Şahin Fazil
2
Şahin Fazil
YAPONİYA
SƏFƏRNAMƏSİ
“Elm və təhsil”
Bakı – 2011
Redaktor: Naibə Musayeva
professor
Şahin Fazil. Yaponiya səfərnaməsi.
Bakı, “Elm və təhsil”, 2011, 232 səh.
Tarix elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Yazarlar Birliyinin
üzvü, “Məcməüş – şüəra” / ”Şairlər məclisi” / ədəbi dərnəyinin sədri
Şahin Fazil uzun müddət Əfqanıstanda yaşamış və işləmiş / 1963-1988
-ci illər arasında fasilələrlə /, İran, Türkiyə, İraq, Dubay, habelə Sovetlər
İttifaqının müxtəlif respublikalarında səfərlərdə olmuş, Beynəlxalq
Elmi Konfranslarda iştirak etmiş, onlarla səfərnamə yazmışdır.
Bu kitabda onun Yaponiyada olduğu 10 gün müddətində yazdığı
səfər təəssüratları, yapon alimləri ilə keçirdiyi elmi görüşlər, etdiyi
məruzələr, həmçinin bu Gündoğar Ölkədə qələmə aldığı müxtəlif vəznli
şerlər oxucu nəzərinə çatdırılır.
Şahin Fazil yapon hayku janrı tərzində “Azərbaycan haykuları” adlı
kitab da yazmış, həmin kitabdakı müxtəlif şer nümunələri Yaponiyada,
kitabın özü isə Bakıda / 2007 / çap olunmuşdur.
Səmimi diqqət və qayğısına görə həkim dostum
Namiq Məmmədova səmimiyyətlə təşəkkür edir,
uğurlar diləyirəm
Müəllif
2011
098
4702000000
N
qrifli nəşr
©
«Elm və təhsil», 2011
Şahin Fazil
4
I. 15 dekabr-2008 – 18 fevral 2009.
Bakı.
Yaponyadan
magistrant
Şaiq
Cəfərzadənin mənə telefon zəngi və Senday
şəhərindəki Tohoku Universitetinə mühazirə
oxumağa getməyim üçün onun gözlənilməz tə-
klifi. Səfərimlə alaqədar Tohoku Universite-
tinin professorları Hiroki Oka, Takaşi Ku-
roda, həmçinin magistrant Şaiq Cəfərzadə
tərəfindən mənə ünvanlanan müxtəlif dilli
(ingilis, rus, fars və Azərbaycan) məktublar .
ox səfərlərdə olmuşam. İlk uzaq səfərim
Əfqanıstana oldu. Azərbaycan Dövlət Uni-
versiteti (Universitetin o zaman kimin adına
olmasını heç yazmaq da istəmirəm, onsuz
da çoxları bilir, bilməyənlərin bilmələri vacib deyil)
Şərqşünaslıq fakültəsi, Fars dili şöbəsinin V kursunda
oxuyarkən Əfqanıstan getdim. O vaxtlarda SSRİ
miqyasında xarici ölkələrə işləməyə göndərilən tələbə yox
dərəcəsindəydi. Dövlətimizlə başqa dövlətlər arasında
siyasi əlaqələr çox olsa da, iqtisadi-mədəni əlaqələr hələ
zəif idi. Qubadan Bakıya oxumağa gələn bir tələbə üçün
xarici ölkəyə getmək, özü də işləməyə getmək, əlbəttə
gözlənilməz idi. Mən fakültəmizdən xaricə işləməyə
göndərilən ilk tələbə idim.
Əfqanıstan krallığı. Məhəmməd Zahir şah. Monar-
xiyalı bir ölkə. Dağlar, bağlar, ormanlar, səhralar, dü-
zəngahlar, dərələr, vadilər… və əfsanələr diyarı. Sonralar
əfqanlardan o qədər əfsanələr eşitdim ki. Nadir şah Əfşarın
hakimiyyəti dövründə (1736-1747) Cənubi Azərbaycandan
Ç
Йапонийа сяфярнамяси
5
Əfqanıstana köçürülmüş Azərbaycan türkləri (onlar
hazırda da Kabul yaxınlığındakı Təpə və Nanəkçi
kəndlərində yaşayırlar) «Abbas və Gülgəz», «Koroğlu»,
«Aşıq Qərib» və başqa dastanlarımızı keçən əsrin ikinci
yarısında, saz çala-çala bu günün Azərbaycan türk dilində
mənə danışarkən həssas bir insan kimi gözlərim
yaşarmışdı:
Çimirəm göz yaşım ilə, oluram pak, təmiz,
Göz yaşım var isə dərya mənə lazımdırmı?
(Şahin Fazil. Qəzəllər,
Bakı, 1994, s.17)
1
Dünya qəribə dünyadır. Ona mütləq şəkildə pis, ya-
xud mütləq şəkildə yaxşı demək olmur. Dünya əfsanələr
və reallıqlar dünyasıdır. Əfqanıstan da dünyanın bir
parçası. Dünya gündüz-gecə öz oxu ətrafında fırlanır, eyni
zamanda ildə bir dəfə günəşin də başına dolanır. Mən də,
Qubadan çıxdım, Bakıda oxudum və günlərin bir gün
fırlanıb-dolanıb gəlib çatdım Əfqanıstana, dünyanın o
zamankı «əfsanələr və reallıqlar dünyasına»
Bir gözdə: qaranlıqdı fəqət, qəmdi bu dünya,
Bir gözdə: şəfəq dalğalı aləmdi bu dünya.
Bir gözdə: məşəqqət dolu, zillət dolu bir yer,
Bir gözdə: təravətlidi, xürrəmdi bu dünya.
Bir gözdə: bütün sirri olubdur açıq-aşkar,
1
Бундан сонра мисал эятиряъяйим ше’р парчаларыны мцхтялиф
китабларымдан эютцрмцшям.
Şahin Fazil
6
Bir gözdə sehr mücrüsü, mübhəmdi bu dünya.
Bir gözdə: bütün müşkülatın həllinə qadir,
Bir gözdə: çətinlik dolu aləmdi bu dünya.
Bir gözdə: həmi huriyə, həm qılmana malik,
Bir gözdə: əziyyətdi, cəhənnəmdi bu dünya.
Bir gözdə: qiyamət gününün dəhşəti parlar,
Bir gözdə: poladdan dəxi möhkəmdi bu dünya.
Bir gözdə: dönüb göz nuruna zülməti yarmış,
Bir gözdə: donan göz yaşıtək nəmdi bu dünya.
Fırlansa müdam, Şahinə sərsəm deyəcəklər,
Fırlanmada gündüz-gecə, sərsəmdi bu dünya.
(Qəzəllər, 1994, səh. 162)
Əfqanıstanda çox yaşadım, müəyyən fasilələrlə
1963-1988-ci illər arasında 13 il o qürbət diyarda ömür
sürdüm. Əfqanıstan mənə çox şey verdi. Buna görə də
həmin ölkəyə çox minnətdaram. Amma, vətən vətəndir,
illah ki, Odlar diyarı ola. Əfqanıstanda od da gördüm, odu
söndürən su da, gül də gördüm, güllə də. Amma,
Olmuşsa da hörmət mənə əfqan diyarında,
Bildim ki, yad ellərdə adam bəxtəvər olmaz.
(Qəzəllər, 1994, s.165)
Əfqanıstanda üç dövlət medalı ilə təltif olundum.
Aldığım birinci medalımın adı «Sədaqət»dir. Mən əgər
Dostları ilə paylaş: |