“Mərkəzi Klinika” Bakı Ambulatoriyası
Ünvan: Zərifə Əliyeva küç. 5, Az1005
“Mərkəzi Klinika” Bakı Xəstəxanası
Ünvan: Parlament pr. 76, Az1006
MƏRKƏZİ KLİNİKA
“Müasir səhiyyə elmi əsaslarla dünyada əldə edilmiş təcrübə əsasında və bir də səhiyyə
sahəsində elmi-texniki tərəqqinin, bu istiqamətdə dünyada yaranmış imkanlar əsasında qurulur.”
Heydər Əliyev
BÜLLETEN-1 | NOYABR 2014
“Azərbaycanda keyfiyyətli, səviyyəli tibbi xidmətin
göstərilməsi üçün bütün imkanlar var!”
İlham Əliyev
Tariximiz
Mərkəzi Klinika yarım əsrlik tarixə malik nü-
fuzlu bir səhiyyə ocağıdır. Xəstəxananın bi-
nası 1963-cü ildə layihələşdirilmiş və 1965-ci
ilin oktyarbrın 1-də tikintisi sona çatdırılaraq
istifadəyə verilmişdir. Həmin dövrdə baş-
qa ünvanda fəaliyyət göstərən Azərbaycan
SSR Səhiyyə Nazirliyinin IV Baş İdarəsinin
1 saylı Xəstəxanası bu binaya köçürülmüş
və 1999-cu ilədək fəaliyyət göstərmişdir.
Xəstəxananın ilk baş həkimi görkəmli səhiyyə
işçisi və təşkilatçısı Məcid Ələsgər oğlu Ha-
cıyev olmuşdur. 300 çarpayılıq bu xəstəxana
xüsusi bir kontingentə, o cümlədən yüksək
dövlət və ictimai xadimlərə, vəzifəli şəxslərə
tibbi xidmət göstərərək, xalq arasında “Leç-
komissiya” adı ilə məşhurlaşmışdır. Respub-
likamızın ilk müstəqillik illərində bir müddət
Səhiyyə Nazirliyinin Reabilitasiya şöbəsinin 1
saylı xəstəxanası kimi fəaliyyət göstərdikdən
sonra, Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin
şəxsi təşəbbüsü ilə xəstəxananın binası qısa
müddətdə (01.05.1999-01.03.2001-ci illər)
beynəlxalq standartlara uyğun rekonstruk-
siya edilmiş və 24 aprel 2001-ci il tarixindən
Türkiyə Cümhuriyyətinin AHSEL Holdinq
Şirkətinə 10 il müddətinə idarəetməyə ve-
rilmişdir. Həmin dövrdən də Səhiyyə Nazir-
liyinin tam təsərrüfat hesablı Mərkəzi Klinik
Xəstəxanası adı ilə fəaliyyətə başlamışdır.
2007-ci ildə möhtərəm prezidentimiz İlham
Əliyev cənabları tərəfindən xəstəxananın
fəaliyyətinə ən ali səviyyədə yüksək etimad
göstərilmiş və Mərkəzi Klinika adı altında
Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin
Xüsusi Tibb Xidmətinin tabeçiliyinə verilmiş-
dir. 2009-cu il iyunun 25-də Mərkəzi Klinika-
nın inkişafının məntiqi davamı kimi başqa bir
ünvanda Ambulatoriya fəaliyyətə başlamışdır.
Hazırda Mərkəzi Klinika Bakı şəhərində iki ün-
vanda - Parlament prospekti 76 ünvanında
Xəstəxana, Zərifə Əliyeva 5 ünvanında isə, Am-
bulatoriya kimi xalqımıza tibbi xidmət göstərir.
Yaranma zərurəti və vacibliyi
Sovet İttifaqının dağılması və müstəqil respub-
likanın elan edilməsi ilə əlaqədar keçid dövrü-
nün sosial-iqtisadi problemləri bütün sahələrdə
olduğu kimi, səhiyyə sahəsində də çətin
vəziyyət yaratmışdı. Səhiyyə müəssisələrinin
texnika və texnologiyaları fiziki və mənəvi aşın-
maya məruz qalmış, köhnəlmiş, bu səbəbdən
də xalqa lazımi səviyyədə tibbi xidmət göstərə
bilmirdi. Vətəndaşlarımız ən adi xəstəliklərin
diaqnoz və müalicəsi üçün xarici ölkələrə üz
tuturdu. Belə hallar vətəndaşlarımıza nara-
Mərkəzi Klinika: dünən və bu gün...
Tel: +994 12 492 10 92 | Call center: +994 12 105 | Fax: +994 12 492 41 31 | info@merkeziklinika.az www.merkeziklinika.az www.facebook.com/MerkeziKlinika twitter.com/MerkeziKlinika
MƏRKƏZİ KLİNİKA
BÜLLETEN-1 | NOYABR 2014
2
hatlıq gətirməklə yanaşı, səhiyyə sistemimizə
olan etibarın da azalmasına gətirib çıxarmışdı.
Bununla birlikdə onların xarici ölkələrdə ikinci
dərəcəli vətəndaşlar kimi qarşılanması, mənəvi
cəhətdən alçaldılmaları halları da baş verirdi.
Bu hallar respublikamızdan böyük miqdar-
da valyutanın xarici ölkələrə axımına da şərait
yaradırdı. Mövcud yüksək ixtisaslı tibbi kadr-
lar ya xarici ölkələrə gedir, ölkədə qalanlar
isə müasir nəzəri və praktik biliklər əldə edə
bilmədiklərindən inkişafdan geri qalırdı. Bu
vəziyyəti xəstəxanamızın açılışı zamanı Ümum-
milli Liderimiz öz nitqində daha dəqiq ifadə et-
mişdir: “Son illər belə bir halı müşahidə etməyə
başladıq ki, Azərbaycanda bir çox xəstəliklərin
müalicəsi mümkün deyil, hətta xəstəliklərin
deyil, bəzi xəstəliklərə aid müayinənin aparıl-
ması da mümkün deyil. Çünki masir səhiyyə
elmi əsaslarla, dünyada əldə olunmuş təcrübə
əsasında və bir də səhiyyə sahəsində elmi-
texniki-tərəqqinin, bu sahədə dünyada yaran-
mış imkanların əsasında qurulur”.
Belə bir vəziyyət ölkəmizdə yüksək səviyyəli
bir səhiyyə müəssisəsinin yaradılmasını gü-
nün ən aktual məsələsinə çevirirdi. Lakin o
dövrdə respublikanın maliyyə imkanlarının
məhdudluğu və yeni müasir tələblərə im-
kan verən xəstəxananın yaradılmasının isə
çox böyük maliyyə vəsait tələb etməsi, bu
sahəyə vəsait ayrılmasına böyük cəsarət və
uzaqgörənlik tələb edirdi. Məhz Ümummilli
Liderimiz hər sahədə olduğu kimi, burada da
öz cəsarətini və uzaqgörənliyini göstərərək
Mərkəzi Klinik Xəstəxananın yaradılması kimi
müdrik qərar verdi və maliyyə vəsaiti ayırdı.
Məhz buna görə Mərkəzi Klinik Xəstəxana
müstəqil Azərbaycan dövlətinin banisi və me-
marı, təkcə Azərbaycanın deyil, dünyanın ta-
nınmış siyasi xadimlərindən biri, Ümummilli
Liderimiz Heydər Əliyevin səhiyyə siyasətinin
xalqımıza bəxş etdiyi töhfəsi hesab edilməlidir.
Missiya, məqsəd və vəzifələr
Mərkəzi Klinikanın missiyası Azərbaycan
səhiyyəsində yeni, beynəlxalq standartlara
uyğun tibbi xidmət sistemini və təfəkkürünü
formalaşdırmaq və həyata keçirməkdən
ibarətdir. Əsas məqsədimiz tibbin ən son
nailiyyətlərindən, texnika və texnologiya-
larından istifadə etməklə xalqımıza müa-
sir standartlar səviyyəsində tibbi xidmət
göstərməkdən ibarətdir. Daha doğrusu
xəstəxananın açılışı mərasimində Ümummil-
li Liderimiz Heydər Əliyevin
proqram xarakterli nitqində
qarşımıza qoyduğu aşağıdakı
məqsəd və vəzifələri rəhbər
tutaraq fəaliyyət göstərir və
onlara nail olmağa uğur qa-
zanmağımızın əsas meyarı
kimi baxırıq. Bu vəzifələr aşa-
ğıdakılardan ibarətdir:
Xalqımıza
yüksək
keyfiyyətli və beynəlxalq stan-
dartlara cavab verən tibbi
xidmətlər göstərmək;
Azərbaycan vətəndaşlarının
xarici ölkələrdə deyil, məhz öz
vətənlərində indiyədək həyata
keçirilməmiş hər növ tibbi xidmətlər almalarını
təmin etmək;
Yüksək ixtisaslı və müasir səviyyədə tibbi
bilik və bacarığa malik milli tibbi kadrlar ha-
zırlamaq;
Respublikamızdan müalicə məqsədilə xa-
rici ölkələrə gedən xəstələrin vətəndə
müalicə almalarını təmin etməklə yanaşı,
bu məqsədlə xaricə aparılan milli valyu-
ta axımının qarşısını almaq və onun xalqın
mənafeyi naminə istifadəsini təmin etmək.
Fəaliyyət və uğurlarımız
Mərkəzi Klinika fəaliyyət göstərdiyi on dörd
ilədək bir müddət ərzində qarşısına qoydu-
ğu vəzifələri ləyaqətlə yerinə yetirmişdir və bu
istiqamətdə fəaliyyətimizi bu gün də davam
etdiririk. Xəstəxanamız tibbin əsas istiqamətləri
üzrə xalqımıza beynəlxalq standartlara uy-
ğun xidmət göstərərək qısa müddətdə nəinki
Azərbaycanda, eyni zamanda Qafqazda böyük
nüfuza malik bir şəfa ocağına çevrilmişdir. Əsası
Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyul-
muş Mərkəzi Klinika, hazırda onun layiqli da-
vamçısı möhtərəm prezidentimiz İlham Əliyev
cənablarının xüsusi qayğısı və diqqətilə əhatə
olunmuşdur. Mərkəzi Klinikanın Azərbaycan
Respublikasının Prezidentinin Xüsusi Tibb
Xidmətinin tabeçiliyinə verilməsi bu qayğı və
diqqətin əyani sübutudur. Eyni zamanda dünya
şöhrətli alim və həkim, yüksək şəxsi və işgüzar
keyfiyyətlərə malik bir şəxsiyyət olan Akade-
mik Cəmil Əliyevin Xidmətə rəhbərlik etməsi
qarşımızda daha ciddi və məsuliyyətli vəzifələr
qoymaqla yanaşı, Mərkəzi Klinikanın yeni in-
kişaf mərhələsinə qədəm qoymasına səbəb
olmuşdur. Belə ki, qısa müddətdə ən son tib-
bi texnika və texnologiyalarla təchiz edilmiş
Mərkəzi Klinikanın Ambulatoriyasının istifadəyə
verilməsi, Mərkəzi Klinika Xəstəxanasında əsaslı
yenidənqurma və genişləndirmə işlərinin aparıl-
ması, xəstəxanada istifadə müddətini başa vur-
muş cihazların ən son nəsil tibbi texnika və tex-
nologiyalar hesabına yeniləri ilə əvəz edilməsi
məhz Akademik Cəmil Əliyevin rəhbərliyi al-
tında mümkün olmuşdur. Burada fəaliyyət
göstərəcək milli kadrların hazırlanması, mövcud
kadrların bilik və bacarıqlarının daha da artırıl-
ması məqsədlə Akademik Cəmil Əliyevin şəxsi
təşəbbüsü və himayəsi ilə onlarla tibbi kadrlar
Avstriya, Türkiyə və dünyanın bir sıra ölkələrinə
təkmilləşmə kurslarına göndərilmişdir.
Məhz bu siyasətin nəticəsidir ki, Mərkəzi Kli-
nika beynəlxalq standartlara uyğun, daim
yenilənən, tibbin son nailiyyətlərinə əsaslanan
texnika, texnologiya və peşəkar personal-
la tibbi xidmət göstərir. Xəstəxanamızda bü-
tün istiqamətlərdə təkmilləşmə işləri apa-
rılır, xidmətlərimizin keyfiyyəti, növləri və
istiqamətləri daim genişləndirilir, yeni layihələr
həyata keçirilir. Xalqımıza müasir tibbin ən
son nailiyyətlərindən peşəkarcasına istifadə
Məhz buna görə Mərkəzi Klinik Xəstəxana
müstəqil Azərbaycan dövlətinin banisi və
memarı, təkcə Azərbaycanın deyil, dünyanın
tanınmış siyasi xadimlərindən biri, Ümummilli
Liderimiz Heydər Əliyevin səhiyyə siyasətinin
xalqımıza bəxş etdiyi töhfəsi hesab edilməlidir.
Mərkəzi Klinika Ambulatoriya
MƏRKƏZİ KLİNİKA
BÜLLETEN-1 | NOYABR 2014
3
etməklə tibbi xidmət göstərmək və beləliklə
də, onlarda milli səhiyyəyə inamı və etibarı
daha da gücləndirmək Mərkəzi Klinikanın əsas
FƏALİYYƏT FƏLSƏFƏSİNƏ çevrilmişdir.
Mərkəzi Klinika Xəstəxanasının həyətyanı
sahəsi 39455, binasının sahəsi 22200 kvadrat-
metr, ümumi çarpayı sayı 213-dür, o cümlədən
156 stasionar, 19 reanimasiya, 11 uşaq re-
animasiyası, 8 təcili yardım, 10 əməliyyat,
6 əməliyyatdan sonra müşahidə (recovery)
çarpayısı, 50-dən çox poliklinika və diaqnos-
tika otağı mövcuddur. Əsasən statisionar
xidmətlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutu-
lan bu xəstəxanada ən müasir tibbi cihaz və
avadanlıqlarla təchiz olunmuş poliklinika, di-
aqnostika, laboratoriya şöbələri də fəaliyyət
göstərir. Xəstəxanamızda 5 ədəd təcili tibbi
yardım avtomobili və mobil uşaq reanimsiya
avadanlığı da mövcuddur.
Mərkəzi Klinika Ambulatoriyası isə 3
mərtəbədən ibarət olmaqla ümumi sahəsi
4200 kvadratmetrdir. Burada ən son tibbi ci-
haz və avadanlıqlarla təchiz olunmuş və mü-
asir tibbi texnologiyalar əsasında fəaliyyət
göstərən Əməliyyatxana, Diaqnostika, Gine-
kologiya, Pediatriya, Terapiya, Kardiologi-
ya, Travmatologiya, Fizioterapiya və s. kimi
şöbələr fəaliyyət göstərir ki, onların təchizat
və yaradılmış imkanlar baxımından regionda
analoqu yoxdur.
Mərkəzi Klinikada (Xəstəxana və Ambulato-
riyada) ümumilikdə 16 tibbi, 8 inzibati şöbə
fəaliyyət göstərir. Xəstəxanada hazırda ümu-
mi 1110 nəfər, o cümlədən 175 həkim, 460
orta və kiçik tibb işçisi, 340 texniki-inzibati işçi,
47 nəfər müqavilə əsasında əməkdaşlıq edən
işçilər və 88 həkim-rezident əmək fəaliyyəti
ilə məşğuldur. Eyni zamanda, onlarla xarici
həkim və tibbi mütəxəssislər dəvət əsasında
xəstəxanada xidmət göstərir.
Ölkə rəhbərliyinin xüsusi diqqəti və qayğı-
sı nəticəsində yaradılan bu şərait əsasında
bu günədək bir vaxtlar ölkəmizdə həyata
keçirilməyən
tibbi
xidmətləri,
cərrahi
əməliyyatları, o cümlədən 10 000-dən çox açıq
ürək əməliyyatı, 30 000-dən çox angioqrafiya,
sümük iliyinin transplantasiyası, süni mayalan-
dırma və sair mürəkkəb əməliyyatlar uğurla icra
edilmişdir. Vətəndaşlarımıza ən müasir tibbi
cihazlarla (KT, MRT, Angioqrafiya, Mammoq-
rafiya, Densitometriya, Litotripsiya və s.) son
dərəcə dəqiq diaqnozlar qoymağa və labora-
tor analizlər aparmağa imkan verən şərait ya-
radılmışdır. Təcrübəli həkimlərimiz tərəfindən
həyata keçirilən əməliyyatlar və göstərilən tibbi
xidmətlər nəticəsində on minlərlə vətəndaşımız
öz sağlamlığına qovuşmuş və şəfa tapmış-
lar. Artıq fəxrlə deyə bilərik ki, nəinki öz
vətəndaşlarımız, hətta xarici ölkə vətəndaşları,
diplomatik nümayəndəliklərin, nüfuzlu xari-
ci şirkətlərin əməkdaşları da xəstəxanamızda
göstərilən tibbi xidmətlərdən istifadə edir, öz
sağlamlıqlarını bizə etibar edirlər.
