Beynəlxalq Oftalmologiya Şurası/
Oftalmoloji Cəmiyyətlərin Beynəlxalq Federasiyası
OFTALMOLOQLAR ÜÇÜN ETİK KOD: ETİK PRİNSİPLƏR VƏ PEŞƏ STANDARTLARI
Etik Kod oftalmoloqların peşə fəaliyyəti dövründə onların davranışlarının mənəvi prinsip və standartları
üzrə tövsiyyələri özündə əks etdirir. Bu mənbə həm tibbin müvafiq sahəsinin üzvləri kimi, həm də üzvləri
olduqları peşəkar birliklərin məsul şəxsləri kimi oftalmoloqların can atdığı idealları özundə cəmləşdirir.
Altı qrupa bölünən standartların hər biri ümumi prinsiplərdən ibarət olaraq, əlaqədar meyarları təşkil edir.
Standartlar həkimlərin etik və peşə dilemmaları ilə rastlaşdıqda və ya oftalmoloqların peşə məsələləri ilə
bağlı davranışlarını təhlil edən zaman hər bir şəxsin istinad edə biləcəyi ətraflı göstərişlər məcmusu kimi
nəzərdə tutulur. Ümumi prinsiplər dəyişdirilməmək şərti ilə standartlar lazım gəldikdə əlavə edilə bilər.
1. Xəstəyə xidmət standartları
1.1. Ümumi
prinsiplər
Oftalmoloq xəstələri təmiz vicdan və səmimiyyətlə müalicə etməsinə və bütün müalicə dövründə onların
maraqlarına uyğun hərəkət edəcəyinə inandırmalıdır.
1.2. Standartlar
Oftalmoloq:
•
xəstələrin həyatını hər şeydən üstün tutmalıdır;
•
həyatları və ya sağlamlıqları xəstəlik və ya qəza səbəbindən təhlükə altına düşümüş şəxslərə təcili
kömək göstərməlidir;
•
irqindən, dinindən, cinsindən asılı olmayaraq bütün xəstələrin müalicəsini təmin etməlidir;
•
heç bir təmənna güdmədən zəruri ehtiyacı olan xəstələrə yardım etməlidir;
•
xəstələri hörmət və lazımı diqqətlə müalicə etməlidir;
•
xəstələri onların müalicəsinin məxfiliyinin təmin edilməsi barədə arxayın etməlidir;
•
bütün müayinələr üçün xəstələrin razılığını əldə etməlidir;
•
sağlamlıq vəziyyətləri barədə xəstələri düzgün və dəqiq məlumatlandırmalıdır.
2. Peşə standartları
2.1. Ümumi
prinsiplər
Oftalmoloq göstərdiyi oftalmoloji xidməti mümkün olan ən yüksək keyfiyyətlə həyata keçirilməsini təmin
etməli və xəstəni buna inandırmalıdır.
2.2. Standartlar
Oftalmoloq:
•
yalnız yerinə yetirilməsi üzrə xüsusi təlim və ya təcrübə keçmiş prosedurları həyata keçirməli və
ya bacarmadığı proseduru bu sahədə mütəxəssis olan birinin köməyilə icra etməlidir;
•
avadanlığın istifadəsi üzrə istismar bacarıqlarını, bilik və professionalizmi inkişaf etdirməli və
oftalmologiya sahəsindəki inkişafla ayaqlaşmalıdır;
•
etiqadnamə, təlim, təcrübə və bacarıqların təhrif edilməsindən çəkinməlidir;
•
optimal mənbələrə əsaslanaraq xəstənin vəziyyətinə uyğun ən yüksək xidmət keyfiyyətini
müəyyən etməlidir;
•
xəstə və onun sağlamlıq vəziyyəti haqqında müvafiq məlumatların qeydiyyatını səliqəli şəkildə
aparmalıdır;
•
gigiyenik və etik tələblərə cavab verəcək şəkildə geyinməlidir;
•
donor insan toxumalarının istifadəsində qanuna və etik tövsiyyələrə əməl etməlidir;
•
etik standartaları pozmamaq şərti ilə tibbi təcrübə və standartlarda olan yerli dəyişikliklərə
hörmətlə yanaşmalıdır;
•
həkimə əqli, emosional və ya fiziki ziyan vura biləcək hər hansı klinik təcrübə ilə məşğul
olmaqdan çəkinməlidir;
•
müvafiq səlahiyyətli şəxslərin xəbərdar edilməsi daxil olmaqla, hər hansı oftalmoloqun münasib
olmayan davranışını dayandırmadığı məlum olduqda korrektiv tədbirlər görməlidir.
3.
