Milli Virtual Kitabxananın Təqdimatında
Yüklə 0,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bakı - 2009 1
- İlqar Fəhmi nin “Bakı tarixindən kollaj
- Gah buludlu göy olur, gah dəli, tufanlı dəniz, Gah da qəm ətri verən laləli gülzardı yuxum.
- Gözümə xeyli zamandır ki, görünmür, utanır Tapa bilmir səni, qarşımda günahkardı yuxum.
- Necə xoşbəxt zamanlardı, hələ vardı yuxum. Oxunması vacib olmayan müqəddimə
| www.kitabxana.net
İlqаr Fəhmi
(roman)
E-kitab N 8 Hazırlayanı: Aydın Xan (Əbilov)
1
2
Gənc yazar İlqar Fəhminin “Bakı tarixindən kollaj” bədii-publisistik romanı Bakı tarixinə, etnoqrafiyasına, mədəni irsinə özünəməxsus, subyektiv bir baxışı əks etdirir. Əsər fraqmentar roman üslubunda yazılıb, ilk baxışdan bir-biriylə əlaqəsi olmayan, lakin daxili bağlılığı olan fraqmentlərdən ibarətdir.
Bakı - 2007
3 Birinci kitab
Bəxtimdən son vaxtlar əməlli yatmaq da olmur. Yuxusuzluq axırıma çıxacaq. Gecələr göydə səni çox gəzib axtardı yuxum Zülmətin bağrını ağ eşqi ilə yardı yuxum. Gəlməyirsən yuxuma xeyli zamandır, bəlkə Hüsnünün hədsiz olan nuru üçün dardı yuxum? Gah buludlu göy olur, gah dəli, tufanlı dəniz, Gah da qəm ətri verən laləli gülzardı yuxum. Ağlayıb yalvarıram hər gecə ki, rəhm eləyib Səni bir anlığa bəlkə mənə qaytardı yuxum. Gözümə xeyli zamandır ki, görünmür, utanır Tapa bilmir səni, qarşımda günahkardı yuxum. Sən ki, getdin, o zamandan da yuxum qeyb olmuş, Ayrılıq sanki günəşdi, əriyən qardı yuxum. Vardı günlər ki, görərdi yuxuda Fəhmi səni, Necə xoşbəxt zamanlardı, hələ vardı yuxum.
Ceyms Coys İtaliyada, Triyest şəhərində oturub Dublin haqqında romanını yazırdı, qələminin belinə minib İrlandiya paytaxtının köhnə kvartallarını, küçələrini gəzirdi, hər məhəllənin keçmişinə, tarixinə baş vururdu, hər tikilinin tarixçəsində eşələnirdi. Buna baxmayaraq uzaqdaydı öz şəhərindən. Bəlkə ona görə gəlib əsərini İtaliyada yazırdı ki, hər hansı bir predmet içəridən bir cür, kənardan isə tamam başqa cür görünür və Coys da öz Dublininə kənardan baxmaq istəyirdi. Orxan Pamuk Amerikada – Nyu-Yorkun «Kolumbiya universiteti»ndə oturub «Qara kitab»ı yazırdı, yaratdığı obrazın cildinə girib İstanbulun köhnə məhəllələrini, dükan bazarını gəzirdi, qayığa minib Bosforda üzürdü, köhnə İstanbul əhlinin xarakterini açırdı.
