Microsoft Word Sinir Sistemi Histolojisi 2012-2013, Prof. Dr. Yusuf nergiZ. doc



Yüklə 193,09 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/7
tarix10.11.2017
ölçüsü193,09 Kb.
#9392
  1   2   3   4   5   6   7


SİNİR SİSTEMİ HİSTOLOJİSİ 

 

 



                                                                         Prof.Dr.Yusuf NERGİZ 

 

 

SİNİR SİSTEMİ 

  

Sinir  dokusunun  oluşturduğu  sinir  sistemi  bilindiği  gibi  merkezi  sinir  sistemi 



(MSS) ve perıferik sinir sistemi ( PSS) olarak ikiye ayrılır.  MSS ' ni  beyin , beyincik 

ve  omurilik  oluşturur.  PSS’ni  ise  ganglionlar,  periferik  sinirler  ve  sinir  sonlanmaları 

meydana getirir.  Ana görevi organizmanın iç ve dışında oluşan  mekanik ve kimyasal 

değişimlerin  meydana  getirdiği  bilgileri  almak  ,  analiz  etmek  değerlendirmek  ve 

yanıtlamak olarak özetlenebilir.   

 

Merkezi  sinir  sistemi  önde  ansefalon  ile  bunun  kanalis  vertebralis  içindeki 



uzantısı 

olan 


medulla 

spinalis’den 

ibarettir. 

Bu 


organlar 

bağ 


dokusu 

içermediklerinden  (sadece  kapillarlar  etrafında  ve  çok  kıt  olarak  bulunur)  göreceli 

olarak  yumuşak  ve  pelte  kıvamındadırlar.  Hem  hayati  fonksiyonlara  sahip 

olduklarından  hemde  yumuşak  bir  yapıda  olduklarından  dış  ortama  karşı  iyi 

muhafaza edilmişlerdir. Kafatası  ve omurga gibi kemikten örtülerle ve meninges adı 

verilen bağ dokudan yapılmış zarlarla çok iyi korunmuşlardır.  

 

Merkezi sinir sisteminin üst kısmı olan ansefalon ; serebrum (büyük beyin) ve 



serebellum (küçük beyin) olarak ayrılır. Ansefalon’un üzerine oturduğu beyin gövdesi 

ise;  bulbus  (medulla  oblangata),  pons,  pedunkuli  serebri,  tegmentum,  lamina  tekti, 

talamus  ve  bazal  çekirdeklerden    oluşmuştur.  Merkezi  sinir  organlarında  nöron 

gövdelerini  içeren  gri  madde  (  substansiya  grisea)  beyin  ve  beyincikte  olduğu  gibi 

organın  yüzeyinde  bulunursa  korteks  adını  alır.  Bu  durumda  nöron  uzantılarından 

oluşan iç kısım substansiya alba ise medulla adını alır.  

 

Merkezi  sinir  sisteminin    bazı  bölgelerinde,  gri  madde  içinde,  belirli  bir  işi 



üstlenmek  üzere  bir  araya  toplanmış  nöron  gövdesi  topluluklarına  “nukleus”  adı 

verilir  (bunlar  periferik  sinir  sistemindeki  ganglionların  morfolojik  ve  fonksiyonel 

eşdeğerleri  olarak  düşünülebilirler)  .  Bu  nukleuslar  arasında  bağlantı  sağlayan 

myelinli  sinir  lifi  demetlerine  ise      “traktus”  adı  verilir.  Beyin  korteksindeki 




nukleusların  çoğunda,  dendrit,  akson  gibi  nöron  uzantıları  ile  aralarındaki  gliya 

hücrelerinin oluşturduğu karmaşık kompleks yapıya  “neuropil” adı verilir. Neuropil, 

MSS’  deki  hücre  sitoplazmalarının  bir  yarımını  oluşturur,  diğer  yarımı  ise  nöron 

gövdesi içinde kalan kısımdır. 