Peşəkar cəmiyyət standartları
3.1. Ümumi prinsiplər
Oftalmoloq təsdiq edilmiş standartlar əsasında peşəkar icmalarının məsul üzvü olmağa borcludur,
həmçinin bu icmanın və onun üzvlərinin adına xələl gətirə biləcək hərəkətlərdən çəkinməlidir.
3.2. Standartlar
Oftalmoloq:
•
həmkarları ilə hörmət və ehtiramla davranmalıdır;
•
xəstələrin marağına cavab verəcək münasib məlumatların bölüşdürülməsi daxil olmaqla, onlarla
peşəkar şəkildə və ehtiramla dialoq qurmalıdır;
•
peşəkar standartlar mövcud imkanlar xaricində olduğu hallarda iş yoldaşlarına kömək etməlidir;
•
məsləhət üçün müraciət etdiyi mütəxəssisin fikirlərinə hörmətlə yanaşmalıdır;
•
hüquqi məsələlərlə əlaqədar kiminsə daha doğru məlumat verə bilməsi məlum olduğu halda,
özünü məharətli şahid qismində qələmə verməkdən çəkinməlidir.
4.
Tədqiqat standartları
4.1. Ümumi
prinsiplər
Oftalmoloq tibbi tədqiqatlar zamanı etik, hüquqi və elmi meyarları anlamalı və onlara riayət etməlidir.
4.2. Standartlar
Oftalmoloq:
•
klinik tədqiqatla əlaqədar müvafiq icmalların mexanizminə riayət etməlidir;
•
tədqiqat subyektlərini tədqiqatın mahiyyəti barədə məlumatlandırmalı və xüsusi razılıq əldə
etməlidir;
•
başqalarının işlərini öz işi kimi təqdim etməkdən çəkinməlidir;
•
vəzifəsindən sui istifadə etmədən tədqiqatı dəqiq və aydın şəkildə məruzə etməlidir.
5.
İctimai standartlar
5.1. Ümumi
prinsiplər
Oftalmoloq ictimaiyyətlə əlaqələri onların sosial məsuliyyətinin göstəricisi olduğuna və düzgünlüyün ən
yüksək səviyyəsini nümayiş etdirməsinə inandırmalıdır.
5.2. Standartlar
Oftalmoloq:
•
ictimaiyyətlə hörmət və ehtiramla rəftar etməlidir;
•
etiqadnamə, təlim, təcrübə və bacarıqları təhrif etməkdən çəkinməlidir;
•
səhv, yalan və ya aldadıcı məlumatların verilməsindən boyun qaçırmalıdır;
•
əsas məlumatı gizlətməklə azdırıcı informasıyanın verilməsinə yol verməməlidir;
•
hər hansı şəxsin narahatlığından və təşvişindən öz xeyri üçün istifadə etməməlidir.
6. Kommersiya
standartları
6.1. Ümumi
prinsiplər
Oftalmoloq xəstəni inandırmalıdır ki, göstərdiyi oftalmoloji xidmətin məbləği xəstələri və ya bu məbləği
ödəyən şəxsləri istismar etmir, iqtisadi və qeyri iqtisadi maraqların ziddiyyətləri tibbi xidmətin yüksək
səviyyədə göstərilməsinə təsir göstərmir və bu xidmətlərin reklamı hər hansı kommersiya məqsədi
güdmədən yalnız məlumatlandırma xarakteri daşıyır.
6.2. Standartlar
Həkim:
•
yalnız xəstənin ən çox ehtiyac duyduğu müayinə, tibbi ləvazimat, dərman və ya tibbi prosedurları
məsləhət görməlidir;
•
maddi marağı naminə qarşısı alınmadığı təqdirdə xəstəyə ziyan vura biləcək yardımın
göstərilməsindən imtina etməməlidir;
•
lazım olmayan müayinələrin, tibbi avadanlıqların, dərmanların və prosedurların təyinatından
çəkinməlidir;
•
gələcək xərclər daxil edilməklə ödənişlər təhrif edilmədən açıqlanmalıdır;
•
xidmətlərin və onların tariflərinin təhrif edilməsindən çəkinməlidir;
•
kommersiya maraqlarını güdmədən, təklif olunan xidmətlər barəsində tam və aydın şəkildə
məlumatların verilməsini təmin etməlidir.
Beynəlxalq Oftalmologiya Şurasının Etik Komitəsi tərəfindən hazırlanıb:
Sədr- Prof. Pinar Aydın, Türkiyə.
Pran Naqpal, Hindistan
Antonio Secchi, İtaliya
Məsləhət Şurası:
Charles Zaks
Albert Jonsen
18.02.2006-cı il tarixdə BOŞ-un Məşvərətçi Komitəsi tərəfindən bəyənilib.
19.02.2006-cı il tarixdə Beynəlxalq Oftalmologiya Şurası tərəfindən bəyənilib.
Dostları ilə paylaş: |