4 Qəribə də olsa, mənə elə gəlir ki, həm adıçəkilən iki əsərin, həm də oxşar taleli, oxşar məzmunlu başqa əsərlərin uğur qazanmasına səbəb istedad faktoru ilə bərabər yazıçının öz şəhərinə bir qədər aralıdan baxa bilməsi olub və bu uzaqlıq yazıçıya öz doğma şəhərinin bir çox spesefik xüsusiyyətlərini açmaqda yardımçı olub. Hər halda, mən belə düşünürəm. Mən Bakının göbəyində, yəni Respublika Sarayının arxasındakı evlərin birində rahatca oturub Bakı tarixi haqqında nəsə yazmaq istəyirəm, amma şəhərin ortasında olsam da, özümü Bakıdan o qədər uzaqda hiss edirəm ki, bu uzaqlığın yanında Dublinlə Triyest, İstambulla Nyu- York arasındakı məsafə insan ömrü qədər qısa, balaca görünür. Çünki bu şəhərlər arasındakı məsafə yalnız kilometrlərlə ölçülürdüsə, mənim Bakımı məndən varlıq-yoxluq sərhəddi ayırır, yəni mən varam, Bakım isə artıq varlıq çərçivəsindən kənardadır. Bəli, mən təsvir etmək istədiyim Bakıdan çox uzaqdayam, hərçənd ki, zaman etibarilə bizi cəmi bir neçə onillik ayırır. İyirmi-iyirmi beş il bundan əvvələcən sürünə-sürünə də olsa mənim Bakım hələ yaşayırdı, çox qocalsa da, haldan düşsə də, görkəmi çox dəyişsə də diqqətlə baxanda hiss olunurdu ki, bu, mənim Bakımdır, bu, həmin Bakıdır; həyətləri qır iyi verən, asfalt yollarının qıraqlarında sınıq limonad şüşələri parıldayan, dəniz sahillərində neft qalıqları yığılan, qağayılarının da rəngi neftdən qaralan, toz-torpağı adamın ağız-burnuna dolan, xəzrisi əldən çanta, başdan papaq qapan (bu siyahını sonsuzluğa qədər uzatmaq da olar) bizim Bakı. Amma indi həmin Bakı yoxdur, nənəm demişkən, pişik apardı. Mənim Bakımı «Yevroremont mütəxəssisləri» fasilə vermədən, gecə-gündüz böyük həvəs və şövq ilə ütüləyirlər- əhəngləyirlər, ütüləyirlər-əhəngləyirlər və bir azdan Bakı tarixi ağappaq, hamar bir kəfənə çevriləcək ki, mənim kimi kiflənmiş köhnə bakılıları ağuşuna alıb aparacaq ora, bütün gərəksiz məxluqların atıldığı yerə, yəni, o dünyaya… Hərdən mənə elə gəlir ki, şəhərlərin də öz kainatları, o dünyaları-bu dünyaları, cənnətləri- cəhənnəmləri olur; yaranırlar, inkişaf edirlər, böyüyürlər, sonra da yavaş-yavaş tənəzzülə uğrayırlar, məhv olub gedirlər. Dünya tarixində bir çox şəhərlər olub ki, onlardan indi yalnız xarabalıqlar qalıb. Bu nöqteyi-nəzərdən yanaşsaq, mənim Bakım bu saat Bərzəx aləmindədi, yəni, o dünyanın astanasındadı və sakitcə oturub cənnətə, yaxud cəhənnəmə düşəcəyi barədə dərin, monumental düşüncələrə dalıb, bu dünyada etdiyi əməlləri götür-qoy edir, günahlarına görə Allaha nə cavab verəcəyini düşünür… Kimlərsə etiraz edib, deyə bilər ki, Bakı heç də uçulub-dağılmır, əksinə, günü-gündən böyüyür, inkişaf edir, gözəlləşir, təmizlənir və s. Yox, əzizlərim, xahiş edirəm diqqətli olun, çünki indi hamımızın gördüyü Bakı, mənim haqqında danışmaq istədiyim Bakı deyil, onun oğludur. Ümumiyyətlə, insanların ailə şəcərəsi ilə şəhərlərin taleyi arasında da oxşarlıq çoxdur və müxtəlif paralellər aparmaqçün saysız-hesabsız faktorlar var. Fərq isə məncə bircə bundan ibarətdir ki, insan ailəsində övlada adətən valideynlərin adını qoymurlar. Şəhərlərin taleyi isə başqa cürdür, övladın adı çox vaxt valideynin adıyla üst-üstə düşür, yaxud, yalnız cüzi dəyişikliyə uğrayır. Bu mənada şəhərləri rus ailələrinə bənzətmək olar, onlarda uşağa valideynin adını qoymaq praktikası çox yayılıb, məsəlçün, İvan İvanoviç, Pyotr Petroviç və s. İndiki Bakını da, məncə, Bakı Bakıyeviç adlandırmaq düzgün olar. Oğul Bakı hamımızın indi gördüyü şəhərdir, mən isə bu şəhərin atası, babası və ümumiyyətlə, əcdadları barədə danışmaq istəyirəm. Məni buna vadar edən isə aşağıdakı səbəblərdir. Adətən hər oğul atasından yadigar olaraq həmişə nə isə saxlayır - şəkillər, hansısa məişət predmetləri, daha nə bilim nələr. Şəxsən mənə rəhmətlik atamdan bir albom şəkil, mal sümüyündən düzəlmiş iki təsbeh, bir qutu
Yüklə 0,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|