 

SEREBRUM 

Serebrum  beyin  sapı  üzerinde  yer  alır.İnterhemisferik  yarık  ile  simetrik  iki 

hemisfere ayrılır. Hemisferlerin yüzeyi sulkuslarla derin yarıklara,  

  frontal 

  parietal,  

  oksipital,  

  temporal,  

  insula gibi loplara ayrılır. 

Hemisferlerin yapısını sinir hücrelerinin lokalizasyonlarına bağlı olarak, substansia 

alba ve substansia grisea oluşturmaktadır 

 

KORTEKS SEREBRİ (Substantia Grisea) 

Hemisferlerin  dıştan  1,5-4mm  kalınlıktaki  kısmıdır.Bütün  bilinçli  ve  istemli 

fonksiyonların  gerçekleştiği  bölümdür.Nöron  gövdeleri,  dendritleri,  aksonları,  başka 

alanlardan gelen sinir liflerini, nöroglia ve kan damarlarını içerir.Toplam korteks hacmi 

300cm3 olup 10-14 milyar nöron içerdiği tahmin edilmektedir.Korteks, allokorteks ve 

neokorteks olmak üzere iki şekilde sınıflandırılır. 



 

Allokorteks 

Piriform  alan,rhinensefalon  ve  hipokampal  formasyon  allokorteksi  oluşturur.  3 

tabakadan oluşmuştur.Bunlar dıştan içe doğru; 

 

1.  Moleküler tabaka 



2.  Granüler tabaka 

3.  Piramidal tabaka  

 

 

 


Serebral Korteks Nöron Tipleri 

Serebral  kortekste  60  dan  fazla  kortikal  hücre  tipi  tanımlanmakla  birlikte 

bunlar; 

1.  Piramidal nöronlar, 

2.  Yıldız şekilli nöronlar, 

3.  Horizontal nöronlar, 

4.  Fuziform nöronlar, 

5.  Martinotti nöronları. 

 

 

1.Piramidal Nöronlar 

Çapları  10-100  µm  arasında  değiştiğinden,  küçük,  orta,  büyük  ve  dev 

piramidal  hücreler  (Betz  hücreleri)  olarak  tanımlanmaktadır.  Piramidal  nöronların 

perikaryonu,  tepesi  yüzeye  dönük  piramid  biçimindedir.Bütün  piramidal  hücrelerin 

dendritleri,dikensi çıkıntılarla kaplıdır.Elektron mikroskopik düzeyde incelendiğinde bu 

dikensi  kısımların  sinaptik  alanlar  oldukları  görülür.Hücrenin  apeksinden  kalın  bir 

dendrit  çıkar  buna  Apikal  dendrit      adı  verilir.Apikal  dendrit  dallanarak  yüzeyde 

horizontal dallar ile sonlanır.Bazal dendritler piramidal hücrelerin taban kenarlarından 

çıkar ve perikaryon çevresinde yüzeye paralel yönde yayılırlar. Piramidal hücrelerde 

perikaryon  tabanının  ortasından  hafif  şişkinlikle  gövdeden  ayrılıp  substantia  albaya 

uzanan  bir  akson  bulunur.Tipik  piramidal  hücrelerin  dışında  korteks  içerisinde 

oldukça  çok  sayıda  tabanları  yüzeye  bakan,  devrilmiş  piramidal  hücrelere  de 

rastlanır.Substansia  albada  miyelinle  örtülen  aksonlar  korteksin  efferent  liflerini 

oluştururlar. 

bunlar 

 

Projeksiyon lifleri     (subkortikal alanlara uzanır) 

Assosyasyon lifleri   (çeşitli korteks alanları arasında bağlantı) 

1.  kısa assosiasyon (aynı lop içinde, komşu girusları bağlar) 

2.  uzun assosiasyon (Çeşitli beyin loplarını bağlar. 

 

 



 

 


Yüklə 193,09 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə