Müge bulakbaşi yüksek Hemşire
Yüklə 38,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
| SİNİR SİSTEMİ TERİMLERİ Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire • Vücudun farklı bölgeleri arasında işlevsel eşgüdüm ve bütünlüğü sağlamakla görevli anatomik oluşumların tümünü kapsar. • Sinir sistemi iç salgı bezlerinin salgıladığı hormonlarla birlikte vücudun temel kontrol mekanizmasını oluşturur. • Sinir siteminin etkinliği çevreden gelen duyusal uyaranların beyine ve diğer merkezi sinir sistemi bölümlerine ulaşıp değerlendirilmesinden sonra, motor (hareket sağlayıcı) sinirler aracılığıyla gerekli cevabı vermesi ile sağlanır. • İskelet kası merkezi sinir sisteminin değişik bölümlerince kontrol edilir. • Omurilik, medulla, pons ve orta beyin bölgesi, beyincik ve beyin kabuğunun hareketlerini kontrol eden bölümleri bu organlarımızın hareket ve denetiminden sorumludur. • Çevreden gelen duyusal uyarıların %99'u beyinde hiç önemsenmez. • Aslında beyni harekete geç emri vermesini sağlayan uyaranlar toplam çevresel uyarıların sadece%1'i kadardır. • Beynin ve diğer merkezlerin; verilen bazı cevapların dozunu kontrol edici, bazen cevabı engelleyici etkileri de vardır.
• Sinirler arasında sinaps denilen komşuluk bağlantıları uyarıların çevreye belirli özellikte iletilmesinde ve hız sağlanmasında çok önemlidir. • Sinaptik etkinliği azaltan durumlar çok önemli sonuçlara yol açar. • Bazı bilgiler beyinde depolanır, gereğinde çevreden gelen uyaranlar beyinde hafıza denen özellik ile depolanmış bilgilerin de değerlendirilmesiyle işlenir ve gerekli cevap sağlanır.
• Babinski refleksi: ayak tabanının arkadan öne ve dış kenara paralel olarak sert fakat künt bir cisimle çizilmesi sırasında ayak parmakları normal insanda fleksiyon yapar yani ayak tabanına doğru bükülür. Bu bulguya babinski negatif denir. Başparmak ekstansiyonu görülürse yani başparmak ayak sırtına doğru kalkarsa babinski pozitif denir ve patolojiktir. Bu pozitif cevap yeni doğanda normaldir. Fakat yetişkinlerde motor yollardaki lezyonu düşündürür. • Subdural Hematom: dura materin altında kan birikmesi • Nervus: sinir • Tremor: titreme veya istem dışı, hızlı, ritmik kasılıp gevşeme hareketleri • Amnezi: bellek kaybı • Koma: travma veya hastalık sonucu gelişen derin uyku hali
• Deliryum: kişide huzursuzluk, taşkınlık, hezeyan, halüsinasyon ve ilüzyonlarla belirgin, beyin zedelenmelerinde, akıl hastalıklarında veya yüksek ateş esnasında görülen zihni bozukluk • Demans: yapısal nöropatolojik değişiklikler nedeniyle oluşan ve kendisini yetenek kaybıyla belli eden, ilerleyici düzelmeleri olanaksız beyin fonksiyon bozukluğu sendromudur. • Alzheimer hastalığı: beynin frontal ve oksipital loplarındaki atrofinin neden olduğu, ileri yaşlarda başlayan bunamadır. • Multiple skleroz: santral sinir sistemdeki miyelin kaybının neden olduğu kronik, ilerleyici hastalık • Epilepsi: beyinde elektriksel aktivite bozukluğuna ve özellikle ani elektrik boşalımına bağlı bilinç kaybı ve konvülziyonlarla belirgin tekrarlayıcı nöbetlerin görüldüğü klinik tablodur. • Hidrosefali: beyin ventriküllerinde aşırı serobrospinal sıvı birikimi ile belirgin doğuştan mevcut anomali. Kafatası içinde aşırı sıvı birikimi sebebiyle kafa büyümüş; alın genişlemiştir.
• Parkinson hastalığı: yavaş hareketler, tremor, rijidite ve maske yüz ile karekterize bazal ganglionlardaki bozukluk nedeniyle meydana gelen hastalık • Lomber ponksiyon: lumbar bölgeden subaraknoid boşluğa ponksiyon yapılması • Hemisfer: beyin yarım kürelerinden her biri • Nöron: sinir hücresi • Nervus: sinir • Dendrit: sinir hücresinde hücreye ağaç görünümü veren kısa kalın uzantılar. Bunların sayısı birden çok olur ve dallanırlar. • Akson: sinir hücresinin iletim yapan kısmı • Myelin: sinir kılıfı • Sinaps: uyarıların bir sinir hücresinden bir sinir hücresine ya da sinir hücresinden bir vücut hücresine geçirilmesini sağlayan bağlantılardır. • Vertebra: omur kemikleri arasında bulunan, yastık görevi yapan kıkırdak halka • Ganglion: merkezi sinir sistemi organları dışında sinir hücresi içeren düğüm şeklindeki oluşumlar. Vücudun belli bölgelerinde bulunur. Sinir hücresi içerir. • Sefalji: baş ağrısı • Vertigo: baş dönmesi • Afazi: fiziksel yeteneği olmasına ve kişinin istemesine rağmen konuşamama • Senkop: kısa süreli bilinç kaybı, bayılma • Koma: uyandırılmanın mümkün olmadığı tepkisizlik durumu • Konfüzyon: bilinç kaybı ile seyreden nöbet • Konvülsiyon: anormal beyin uyarıları sebebiyle kasların istem dışı kasılmaları, nöbet geçirme, epilepsi • İlüzyon ( yanılsama): çevreden gelen uyarımların yanlış algılanması sonucu oluşan psikotik ve organik ruhsal rahatsızlıklarda görülen belirti • Hallüsinasyon: olmayan bir çevre uyarımının sanki varmış gibi yaşanması, örneğin kulağa gerçekte olmayan sesler gelmesi gibi • Anksiyete nevrozu: birdenbire ortaya çıkan, zaman zaman yineleyen, çoğunlukla bedensel, fizyolojik belirtilerle birlikte olan aşırı kaygı durumudur. • Fobik nevrozu: anlamsızlığı, gereksizliği, mantıksızlığı, yetersizliği hasta tarafından kabul edilen; ancak denetlenemeyen bir korku durumudur.
• Elektromyografi (EMG): sinir iletiminin ölçümü. Doğrusal elektrik akımı kullanılarak, sinirlerin elektrik iletme fonksiyonları ve kasların da elektrik deşarjıyla ortaya çıkardıkları potansiyellerin ölçülmesi • Elektroensefalografi(EEG): beyindeki sinir hücreleri tarafından hem uyanıklık, hem de uyku halindeyken üretilen elektriksel faaliyetlerinin kağıt üzerine beyin dalgaları halinde yazdırılmasıdır
• Lomber ponksiyon: bel omurları arasından iğne ile girilerek beyin omurilik sıvısından örnek alınması • Amnezi: hafıza kaybı, unutkanlık • Obsesif-komplesin bozukluk: düşünce ve mantık düzeyinde ortaya çıkan, anlamsızlığı, gereksizliği, yersizliği, hasta tarafından kabul edilen, hastanın irade ve isteği dışında inatçı bir biçimde sürekli olarak yineleyen takıntılı düşünce ve davranışlar • Histeri: genellikle benliği olgunlaşmamış olanlarda, çatışmalardan kaynaklanan, bastırılmış, denetlenmiş, engellenmiş duygu ve düşüncelerin bedensel ve ruhsal belirtilerle açığa çıkan bir nevrozdur • Menenjit: beyin ve omurilik dokusunun iltihabı • Hipokondiriazis: hastalık hastalığı. Kişinin sürekli bir biçimde sağlığı hakkında aşırı kaygılanması, kendinde gerçekte olmayan hastalıklar görmesi ile belirgin ağır bir psikonevroz türlüdür
• Konversiyon: kişinin iç dünyasındaki bir çatışmayı simgesel bir biçimde dışa vurmasına yol açan, bedeninde ortaya çıkan duygusal veya hareketsel işlevlerinde bozulmadır. • Depresyon: üzüntü ve enerji azalması, yorgunluk ve umutsuzluk belirtilerinin yanı sıra kişinin benlik saygısının azalması ve suçluluk duygularının görüldüğü, ileri şekilde psikotik düşünce bozukluklarının ve intiharlarının tabloya eklendiği bir duygu durumu bozukluğudur.
• Mani: aşırı neşelenme,hareketlerde ve enerjide artış, gerçeği değerlendirme yetisinde bozulma gibi, belirtilerle seyreden depresyonun karşıtı bir duygu durumu bozukluğudur. • Şizofreni: ruhsal işlevlerin hemen hemen tamamının büyük ölçüde hasara uğradığı, kesin nedeni ve tedavisi henüz bulunamamış olan ağır bir psikotik hastalık. • Psikoz: hastanın gerçeği değerlendirmesinde, düşünce içeriğinde, duygulanım, algılama ve davranışlarında ileri derecede bozulmalar yapan ağır ruhsal hastalıklara verilen genel addır.
• İnsomnia: uykusuzluk • Narkolepsi: tekrarlayan uyku nöbetleri • Poliomyelitis: omurilik gri maddesinin iltihabı, daha çok çocuklarda görülen ateş , baş ağrısı , kas ağrıları, bulantı, kusma ile aniden başlayıp ağır şekillerde kaslarda atrofi ve felce uzanan virütik hastalık (çocuk felci) • Pleji: felç • Monopleji: bir ekstremitenin felç olması • Hemipleji: vücudun bir yarısını etkileyen felç • Parapleji: iki bacağı tutan felç • Quadripleji: dört ekstremitede görülen felç • Tetrapleji: dört ekstremitede görülen felç • Parezi: kuvvetsizlik • Myastenia gravis: daha çok sinirlerini kafa çiftlerinden alan kaslarda görülen kas yorgunluğu ve güçsüzlüğü ile özellik kazanan sinir - kas kavşağı hastalığı • Creutzfield-jakob hastalığı: bir virüsün neden olduğu demansa giden hastalık • Spina bfida: omurganın arka bölümü üzerinde gelişim kusuruna bağlı, doğuştan dikey yarık bulunuşu Yüklə 38,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|