Fəaliyyətimiz nəticəsində maliyyə imkanlarımız
ildən-ilə artmış, ümumi dövriyyəmiz 100 milyon
manata yaxınlaşmışdır. Bundan başqa, fəaliyyətə
başladığı dövrdən indiyədək Mərkəzi Klinikadan
dövlət büdcəsinə və fondlara 25 milyon manat-
dan çox vergi və sosial sığorta haqqı ödənilmiş,
yüzlərlə yüksək ixtisaslı kadrlar hazırlanmış,
1000-dən çox vətəndaşımız daimi işlə təmin
edilmişdir. Bu gün Xəstəxanamızda yetişdirilmiş
yüzlərlə yüksək ixtisaslı mütəxəssislər respub-
likamızın müxtəlif səhiyyə müəssisələrində də
əmək fəaliyyəti göstərərək, yüksək nailiyyətlər
əldə edir.
Bir sözlə həm xidmətlərimizin sayı və ümu-
mi dövriyyəmiz, həm də cəmiyyət arasın-
da etibar və nüfuzumuz durmadan artır,
xəstəxanamıza bəslənən ümidləri doğrul-
duruq. Mərkəzi Klinika səhiyyə sahəsində
bir milli brendə çevrilərək, bütövlükdə
Azərbaycan Səhiyyəsində sürətli inkişafın
hərəkətverici qüvvəsinə -lokomotivinə çev-
rilmişdir.
MƏRKƏZİ KLİNİKA
BÜLLETEN-1 | NOYABR 2014
4
Azərbaycan Respublikası Elmlər Akademiya-
sının ilk prezidenti, tanınmış ictimai xadim, ilk
azərbaycanlı alim-cərrah, tibb elmləri dok-
toru, professor, əməkdar elm xadimi, akade-
mik Mirəsədulla Mirələsgər oğlu Mirqasımov
17 noyabr 1883-cü ildə Bakı şəhərində ruhani
ailəsində anadan olmuşdur. Mirəsədulla Mir-
qasımov hələ təhsil aldığı gimnaziyanın yuxarı
siniflərində oxuyarkən ictimai fəaliyyətə baş-
lamış, qəzet və jurnallara məqalələr yazmışdır.
İctimai xadim 1913-cü ildə Odessa şəhərində
yerləşən Novorossiya İmperator Universitetinin
(hazırda İ.İ. Meçnikov adına Odessa Milli Univer-
siteti) tibb fakültəsini bitirmişdir. 1916-cı ilədək
Odessada həkim, 1916-1929 illərdə Bakıda hərbi
lazaretdə, indiki Əzizbəyov adına 1 №-li doğum
evində cərrah, Azərbaycan Dövlət Universitetinin
tibb Fakültəsində dosent işləmişdir. 1945-1947-
ci illərdə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının
ilk Prezidenti olmuşdur. Alimin elmi fəaliyyəti
əsasən sidik daşı xəstəliklərini etiologiyası, kli-
nikası və müalicəsinin öyrənilməsinə, irinli
peritonit-ləri, anesteziologiya, travmotologi-
ya, urologiya və cərrahlığın aktual məsələlərinə
həsr olunmuşdur. Onun yüksək ixtisaslı kadrlar
hazırlanmasında xüsusi xidmətləri var. Cərrahlıq
sahəsində Azərbaycan dilində yazılmış ilk
dərsliyin müəllifidir.
Mirəsədulla Mirqasımov Azərbaycanda müa-
sir tibb təhsilinin və elminin banilərindəndir.
O, tədqiqatlarını birləşdirərək “Azərbaycanda
sidik daşı xəstəliklərinin öyrənilməsinə dair
materiallar” mövzusunda doktorluq disserta-
siyasını müdafiə edir. Beləliklə, M.Mirqasımov
Azərbaycanda uroloji xəstəliklər üzrə doktorluq
dissertasiyasını müdafiə edən ilk milli mütəxəssis
kimi səhiyyə tariximizdə özünə layiqli və əbədi
yer tutur. İstedadlı alim müvəffəqiyyətlə müdafiə
etdiyi doktorluq dissertasiyasının motivləri
əsasında müasir dövrümüzdə də öz praktiki
əhəmiyyətini, aktuallığını itirməyən monoqrafi-
ya çap etdirib və bununla da ilk azərbaycanlı
alim-cərrah adına yiyələnərək tibbi cərrahiyyə
elmi məktəbinin əsasını qoyur.
Mirqasımov Mir Əsədulla Mir Ələsgər oğlu 20
iyul 1958-ci ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
Mərkəzi Klinikada Yaponiyanın böyük
şirkətlərindən biri olan International
Total Engineering Corporation (ITEC)
ilə Mərkəzi Klinika MMC arasında
“Səhiyyə sahəsində” məsləhətçilik
xidmətlərinin verilməsi məqsədilə
əməkdaşlıq münasibətlərinin qurul-
ması, genişləndirilməsi ilə əlaqədar
görüş keçirilmişdir.
Görüşdə, International Total Engine-
ering Corporation (ITEC) Prezidenti
Takao Seki-nin başçılıq etdiyi Yapon
heyyəti və Mərkəzi Klinika MMC-nin
Baş direktoru Dr. Toğrul Adıgözəlovun
başçılıq etdiyi heyət ilə qarşılıq-
lı müzakirələr aparılmış və “Tibbi
xidmətlərin təşkilində məsləhətçilik
verilməsi, qazanılmış müasir təcrübə
metodlarından istifadə edilməsi”
istiqamətində ikitərəfli əməkdaşlıq
qurulması barədə fikir mübadiləsi
edilmişdir.
Görüşün sonunda Mərkəzi Klinika
MMC və International Total Engine-
ering Corporation (ITEC) arasında
müvafiq razılaşma memorandumu
imzalanıb.
Tərəflər qarşılıqlı maraq dairələri
daxilindəki elmi problemlərə həll tap-
maq mövzusunda bir-birilərinin elm
və təcrübələrindən faydalanacaqlar.
Tərəflər tibbi, qeyri-tibbi, inzibati,
akkreditasiya müddətləri və s. möv-
zularda əldə olunmuş “know how”
bilgisi və təcrübələri ilə məsləhət
verəcək, təcrübə, bilgi və konsultasiya
mübadiləsi həyata keçirəcək və mü-
şavirlik xidmətləri göstərə biləcəklər.
Almaniyanın qabaqcıl tibb
müəssisələrindən biri olan Al-
manya Kardiologiya Mərkəzi ilə
Mərkəzi Klinika MMC arasın-
da tibb sahəsində əməkdaşlıq
münasibətlərinin
qurulması,
genişləndirilməsi ilə əlaqədar
görüş keçirilmişdir.
Görüşdə, Almaniya Kardiolo-
giya Mərkəzinin Baş direktoru
Prof. Dr. Roland Hetzerin başçı-
lıq etdiyi nümayəndə heyəti ilə
Mərkəzi Klinika MMC-nin Baş di-
rektoru Dr. Toğrul Adıgözəlovun
başçılıq etdiyi heyət arasında
qarşılıqlı müzakirələr aparıl-
mış və “Kardio-Cərrahiyə və
tibbin digər sahələrinin inki-
şafı” istiqamətində ikitərəfli
əməkdaşlıq qurulması barədə
fikir mübadiləsi edilmişdir.
Görüşün sonunda tərəflər
arasında imzalanan razılaş-
ma memorandumunda tibb
sahəsində birgə təlimlərin
keçirilməsi, müalicə sahəsində
birgə işlərin aparılması, tib-
bi və qeyri-tibbi kadrların
mübadiləsi, eləcə də müxtəlif
xəstəliklər haqqında müştərək
araşdırmaların aparılması kimi
məsələlər yer almışdır.
Akademik Mirəsədulla Mirqasımov
Almaniya Kardiologiya Mərkəzi ilə memorandum imzalanıb
Beynəlxalq əlaqələrimiz genişlənir
Yaponiyanın “International Total Engineering Corporation”
şirkəti ilə birgə əməkdaşlığın perspektivləri müzakirə edilib
Azərbaycan səhiyyəsinin tarixi
MƏRKƏZİ KLİNİKA
BÜLLETEN-1 | NOYABR 2014
5
- Siz insan orqanizminin ən vacib və ən həssas üzvü
olan ürəyin müalicəsi sahəsində çalışırsınız. İnsanlara
yaxın olmaq üçünmü bu sahəni seçdiniz?
- Ürək insan fiziologiyasının mərkəzi orqanıdır. Mənim
ürək xəstəliklərini və ya ürək-damar cərrahiyyəsini
seçməyimdə səbəb şübhəsiz ki, ürəyin mərkəzi orqan,
insan orqanizminin ən vacib üzvü olmasının da böyük
təsiri olub. Açığı, mən hələ orta məktəbdə və institutun
tibb fakültəsində oxuduğum illərdə ürək və ya beyin
cərrahı olmaq barədə içimdə ciddi dilemmalar yaşamı-
şam. Amma tibb fakültəsinin axırıncı kursunda oxuyan-
da ürək cərrahı olmağa qərar vermişəm.
- Adətən bəstəkarlar ilk mahnısını, şairlər ilk şeirini,
rəssamlar ilk əsərini unutmurlar. Bəs həkimlər necə,
ilk xəstələrini xatırlayırlarmı? Həmin insana kömək
edə bilmişdinizmi?
- Artıq ürək-damar cərrahiyyəsi sahəsində Azərbaycanda
da rezidentura sistemi başlayıb. Mən tibb təhsilimi və
rezidentura təhsilimi Türkiyədə almışam. Rezidenturaya
başlayandan sonra əməliyyatlarda mərhələli şəkildə iş-
tirak edirdik. Ən sadə mərhələsindən başlayıb, bir neçə
ildən sonra ən mürəkkəb əməliyyatları müstəqil şəkildə
icra etməyə başlayırdıq. Mən ilk dəfə etdiyim açıq ürək
əməliyyatını Süleyman bəy adlı bir türk vətəndaşının
üzərində həyata keçirdim. Mən onu unutmuram. Çox
qəribədir ki, bir neçə il bundan əvvəl o məni Facebo-
ok vasitəsilə tapdı. Hal-hazırda da bizim sosial şəbəkə
vasitəsilə görüşümüz davam edir.
- Belə demək olarmı, ilk uğurlu əməliyyatınız seçdiyi-
niz sahədə sizin qarşınızda yaşıl işıq yandırdı?
- Cərrahiyyə ilə, xüsusən əgər ürək-damar cərrahiyyəsi
kimi kompleks bir işlə məşğul olursunuzsa atılan ilk ad-
dımlar və qazanılan uğurlar çox vacibdir. Çünki moti-
vasiya olmadan bu qədər fiziki və psixoloji ağır işi icra
etmək olmaz. Çünki bunu bir ömür boyu icra edirsən.
Ciddi motivasiya olmadan bunu davam etdirmək müm-
kün deyil. Bizim professional həyatımızda qazandığımız
uğurlar bu işə motivasiya olmağımız və ilk gündəki kimi
eyni həyəcanla və sevgi ilə davam etdirməyimizi təmin
edən ən vacib faktordur.
- Qəfil ölümləri adətən infarktla bağlayırlar. Həmçinin
ÜST-ün göstəriciləri də, dünya həkimlərinin narahat-
lığı da infarktın cavanlaşması ilə bağlı həyəcan təbili
çalır. Səbəb nədir?
- ÜST-ün statistikasına baxanda da görərsiniz ki, qəfil
ölümlərin ən böyük səbəbi ürək-damar tutulmalarıdır.
Təəssüf ki, bu xəstələr qəfil ürək ölümü dediyimiz bir di-
aqnozla itirilir. Biz bunu gündəlik praktikamızda da çox
yaşayırıq. Qəfil ürək ölümü riski daşıyan yüzlərlə xəstəni
əməliyyat etmişik və onlar bu gün həyatlarına davam
edirlər. Bugünkü imkanlarımız əlimizdə olmadığı vaxt-
larda bu xəstələr birmənalı şəkildə itirilirdi. Çünki vax-
tında diaqnozu qoyulmurdu, vaxtında onun xəstəliyinin
qarşısını alacaq müalicəsi aparıla bilmirdi və bu xəstələr
itirilirdi. İnfarktın cavanlaşması məsələsinə gəlincə, bəli,
bu xəstəlikdə cavanlaşma tendensiyası hiss olunur. Bu,
sadəcə respublikamız xas deyil, bütün dünyada xəstəliyin
cavanlaşması gedir. Məncə bu, daha çox xarici faktorlar-
la – ekoloji, stress, qidalanma rejimi və s. əlaqədardır.
Çox təəssüf ki, siqaret başda olmaq şərti ilə bəzi zərərli
maddələrdən istifadənin artması nəticəsində bu xəstəlik
getdikcə daha cavan xəstələrlə qarşılaşır. Açığı, ürək-
damar xəstəliyindən ötrü bizim 30-40 yaşında əməliyyat
etdiyimiz xəstələrin sayı təəssüf ki, artır.
- Mətbuatda tez-tez yazılır ki, xəstələrimiz daha çox
müalicə üçün xarici ölkələrə üz tuturlar. Azərbaycanda
səhiyyə sistemi getdikcə inkişaf etdiyi, ən son avadan-
lıqlarla təchiz olunduğu və səriştəli mütəxəssislərin
artdığı bir vaxtda xaricə getməyə ehtiyac varmı?
- Mən həm bir azərbaycanlı mütəxəssis, həm də
Azərbaycan Ürək və Damar Cərrahiyyəsi Cəmiyyətinin
sədri kimi bütün məsuliyyətimlə deyirəm ki, bu gün
ürək-damar xəstəliklərindən ötrü insanlarımızın hər
hansı xarici ölkəyə üz tutmasına ehtiyac yoxdur. Çox şü-
kür ki, bu gün respublikamızda ürək-damar xəstəlikləri
ilə bağlı dünyada mövcud olan bütün diaqnoz və
müalicə imkanları mövcuddur. Bu, təkcə Mərkəzi Klinik
Xəstəxanada deyil, respublikamızın bir çox klinikasında
həyata keçirilir. Bəzi insanlarımızın xarici ölkələrə üz tut-
masına gəlincə, bu, bir həqiqətdir, ancaq sizin fikrinizlə
tam razı deyiləm. Mən 13 ildir Azərbaycanda işləyirəm.
10 və ya 13 il bundan əvvəllə müqayisə etdikdə xarici
ölkələrə üz tutan vətəndaşlarımızın sayında ciddi azal-
ma var. Konkret öz sahəmizə baxdıqda görürəm ki, ürək-
damar xəstəlikləri ilə əlaqədar 10-15 il bundan əvvəl
xəstələrin böyük əksəriyyəti xaricə üz tuturdusa, bu
gün həmin xəstələrin böyük əksəriyyəti respublikamız-
da qalır və başda Mərkəzi Klinik Xəstəxana olmaqla öz
klinikalarımızda müalicə olunur. Bu günə qədər sadəcə
Mərkəzi Klinikada 10 000-dən artıq ürək və damar
əməliyyatları icra etmişik. Bu baxımdan, xaricə üz tutan
xəstə saylarımızda ciddi azalma müşahidə olunur. Ar-
tıq bizim klinikamızda çox sayda xarici ölkə vətəndaşını
əməliyyat edirik. Ürək-damar xəstəliklərindən əməliyyat
etdiyimiz xəstələr arasında ABŞ, İngiltərə, Şotlandi-
ya, Avropa ölkələri, eləcə də Rusiya, İran, Türkiyə və s.
ölkələrdən olan xəstələrimiz olub. Onlar məhz Mərkəzi
Klinik Xəstəxanada əməliyyat olunub və öz ölkələrinə
getmək ehtiyacı hiss etməyiblər.
- Son vaxtlar qadınlar arasında da infarkt halına çox
rast gəlinir. Kişilərlə müqayisədə bu, azlıq təşkil etsə də,
şəxsən öz müşahidələrimə əsasən deyə bilərəm ki, keçən
illərə nisbətən qadınlar arasında da bu xəstəlik artıb.
- Tibbi və elmi cəhətdən bu məsələ sizin müşahidələrinizlə
üst-üstə düşür. Həqiqətən də menopauzadan əvvəlki
yaş dövrünə baxıb kişilərlə qadınları müqayisə etdikdə,
qadınlarda həqiqətən ürək-damar xəstəlikləri və infarkt
az rast gəlinir. Ancaq menopauzadan sonrakı dövrdə isə
qadınlarla kişilərdə ürək-damar xəstəliklərinin nisbəti
bərabərləşir. Ancaq bu o demək deyil ki, menopauza-
dan əvvəlki dövrdə qadınlarda infarkt və ya ürək-damar
xəstəlikləri ola bilməz. Sadəcə, kişilərlə müqayisədə az
olur. Bu gün də bu, belədir.
- Sizcə, yaxşı həkim yaxşı insan deməkdir?
- Digər peşə və məsləklərlə əlaqədə onu deyə bilmərəm.
Ancaq mən inanıram ki, yaxşı insan olmadan, yaxşı
həkim olmaq mümkün deyil. Və ya yaxşı həkim olub,
yaxşı insan olmamağı təsəvvür edə bilmirəm.
- Azərbaycanın səhiyyə tarixində bir çox yeniliklərə
imza atmısnız, hətta ölkəmizdən kənara da səsiniz
çatıb. Kamran Musayev şanslıdırmı, yoxsa bu işin sir-
ri sadəcə öz sənətinizə peşəkar yanaşmanızdan irəli
gəlir?
- Mən özümü şanslı hesab edirəm. Həqiqətən,
müstəqil Azərbaycanın səhiyyəsində pioner rolu oyna-
yan Mərkəzi Klinikada çalışmaq və bu tarixi hadisələrin
iştirakçısı olmaq insana qürur verir. Şübhəsiz, öz
sənətinizə peşəkar yanaşmasanız hər hansı bir uğur-
dan söhbət gedə bilməz. Professionalizm sənətinizdə
uğur qazanmağın və bu uğuru davam etdirmənin ən
önəmli açarıdır. Biz də öz işimizdə professionalizmdən
güzəştə getmirik. Gənc həmkarlarıma da professio-
nalizmi tövsiyyə edirəm. Hər şeydən əvvəl, onlar bu
sənəti seçməyə professional yanaşmalıdır. Seçimlərini
etdikdən sonra bilməlidirlər ki, bu işdə geriyə yol yox-
dur. Daim irəli getmək üçün isə daim öz üzərində çalış-
malıdırlar. Tibb təhsili davamlı təhsildir. Daim axtarışda
və daim çalışmada olmayacaq birisi, məncə, həkimlik
sənətini seçməməlidir.
- Deyirlər, hər güclü kişinin arxasında güclü qadın da-
yanır, sizcə bu doğrudurmu?
Mən buna səmimi qəlbdən inanıram. Həyat yoldaşım
həyatımın bütün aspektlərində, o cümlədən professio-
nal karyeramda ən böyük dəstəkçim və həmdəmimdir.
O olmasaydı, ürək-damar cərrahiyyəsi kimi fiziki və psi-
xoloji cəhətdən ağır bir sahədə ən xırda uğur qazana
bilməzdim.
- Qeyd etdiniz ki, hazırda ölkəmizdə ürəklə
bağlı ən mürəkkəb əməliyyatlar həyata keçi-
rilir. Siz özünüz də indiyə qədər çox insanları
müalicə edib həyata qaytarmısınız. Maraqlı-
dır, sınmış bir ürəyi müalicə etmək olarmı?
- Biz məsələnin bioloji tərəfinə daha çox baxırıq.
Əslində, mən insanın biopsixososial varlıq oldu-
ğuna inanıram. İnsanın sadəcə bioloji bir varlıq
olduğuna inanmıram. Sınmış ürəyin əlbəttə, bi-
oloji tərəfini təmir edə bilirik, amma psixososial
tərəfini biz həkimlərin təkbaşına təmir etməsi
çox da asan deyil. Xəstə nəticə etibarilə həkimə müraciət
edəndə, həkim ona yalnız «Bunda filan xəstəlik var, mən
onu müalicə edəcəyəm» kimi baxmamalıdır. O, insanın
bir psixologiyasının olduğunu, onun sosial bir mühitdən
gəldiyini qəbul etməlidir. Həkim mütləq xəstə ilə empatiya
qurmalı, yəni özünü bir az xəstənin yerinə qoymağı bacar-
malıdır. Əgər həkim özünü xəstənin və ya onun ailə üzvü-
nün yerinə qoya bilsə, məncə yaxşı həkimliyə və insanlığa
gedən yol burdan başlayır.
- Akademik Yevgeni Çazov ürək xəstəlikləri haqqında
cild-cild dərsliklər yazandan, fundamental tədqiqatlar
aparandan sonra belə bir qənaətə gəlib: «Öz həyat
planlarınızı qurun və optimist olun. Bu, hər şeyi həll
edir». Həyata fəlsəfi baxış doğurdanmı, hər şeyi həll
edə bilir?
- Hər şeyi həll etmir, ancaq çox şeyi həll edir. Çünki insan
həyata necə baxırsa, o cür yaşayır. Yaşım və təcrübəm
artdıqca, mən buna daha çox inanıram. Həyat bir güz-
güdür. Ona necə baxırsınızsa, elə də görəcəksiniz. Buna
fəlsəfi yöndən də inanıram. Əgər həyata optimist ola-
raq baxarsınızsa, hər şey optimist olar. Və ya pessimist
olaraq baxarsınızsa, hər şey pessimist olar.
- Biz insanlar adətən bir-birimizə cansağlığı arzula-
yırıq. Düşünürük ki, bundan gözəl nemət yoxdur. Bəs
«çörəyi xəstədən çıxan” həkimlər necə, onlar da insan-
lara bunu arzulayırlarmı?
- Şübhəsiz... Biz məsələyə insan olaraq baxmalıyıq. Biz
hamımız bu dünyaya gəlirik, bir dövr yaşayıb köçü-
rük. Hamımızın məqsədi dünyada xoşbəxt yaşamaq-
dır. Amma sağlamlıq olmadan xoşbəxtlik olmaz. Mən
həkim olmağı ona görə sevirəm ki, insanların sağlam-
lığının qorunmasında iştirak edirəm. Məncə həkimliyin
ən mühüm məqamı da budur.
Dos. Dr. Kamran Musayev:
“Mərkəzi Klinikada çalışmaq insana qürur verir”
Mərkəzi Klinik Xəstəxananın baş həkimi, Azərbaycan Ürək və Damar Cərrahiyyəsi Cəmiyyətinin sədri, Əməkdar həkim Dos. Dr. Kamran Musayevlə müsahibə:
Biz hamımız bu dünyaya gəlirik, bir dövr
yaşayıb köçürük. Hamımızın məqsədi
dünyada xoşbəxt yaşamaqdır. Amma
sağlamlıq olmadan xoşbəxtlik olmaz.
MƏRKƏZİ KLİNİKA
BÜLLETEN-1 | NOYABR 2014
6
“Ebola” virus xəstəliyi Qərbi Afrikada geniş
yayılmış kəskin yoluxucu xəstəlikdir. Xəstəlik
1976-cı ildə ilk dəfə Sudan və Konqoda aş-
kar olunmuşdur. Demək olar ki, hər il Afrika
ölkələrində bu virus xəstəliyi qeydə alınır, lakin
heç vaxt epidemiya belə böyük ərazini əhatə
etməmiş və bu qədər insan tələfatına səbəb
olmamışdır.
Xəstəliyin təbiətdə mənbəyi yarasalardır. Ya-
rasalardan virus meymunlara, bəzi donuz
növlərinə və insanlara ötürülür. Məsələn,
2014-ci ilin mart ayından başlayan epidemi-
yanın səbəbi kimi, 2 yaşlı uşağın yarasa ətini
qidada istifadə etməsi və bunun nəticəsində
xəstələnməsi sayılır. Heyvanlardan insana yo-
luxan virus sonra daha sürətli şəkildə insanlar
arasında yayılır.
Azərbaycanda bu xəstəliyin təbii ocaqları ol-
madığı üçün ölkəmizə xəstəlik sadəcə səyahət
edən insanlar vasitəsi ilə gətirilə bilər.
Mərkəzi Klinikanın hər biri 750m³
həcmində olan 2 ehtiyat su anbarı var-
dır və ehtiyac olduğu təqdirdə 1 həftə
ərzində klinikanı su ilə tam şəkildə
təmin edə bilər;
Mərkəzi Klinikada istifadə etdiyi-
miz su 3 karbon filtrindən, 3 qum
filtrindən, 2 su yumşaltma filtrindən
və 2 ultrabənövşəyi lampa filtrindən
keçərək istifadəyə verilir;
Hal-hazırda Mərkəzi Klinika
Xəstəxanasının həyətində 125 palma
ağacı, 1200-dən çox şam ağacı və
5000-dən çox cavan ağaclar vardır;
2013-ci il ərzində Mərkəzi Kli-
nika Xəstəxanasına daxil olan
avtomobillərin sayı 200 000-dən çox-
dur;
Döş qəfəsindən çıxarılan insan ürəyi
qısa müddət döyünə bilir. Çünki onun
özünün xüsusi elektrik sistemi var;
İnsanın ürək ritmləri və mimikası qulaq
asdığı musiqidən asılı olaraq dəyişir;
İnsan sümüyü poladdan möhkəmdir.
Belə möhkəmliyə baxmayaraq
sümüklərin 31 faizi sudan ibarətdir;
Hamiləlik zamanı ananın hər hansı or-
qanı zədələnsə, döl bu orqanın bərpası
üçün kök hüceyrə ötürür;
EBOLA VİRUSUNUN YOLUXMA YOLLARI
XƏSTƏ İNSANIN QANINA VƏ YA BAŞQA BƏDƏN MAYELƏRİNƏ TOXUNMAQLA
EBOLA VİRUSU İLƏ ÇİRKLƏNMİŞ TİBBİ ALƏTLƏRƏ (MƏSƏLƏN, İYNƏLƏR) TOXUNMAQLA
EBOLA VİRUSUNA YOLUXMUŞ VƏ YA BU VİRUSU DAŞIYAN HEYVANLARA, ONLARIN QA-
NINA VƏ ƏTİNƏ TOXUNMAQLA
EBOLA VİRUS XƏSTƏLİYİNİN
SİMPTOMLARI
Qızdırma
Baş ağrısı
Əzələ ağrısı
Qusma
İshal
Qansızma və qanaxmalar
EBOLA VİRUSU hAqqINdA FAkTLAR
Ebola virusu su ilə keçməz
Ebola virusu hava ilə ötürülməz
Ebola virusu qida məhsulları ilə yoluxmaz
Müasir dünyanın yeni kabusu-Ebola virusu
BİLİRSİNİZMİ?
Təsisçi: Mərkəzi Klinika
Baş redaktor: Toğrul Adıgözəlov
Redaksiya heyəti: Kamran Musayev, Həsən Qəndilov, Nikbin Yusifov
Məsul katib: Şəhla Bağırova
Bülleten ayda bir dəfə nəşr olunur.
Tiraj: 500
Tel: +994 12 492 10 92 | Call center: +994 12 105 | Fax: +994 12 492 41 31 | info@merkeziklinika.az www.merkeziklinika.az www.facebook.com/MerkeziKlinika twitter.com/MerkeziKlinika
Mərkəzi Klinika rəhbərliyi qoruyucu vasitələrin və dezinfektantların təmin olunmasına ciddi
nəzarət edir, Xəstəxanada və Ambulatoriyada bütün işçilər arasında “Ebola” xəstəliyi ilə əlaqəli
mühazirələr aparılır. Mərkəzi Klinik Xəstəxana və Ambulatoriyasına “Ebola” virus xəstəliyi ilə
əlaqəli təlimat yazılmış və bütün adiyatı olan şöbələrə paylanılmışdır. Mərkəzi Klinikanın per-
sonalı hər an bu məsələ ilə bağlı olaraq İnfeksiya Nəzarət Komissiyasına müraciət edə bilər.
Dostları ilə paylaş: |