yaranan ərzaq təhlükəsizliyi məsələlərini
ünvanlamaq üçün 2011-ci ilin
büdcəsinə, ehtimal ki, yenidən baxılacaqdır.
"Bunun əhəmiyyətli düzəliş olcağına inanmıram, çünki büdcə kifayət qədər yaxşı
balanslaşdırılmışdır və biz makroiqtisadi idarəetmə və dayanıqlıq məsələləri ilə bağlı
narahatlıqları nəzərə almalıyıq," o deyib. "Belə ki, neftin qiymətinin yüksək olması və volatillik
kənar şoklardır və büdcəyə transfer edilməməlidir.
"Amma eyni zamanda ölkədə ünvanlanması lazım olan ehtiyaclar ola bilər, xüsusilə də
prezident son zamanlar ərzaq təhlükəsizliyi məsələləri haqqında danışıb
və bu təşəbbüslərə
müvafiq olaraq kənd təsərrüfatının inkişafının təmin edilməsi üçün kənd yerlərinin
maliyyələşdirilməsinə bəzi əlavə vəsaitlər ayrıla bilər," deyə o, əlavə edib.
O deyib ki, hədəf xərclərdəki dəyişikliklər birbaşa neftin qiymətindəki artımla bağlı deyildir,
bu, hökumətin infrastrukturu yaxşılaşdırmaqla bağlı planları ilə müəyyən edilir.
"Bu ona görədir ki, ölkədə infrastrukturun təkmilləşdirilməsi və modernizasiyası prosesi həyata
keçirilir; əsas lahiyələrdən bəzilərinə əlavə maliyyələşdirmə lazım ola və bu məqsədlə bəzi
əlavə transferlər həyata keçirilə bilər," Rüstəmov deyib.
"Bunun əhəmiyyətli olacağını gözləmirəm, beləliklə xərclərdə düzəlişlər mümkündür, amma
bu, birbaşa neftin qiymətindəki artımla bağlı deyildir."
Rüstəmov deyib ki, o, dünyada neftin qiymətinin yüksək olması baxımından hökumətin neft
gəlirlərinin idarə edilməsi siyasətində dəyişikliklərin olacağını gözləmir.
O deyib ki, dövlət neftdən 47 milyard ABŞ dolları əldə etmişdir ki, bunun 50%-i gələcək nəsillər
üçün neft fondunda saxlanmışdır, qalan hissəsi isə dövlət tərəfindən xərclərlə bağlı ehtiyac
üçün sərf edilmişdir.
"Biz bu nisbətin gələcəkdə də saxlanmasını planlaşdırırıq," o deyib və əlavə edib: "İrəliyə
baxsaq, neft gəlirlərinin artacağı müəyyən edildiyi üçün gəlirlərin daha əhəmiyyətli hissəsi
gələcək üçün saxlanacaqdır."