Młoda polska ramy czasowe epoki

MŁODA POLSKA

RAMY CZASOWE EPOKI

• Okres

• Młodej Polski obejmuje lata

• 1890 – 1918

Zapamiętaj!

• Wraz z narodzinami nowej epoki pisarze pozytywistyczni nie zaprzestali działalności literackiej. Powstały wtedy najlepsze dzieła np. Lalka, Faraon, Emancypantki – B. Prusa; Gloria victis – E. Orzeszkowej; Bez dogmatu, Krzyżacy – H. Sienkiewicza; cykl sonetów Nad głębiami – Adama Asnyka

RÓŻNORODNOŚĆ NAZW EPOKI

• Termin Młoda Polska po raz pierwszy użyty został w roku 1898 w krakowskim piśmie „Życie”. W ten sposób Artur Górski – reprezentant młodego pokolenia – zatytułował cykl artykułów poświęconych współczesnym zjawiskom literackim. Nazwa utworzona została na wzór popularnych na Zachodzie określeń najnowszej sztuki – Młoda Francja, Młode Niemcy, Młoda Skandynawia…

Terminem modernizm (od fr. słowa moderne – nowoczesny) określa się najczęściej pierwsze dziesięciolecie Młodej Polski, czyli lata 1890 – 1900. Młodzi artyści manifestowali za pomocą tej nazwy nowoczesność i przełomowość swej sztuki.

• Terminem modernizm (od fr. słowa moderne – nowoczesny) określa się najczęściej pierwsze dziesięciolecie Młodej Polski, czyli lata 1890 – 1900. Młodzi artyści manifestowali za pomocą tej nazwy nowoczesność i przełomowość swej sztuki.

W historii literatury polskiej funkcjonują też inne określenia epoki:

• W historii literatury polskiej funkcjonują też inne określenia epoki:

• modernizm,

• neoromantyzm,

• dekadentyzm,

• fin de siècle.

Modernizm uchodzi za najbardziej bojową fazę epoki. Wtedy wypowiedziano „wojnę” wcześniejszym prądom artystycznym (przede wszystkim realizmowi) oraz sformułowano większość manifestów i programów literackich.

• Modernizm uchodzi za najbardziej bojową fazę epoki. Wtedy wypowiedziano „wojnę” wcześniejszym prądom artystycznym (przede wszystkim realizmowi) oraz sformułowano większość manifestów i programów literackich.

• Polscy twórcy podróżowali, studiowali na europejskich uczelniach. W Monachium, Paryżu, Wiedniu uczestniczyli w artystycznych dyskusjach, których celem były poszukiwania nowego kształtu sztuki. Spotkanie z najnowszymi europejskimi prądami artystycznymi było dla nich bardzo ważnym doświadczeniem. Dlatego też twórczość pozytywistów wydawała się im nudna i prowincjonalna. Młodzi twórcy buntowali się przeciw prymatowi społecznych ról literatury, szukali nowych autorytetów i świeżych doświadczeń.

Mniej interesowało ich życie codzienne, które opisywali Prus i Orzeszkowa, bardziej – poszukiwania o charakterze uniwersalnym. Od zawiłości współczesnego świata uciekali w przestrzeń wyobraźni.

• Pisarze starszego pokolenia zarzucali modernistom bezideowość, egoizm, narcyzm.

NEOROMANTYZM

• Nazwa neoromantyzm sugeruje bliskie związki epoki z romantyzmem. W okresie Młodej Polski nastąpił renesans popularności Juliusza Słowackiego. Twórcy „Kordiana” przyznano status pierwszego symbolisty w naszej literaturze. Odkryto poezję Cypriana Kamila Norwida (Zenon Przesmycki –Miriam)

O fascynacji romantyzmem świadczyło też powszechne w tym czasie przypisywanie artyście roli maga, kapłana, jednostki wybranej,

• O fascynacji romantyzmem świadczyło też powszechne w tym czasie przypisywanie artyście roli maga, kapłana, jednostki wybranej,

• zainteresowanie mistyką,

• powrót do religii

• oraz sięganie po formę otwartą w dziedzinie kompozycji utworu literackiego.

Fin de siècle i dekadentyzm

• to terminy używane wymiennie. Pierwszy z nich oznacza „koniec wieku”. Wśród elit intelektualnych i artystycznych lat 90 powszechne było poczucie kresu kultury łacińskiej. Ówczesna Europa przeżywała głęboki kryzys (aksjologiczny, artystyczny, naukowy), chyliła się ku upadkowi. Świadomość ta byłą owocem lęku przed rodzącą się kulturą masową, postrzeganą jako nowe barbarzyństwo, estetyczna dyktatura motłochu.