Motosiklet Kaskı: Motorcunun Ayrılmaz Parçası Başlıktan da anlayacağınız üzere bu ay

Motosiklet Kaskı: Motorcunun Ayrılmaz Parçası

Başlıktan da anlayacağınız üzere bu ay kask konusuna değineceğim. Yaz ayının gelmesi ve motorcuların kasksız motora binme isteklerinin giderek artması bu yazıyı yazmamda ki en büyük etkenlerden birisi. Kask motosiklet kullanımında olmazsa olmaz denilebilecek kadar önem arz eden bir koruma giysisidir. Yıllar boyunca farklı şekillerde ve farklı maddelerden üretilen kask, günümüz teknolojisinin getirdiği avantajlarla artık hem daha güvenli hemde daha konforlu olarak üretilebilmekte.

İlk motosiklet 1885 yılında Gottlieb Daimler tarafından üretildiğinde pekte hız yapan (günümüz motosikletlerine göre) bir araç olarak görülmemişti. Bu nedenle de kullanım sırasında oluşabilecek tehlikeler gözlenmemiş ve bu konuda bir çalışma yapılmamıştı. Ancak teknolojinin gelişmesi, zaman faktörü vb nedenlerle motosikletler hız olarak kara taşıtlarında üst sıralarda yer almaya başladı. 1931 ile 1953 yılları arasında Amerika da yapılan motosiklet yarışlarında iki büyük katılımcı Indian ve Harley-Davidson yer alıyordu. Bu yarışlarda hız arttıkça ölüm riski daha da artmaktaydı. İşte bu nedenle Güney Kalifornia Üniversitesinden Profesör C.F. “Red” Lombard, çarpma anındaki şoku emen bir kask geliştirdi. Kask konfor sağlayan iç tabaka ve çarpma anında şoku emen bir dış tabakadan oluşuyordu. 1953 yılında Prof. Lombard ürettiği bu kask için patent aldı. İşte bu gün, günümüzde kullanılan kaskların gelişim sürecinin başlangıcı olmuştur.

Prof. Lombard’ın çalışmalarını takip eden üreticiler ürünleri yıllar boyunca gelitşirmeye devam ettiler. Ancak kask kullanımıyla ilgili herhangi bir yaptırımın olmaması sebebiyle motosiklet kullanıcıları kask kullanmıyordu ve gerçekleşen kazaların büyük çoğunluğu ölümle sonuçlanıyordu. İşte bu nedenle sürüş güvenliğiyle ilgili araştırmalar yapıldı ve trafik kuralları geliştirildi. Bu kanunlardan en önemlisi de motosiklet kullanımı sırasında kask takma zorunluluğuydu. Hükümetler, sivil toplum örgütleri kask kullanımını destekleyecek kampanyalar ve bilgilendirmeler yaptılar. Kask kullanımının artması ile motosiklet kazalarında ki ölüm oranların da azalmalar görüldü.

Tabi kask ilk gün ki haliyle kalmadı. Birçok ülke kendi kask güvenlik standartlarını geliştirdi. Bu standartlara uygun kaskların satışına ve kullanımına izin verildi.

Günümüzde kullanılan ülkelere göre kask güvenlik standartları

• AS 1698 (Australia)
• CSA CAN3-D230-M85 (Canada)
• JIS T8133 (Japan)
• NZ 5430 (New Zealand)
• ECE 22.05 (Europe)
• BS 6658:1985 (UK)
• DOT FMVSS 218 (USA)
İşte bu standarlar sayesinde kalitesiz kask üretimininde önüne geçilmiş oldu. Kask seçiminde bu standartları destekleyen kaskları seçmekte fayda var.

Kask tarihi özetinden sonra ülkemizdeki kask kullanımı ve gelişimine bakalım. Ülkemiz motosiklet sürücülerinin kask kullanımında pek de iç açıcı bir durumda olduğunu söyleyemiyeceğim. Özellikle şehir içinde kask kullanmayan her türlü motosiklet kullanıcısına rastlamak mümkün. Neden kask kullanmıyorsunuz? Diye sorduğum da “Hava sıcak başım yanıyor.”, “Bize birşey olmaz abi 50 ile gidiyoruz, hız yapmıyoruz ki” diyenler hatta “Abi kask takmak prezervatifle sex yapmakla aynı” diyerek sürüşten zevk almadığını söyleyenler bile var. Ama gerçekte ne kadar tehlikeli olduğunun farkında bile değiller.

Kasksız kaza yapıp ölmekle kendinize zarar verirsiniz ve kimseye muhtaç olmazsınız ki bu kurtuluştur bir yerde. Ama kalıcı bir beyin hasarıyla bir ömür boyu sakat kalmak ve başka insanlara muhtaç olmak çok ama çok zor bir durumdur. Motorun başına geçtiğinizde mutlaka bir düşünün. Her zaman iki teker üstünde gidemeyebilirsiniz bunu sakın unutmayın ve buna göre önleminizi alın.

Birazda kasklar hakkında bilgi verelim. Kaskın yapısı nasıldır? Hangi parçalardan oluşur? Kasklar kaç çeşittir? Çeşidine göre güvenliği değişir mi? Nasıl kask satın almalıyım? gibi sorulara cevap bulalım.

Kaskın Yapısı ve Temel Parçaları

Kask genel olarak 5 kısımdan oluşur.

Dış Kısım: İnce, sert Plastik, Karbon fiber veya kevlar kaplamadan yapılabilir. Dış kısım kazada ilk darbeyi alan kısımdır. Asli görevi sivri delici materyallerin kafaya zarar vermesini engellemektir. Diğer önemli görevide darbe emici iç kısmı korumaktır. Çünkü şok emen bu kısmın yapısı yumuşaktır ve sürtünme, yanal darbe gibi direkt temaslarda şok emici köpük kolaylıkla parçalanabilir.

Darbe Emici Kısım: Dış kısmın altında bulunur. Kalın, yumuşak yapıda hacimlendirilmiş polystyrene veya polypropylene köpükten imal edilir. Darbeyi emen kısım budur. Yumuşak yapısı ile gelen şok burda dağılır ve kafatasına direkt gelen darbe basıncı önemli oranda azaltılır.

İç kısım: Bu kısım başımızla direkt temas eden kısımdır. Yumuşak süngerimsi yapıdadır. Çıkarılabilir olanları vardır. Sentetik materyallerden üretilir. Havalandırmasının iyi olmasına çalışılır. Ayrıca bakteri üremesini engeller yapıda üretilerek koku, küf, mantar gibi olumsuz durumların oluşması önlenir..

Vizör: Kaskımızın ön kısmında konumlanmıştır. Gözümüzü korumakla görevlidir. Şeffaf olanlarının yanında renklendirilmiş olanları da vardır.

Kayış: Kayış kaskın kafamızda her durumda sabit kalmasını sağlar. Kayışın kilit kısmı genelde çelikten imal edilir. Kayış kısmı ise sentetik yüksek gerilime dayanıklı iplikten imal edilir.

İşte kaza sonrası bir kaskın durumu. Bu kişinin kafasında kask olmasaydı ne olurdu bir düşünün.



Kask Çeşitleri

Kasklar genel olarak sınıflandırılacak olursak

Tam kapalı
Bu kasklar kullanım sırasında çene kısmından itibaren yüzü ve kafayı çevreleyip tamamen koruyan kasklardır. En güvenli kask tipidir. Diğer kask tiplerine göre daha sessizdir. Gözleri toz, böcek v.s korur. Düşme anında çene kısmı dahil kafanın tüm çevresi her daim koruma altındadır. Bu kaskların güvenlik sağlamasının avantajlarının yanında bazı kullanıcılara göre değişebilen bazı dezavantajları da vardır. Sıcak olması, kısıtlanma, baskılanma duygusu, rüzgarı hissetmeme, kısa molalarda devamlı kask çıkarma takma vb. gibi kullanıcılardan gelen eleştirilerdir. Ancak kullanılması gereken en güvenli kask tipide bu tip kasktır.

Tamamen Kapalı kasklar: Adı üstünde her tarafı kapalı olan kask modeli. Çene kısmı açılanlara göre kullanımı daha zahmetlidir. Daha sessizdir.

Çene kısmı açılıp kapanabilir kasklar (Convertible, Modular, Flip-face veya Flip-up): Tam kapalı kasklar içerisinde bazı konfor olumsuzluklarının giderildiği bir türdür. Ön kısmı açılabilir olduğu için kısa molalarda ve konuşmak gerektiği durumlarda büyük kolaylık sağlar. Her ne kadar sürüş sırasında çene kısmı kapalı olarak kullanılması gerekse de bazen rüzgarı hissetmek içinde çene kısmı açılabilir ve size bu opsiyonu sunabilen kask türüdür. Bende bu tip kask kullanmaktayım.

Yarı Açık

Bu kasklarda kafanın yan ve arka kısımları koruyacak şekilde kaplar. Ancak çene ve yüz kısmı ya açıktır yada ön kısmında vizör bulunur. Bu kasklar ağırlıkla gezi motoru (Cruiser) kullanıcıları arasında yaygın olarak kullanılır.

Yarım

Bu kask tipi özellikle Amerika’da gezi motoru kullananlar arasında yaygındır. Kafanın üst kısmını koruyacak şekildedir. Başın ense kısmı ve yüz açıktadır. Kask kayışına entegre kulakları koruyan parçası vardır.

Birde bu sınıflandırmalara girmeyen kasklar vardır. Bu kasklar yarım kasklara benzerler. Ancak yarım kasklardaki gibi kulak kısmı kapalı değildir. Daha çok aksesuar gibi durur. Değişik şekillerde üretilirler ve sadece kafanın üst kısmını korurar. En az koruyan kask tipidir. Özellikle ülkemizde bilinen Alman (Nazi olarakta adlandırılır) kaskları bu gruba girer.

Kasklar kullanım amacına göre de farklı şekillere ve özelliklere sahiptirler. Örnek verecek olursak Kross motorlarda kullanılan kasklar tam kapalı kasklardır ancak ön kısmında vizör yoktur ve çene kısmı yüze daha uzak konumlanmıştır. Daha aksiyonlu ve efor sarf edilen bir sürüşte kullanıldığı için ön kısım yüzden biraz ileri konumlandırılmış böylece sürücünün daha rahat nefes alması amaçlanmıştır.

Kask çeşitlerini inceledikten sonra sıra geldi çok önemli bir konuya. Kask seçimini nasıl yapmalıyız ve nelere dikkat etmeliyiz?

1.Mutlaka tam kapalı kask kullanmalıyız. Tam kapalı kasklardan ön kısmı açılabilir (flip-up) kask tipleri günlük kullanım için çok uygundur. Hem güvenli sürüş yaparsınız hemde konforlu kullanım imkanı verir.

2.Kaskın havalandırma kanallarının yeterli sayıda ve yapıda olup olmadığını inceleyin. Özellikle yaz aylarında havalandırmaların ne kadar önemli olduğu daha iyi anlaşılmaktadır.

3.Kask mutlaka bilinen kalite standartlarından geçmiş olmalıdır. Kaskın kullanım ve bakım kitapçığında desteklediği güvenlik standartları yazılıdır. Burdan bilgi alabilirsiniz. Genelde bilinen markalar bu standartları desteklemektedir. Ayrıca kaskın yapısını iyice inceleyin. Parçaların işçilik kalitesi, kask hakkında açıklayıcı bilgilerin miktarı üreticinin yaptığı işe ne kadar önem verdiğinin bir göstergesidir. Bu tip ürünleri seçmekten çekinmeyin.

4.Almayı düşündüğünüz kaskın model yılına dikkat edin. Bir kaskın kullanımdaki ortalama ömrü 3 yıldır. Raf ömrü ise kişisel görüşüme göre üretildiği sene + 1 yıldır. Bu nedenle mutlaka beğendiğiniz kaskı araştırın, üretim yılına bakın.

5.Kaskların firmalara göre aksesuar ve yedek parça servislerinin kalitesi değişebilir. Her an yeni bir vizör temin edebileceğiniz markaları seçmenizde fayda var.

6.Bazı kasklarda çift vizör seçeneği bulunur. Eğer göz bozukluğunuz yoksa çift vizörlü kaskları seçebilirsiniz. Göz bozukluğu olan kişilerin kaskın güneş vizörü yerine dereceli güneş gözlüğü takmaları çok daha uygun olur.

7.Kaskın iç kısmının sökülebilir olmasına dikkat edin. Kullanım sırasında zamanla kirlenen iç kısım yıkanmak istendiğinde kolayca sökülür ve yıkanabilir. İç kısmı sökülemeyen kasklarda ise durum tam bir eziyettir. İç kısmı sabunlu bezle silmek ve tekrar ıslak bir bezle defalarca temizlemek gerekir. Tavisyem iç kısmı sökülebilir kask almanızdır.

8.Bazı kasklar satılırken renkli (siyah, koyu yeşil, aynalı parlak vb.) vizörle satılır. Böyle kasklar oldukça şık görünür. Gündüz kullanımda sorun çıkarmasa da gece kullanımda tabiri caizse kullanıcıyı körleştirir. Bu nedenle alacağınız kaskı normal vizörlü almalısınız. Sonra isterseniz gündüz kullanım için renkli vizör alabilirsiniz. Ayrıca vizörün çizilmeye karşı dayanıklı olanını kullanmakta fayda var. Ne demek istediğimi kullanırken anlayacaksınız.

9.Kaskın en önemli parçalarından birisi kayış kısmıdır. Kayışın kilit kısmının sağlamlığını kontrol edin. Esnek ayar seçenekleri kullanımda uygun ayarı bulmanızı kolaylaştırır. Kayış konusuna çok dikkat.

10.Tavsiyeleri dinleyin, değerlendirin. Özellikle kask gibi uzun süre kullanılacak ve iyi paralar vererek alacağınız ürünlerde hayal kırıklığına uğramamak için testleri, uzman görüşlerini ve kullanıcıların yorumlarını değerlendirin.

Kaskımızı seçtik ve almayı düşünüyoruz. Bize uygun olan kask bedenini nasıl anlarız?

Kaskı kafamıza taktığımızda yanaklarımıza hafif bir baskı uygulamalıdır. Kaskı sabit tutarken kafamızı çevirmeye kalktığımızda kafamız kask içinde dönmemelidir. Demek istediğim bol kaskın sizi korumayacağıdır. Kask mutlaka kafanıza oturmalıdır. Bu denemeleri yaparken mutlaka kaskın kayışı ayarlanmış ve takılı olmalıdır. Kayış fazla olmamak kaydıyla hafif sıkı bir şekilde ayarlanmalıdır. Zaten bu ayarı kendiniz rahatlıkla anlar ve uygularsınız.

Kaskı almakla iş bitmiyor. Birde kaskımızı kullanırken nelere dikkat etmeliyiz onlara bir değinelim.

1.Kaskımızı her zaman temiz tutmalıyız. Özellikle vizörü her kullanım sonrası veya kirlenme durumunda temizlemeliyiz. Böylece her zaman iyi bir görüş elde ederiz.

2.Kaskımızın üstüne çıkartma, logo vb. şeyler yapıştırmamalıyız.

3.Kaskı asla direkt güneş ışığında bırakmamalısınız. Kaskın yapısına zarar vermesinin yanında sıcak bir kaskı kafanıza taktığınızda vücudun sıcaklık stresine girmesi ile halsizlik, dikkat dağılması ve sonrasında kaza riskinin artması meydana gelir. Ne demiş atalarımız “Ayağını sıcak kafanı serin tut”. Kask güneşten uzak tutulmalı.

4.Kaskınızı hava alacak, kuru bir yerde muhafaza edin. Kullanım sırasında içerde oluşan nemin sağlıklı bir şekilde uzaklaşması için bu şarttır. Ayrıca kötü kokunun oluşmasını da azaltır.

5.Kaskınızı çizilmeye karşı koruyun.

Son söz olarak birşey söylemek istiyorum. Piyasa da çok ucuza kasklar satılmakta. Gelir durumu iyi olmayan motorcu kardeşlerimiz bu kasklardan kullanmakta. Bu kaskların hiçbiri güvenlik testinden geçmiş ve güvenlik standartına sahip değil ama buna rağmen kafanızı ilk darbeden koruyabilir. Hiç kask takmamaktan iyidir. Bu nedenle alabileceğiniz en kaliteli kaskı alın ama asla kasksız motora binmeyin.