Vətən həsrətli, barıt qoxulu sətirlər
1
SƏFTƏR HƏSƏNZADƏ
VƏTƏN HƏSRƏTLİ,
BARIT QOXULU
SƏTİRLƏR
Bakı – Mütərcim - 2009
Səftər Həsənzadə
2
Kitab Bakı Slavyan Universiteti
«Jurnalistika və Azərbaycan ədəbiyyatı» kafedrasının (06.02.09.
pr. №8) və «Folklor araşdırmaları» elmi-tədqiqat
laboratoriyasının iclasının (12.02.09. pr. №2) qərarı ilə
çapa tövsiyə olunmuşdur.
Toplayan və tərtib edən: Nizami Tağısoy
filologiya elmləri doktoru, professor
Redaktor:
Ağasən Bədəlzadə
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
filologiya elmləri namizədi, dosent
Səftər Həsənzadə. Vətən həsrətli, barıt qoxulu sətirlər.
Bakı: Mütərcim, 2009. – 76 s.
Kitabda əslən Şirvanın Ucar bölgəsindəki Yuxarı Şilyan
kəndindən olan, dünyadan nakam getmiş istedadlı şair Səftər
Həsənzadənin İkinci Cahan Savaşı dövründə səngərlərdə qələmə
aldığı Vətən həsrətli, yurd sevgili, qələbə ruhlu şeirlərindən
nümunələr verilmişdir. Səftər Həsənzadə şeirlərində təqdim və
təsvir etdiyi müharibə «mənzərələri»ni neçə illərdir Qarabağ
cəbhəsində gedən döyüşlərdə yaşanan faciələrlə müqayisə etmək
olar. Dövrümüzlə həmahəng səsləşən bu nümunələrin aktual
olduğunu nəzərə alaraq onların, oxuculara çatdırılmasını təq-
dirəlayiq hesab edirik.
09
11
026
4702060000
−
H
© N.Tağısoy, 2009
Vətən həsrətli, barıt qoxulu sətirlər
3
SƏFTƏR KƏRƏM OĞLU HƏSƏNZADƏ HAQQINDA
QISA BİOQRAFİK ARAYIŞ
Səftər Kərəm oğlu Həsənzadə 1915-ci ildə Ucar rayonunun
Yuxarı Şilyan kəndində anadan olmuşdur.
1920-ci ildə atası dünyasını dəyişdikdən sonra anasının
himayəsində böyümüşdür.
1927-ci ildə doğma kənddə Birinci Dərəcəli Zəhmət Məktə-
binə daxil olmuşdur.
1929-cu ildə Bağman Bərgüşad kəndində açılmış Kolxoz
Cavanlar Məktəbində təhsilini davam etdirmişdir.
1931-ci ildə Göyçayda açılmış İkiillik Müəllimlik Kursuna
göndərilmiş, 1932-ci ildə orada təhsilini başa vurmuşdur.
Göyçay İkiillik Müəllimlik Kursunu bitirdikdən sonra
Zərdabın Xanməmmədli, Qoşaoba, Gəndəbil, Sahsünlü, İsaqbağı,
Gəlmə; Ucarın Xalac; Göyçayın Lək I və Lək II kəndlərində
müəllim, dərs hissə müdiri, direktor vəzifələrində çalışmışdır.
1939-cu ildə İkinci Cahan Savaşına çağırılmışdır. Rusi-
yanın Voronej, Stalinqrad, Tambov, Kursk, Bryansk; Ukrayna-
nın, Xarkov, Çerniqov, Rovno; Belorusiyanın Qomel, Brest vila-
yətlərindəki şəhər, rayon, kəndlərində vuruşlarda, Polşa şəhər-
lərini azad etməkdə sovet ordusu sıralarında döyüşlərdə iştirak
etmişdir.
1945-ci ildə müharibə qurtardıqdan xeyli sonra doğma və-
tənə qayıtmışdır. Elə həmin ildən Ucarın Müsüslü stansiyasındakı
Dəmiryol Məktəbində müəllim işləmişdir.
Şeirə, sənətə bağlılığı onda özünü lap erkən yaşlarından
büruzə vermişdir.
Səftər Həsənzadənin müharibədən əvvəl, müharibə döv-
ründə və müharibədən sonra yazdığı əsərlərin əsas hissəsi onun
böyük bacısının evində saxlanıldığından, evləri yanarkən məhv
olmuşdur. Yalnız şeirlərinin bir hissəsi digər bacısının sandığın-
da hifz edilib saxlanılmışdır.
Səftər Həsənzadə 1948-ci ildə haqq dünyasına qovuş-
muşdur.
Səftər Həsənzadə
4
SƏFTƏR HƏSƏNZADƏNİN SƏNGƏR ŞEİRLƏRİ
(Anamın sandığından)
Azəri türkcəsi harmoniyası və melodikliyi baxımın-
dan nəzmə yatımlı olduğundan bu dilin daşıyıcılarının şeir
yazmağa meyli daim güclü olmuşdur. Vətənimizi şairlər
ölkəsi də əbəs yerə adlandırmırlar. Buna görə də şairlər
ordusunda təmsil olmunmuşların əksəriyyətinin əsərləri bizə
məlum olsa da, xalq arasında elə sənətkarlar olmuşdur ki,
onların yaradıcılığı hələ də geniş oxucu auditoriyasına
çatdırılmamışdır. Azərbaycanın güneyli-quzeyli hər
tərəfində xalq arasında, el-obada içində tanınmışları,
məşhurları olmuşdur. Şirvanda hələ XI-XII əsrlərdən
başlayaraq böyük sənətkarlar yetişmişdi. Estafeti
sələflərindən alanlar bu sənəti daim yaşatmağa, onu inkişaf
etdirməyə can atmışlar. Sözə, sənətə Ucarda da daim böyük
önəm verilmiş, poetik ənənəyə münasibət sönməz
olmuşdur. Belə sənətkarlardan Həbibi, Məlikballı Qurban
və başqalarının yaradıcılığı, milli hədləri çoxdan aşmışdır.
Lakin Ucarda sözü ilə, deyimi, duyumu, ovxarlı, cılalı,
hədəfə dəyən ifadəsi ilə tanınmış sənətkarların heç də
hamısı indiyə qədər lazımınca təbliğ olunmamışdır.
Xatırlatmaq yerinə düşər ki, Yuxarı Şilyanda XVIII-XIX
əsrlərdə şair Adıgözəl Şilyanlı, XIX-XX əsrlərdə aşıq
Soltan, aşıq Fərhad, aşıq Əsəd, aşıq Şəmi, aşıq Paşa, şair
Səftər Həsənzadə, aşıq Muxtar və b. kimi sənətkarlar
yaşayıb-yaratmışlar. Düzdür, 2005-ci ildə AMEA-nın
Folklor İnstitutu Elmi Şurasının qərarı ilə filologiya elmləri
doktoru, professor Seyfəddin Qəniyev nəşr etdirdiyi
«Şirvanlı aşıq Soltan ocağı» kitabında adlarını çəkdiyimiz
aşıq və şairlərdən bir neçəsinin - Adıgözəl Şilyanlı, aşıq
Soltan, aşıq Fərhad, aşıq Şəmi və başqalarının yaradıcılığı