Musa qasimli



Yüklə 438,06 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/6
tarix01.07.2018
ölçüsü438,06 Kb.
#52423
  1   2   3   4   5   6


■  Dövlət idarəçiliyl: nəzəriyyə və təcrübə  ■

MUSA QASIMLI

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisitı deputatı, 

AMEA Qafqazşünaslıq İnstitutunun direktoru, professor

PREZİDENT İLHAM ƏLİYEV VƏ AZƏRB AY CAN 

TARİXİNİN İLKLƏRİ

* 

*



Ilham   Ə liyevin  2003-cü  ildə  keçirilən  prezident 

seçkilərində  qələbə  qazanaraq  hakimiyyətə  gəlməsi  ilə 

qodinı və zəngin dövlətçilik ənənəbri  olan Azərbaycan 

tarixində yeni keyfiyyət mərhələsi başladı.  İlham Əliye- 

vin prezidentliyinin ilk  13  ilində ölkəmizdə daxili siya- 

sətdə  -   dövlət  idarəçiliyində,  ictim ai-siyasi,  iqtisadi, 

mədəni  həyatda  müstəsna  əhəmiyyət  daşıyan  işlər  gö- 

rülmüşdür.  Tamamilə  yenidən  qurulan,  sosial-mədəni 

obyektlər, infrastruktur yaradılan Azərbaycan müasirlə- 

şən,  onun  tərkib  hissəsi  kim i  m odem ləşən  bir  ölkəyə 

çevrilmişdir.

Xarici  siyasət  fəaliyyətində  əhəmiyyətli  fəaliyyət 

göstərilmişdir. Azərbaycan beynəlxalq neft-qaz,  enerji, 

nəqliyyat-kommunikasiya  layihələrinin  reallaşdırıldığı 

ölkə olmuş, mövqeləri möhkəmlənmiş, nüfuzu artmışdır.

Məlum olduğu kimi, tarixi şəxsiyyət konkret məkan 

və zaman daxilində fəaliyyət göstərdiyindən onun döv- 

rünə də məhz həmin baxımdan yanaşılır.  Lakin zaman- 

dan  uca  olanlar,  xalqınm  bir  neçə  on  illər və  bəzən  do 

yüz illər sonrakı inkişaf yolunu əw əlcədən müəyyənləş- 

dirənlər,  ömrünü xalqın tərəqqisi  üçün başlıca şərt olan 

dövbtinin qüdrətlənməsinə həsr edənlər da h ib r olurlar, 

onlardan  sonra  hakim iyyətə  gələn  və  d ö v b tin i  güclü 

etmək  istəyən  rəhbərlər  adətən  həmin  d ö v b t  rəhbərlə-

rinin fəaliyyətlərinə, təcrübəsinə müraeiət edirbr. Məhz 

həmin m eyarlar baxımından İlham Əliyev şəxsiyyətinə 

diqqət  yetirm ək,  bir  sıra  suallara  dərin  elmi  əsaslan- 

dırılm ış  və  m əntiqi  cavab  verm ək  m üstəqillik  dövrü 

tarixinin  13  ilini  doğru  bilm ək,  qiym ətləndirm ək  və 

düzgün nəticələr çıxarmaq baxım ından əhəmiyyətlidir. 

Azərbaycanm d ö v b t müstəqilliyinin bərpasmdan sonra 

ötən  25  ilin  zirvəsindən  İlham  Əliyev  prezidentliyinin 

ilk  13  ilində d ö v b t və siyasi xadim olaraq песэ görünür 

və həmin  fəaliyyət hansı d ə rsb r verir?

Əlbəttə,  bütün yuxarıda  söybnənlərin hamısmı  bir 

məqalədə  xırdalıqlanna  qədər  araşdırmaq  imkan  xari- 

cində olduğundan çoxlu dərin tarixi və politoloji tədqi- 

qatlarm apanlm asına ehtiyac vardır.  Ona görə də biz bu 

məqalədə  yalnız  aşağıdakı  konkret  bir m əsəbnin  araş- 

dırılması vəzifəsini yerino yetirməyə  çalışmışıq:  Prezi­

dent İlham Əliyev 2003-cü ildə hakimiyyətə gəldikdən 

sonra Azərbaycan tarixində hansı ilk b rə imza atmışdır? 

Bu  m əsələlərin  öyrənilm əsi  həm  dö v b tçilik   tarixinin 

təcrübəsini öyrənmək, həm keçib n  yola qiymət vermək, 

həm   də  xalqım ızm   tarixində  lider,  d ö v b t  başçısı  və 

şəxsiyyətin  oynadığı  m üstəsna  rolu  öyrənmək,  milli 

d ö v b tçilik   təfəkkürünü  və  özünəinam ım   artırm aq 

baxım m dan əhəmiyyətlidir.



B M T Baş M əclisində nitq söyləyən 

Azərbaycan  Respublikasınm  ilk Baş Naziri

İlham   Ə liyev  A zərbaycan  Respublikasınm   BMT 

Baş Məclisinin sessiyasmda nitq söybyən ilk Baş Naziri 

olmuşdur.  M əlum   olduğu  kimi,  2003-cü  ilin  sentyabr 

ayında  BMT  Baş  M əclisinin  58-ci  sessiyasında  iştirak 

edən  A zərbaycan  Respublikasınm   Baş  N aziri  İlham  

Əliyev  öz  çıxışında beynəlxalq  ab m d ə  mürəkkəb  pro- 

sesb rin   cərəyan  etdiyi  dövrdə  ü zv b rin   arasmda  qar- 

şılıqlı  anlaşılm azlıqların  m eydana  çıxmasma  görə, 

BMT  Təhlükəsizlik  Şurasının  şəraitə  uyğun,  çevik  və 

adekvat  m ünasibət  göstərə  bilm əm əsini  qeyd  edərək, 

mövcud BMT  mexanizmlərinin zamanm tobbino cavab 

vermədiyini vurğuladı və bununla bağlı təşkilat daxilin- 

də  islahatlarm   vacib  m ə sə b y ə  çevrildiyini  bildirdi. 

İlham  Ə liyev  etdiyi  çıxışm da  regional  və  beynəlxalq 

təhlükəsizliyə  qarşı  olan  tə h d id b rb   bağlı  fik irb rin i

açıqladı,  dünyada  сэгэуап  edən  mürəkkəb  proseslərdə 

BMT-nin  yenidən  strukturlaşm asm ı,  onun  perspektiv 

foaliyyot strtegiyasında  əsaslı  dəyişikliklər etməsini ön 

plana çıxartdı. Azərbaycanm hökumət başçısınm fıkrin- 

сэ,  BMT Təhlükəsizlik  Şurasmda “həm  bugünkü,  həm 

də yanm əsrlik reallıqlar öz əksini tapmalı” idi [1]. Azər- 

baycan  Respublikası  BM T  m exanizm brinin  yenidən 

işbnm əsini,  x üsusib  də  Təhlükəsizlik  Şurasınm  daimi 

ü zv b rin in   veto  hüququna  yenidən  baxılm asm ı  tək lif 

etdi.  Eyni  zam anda  Şərqi  Avropa  d ö v b tb rin d ə n   bir 

ölkənin  Təhlükəsizlik  Şurasmın  üzvlüyə  qəbul  edil- 

m əsinin  vacibliyini  bildirdi.  О  zaman  bir  çoxları  belə 

bir toklilln пэ üçün edildiyini və mahiyyətini dark etmir- 

di. ilham  Əliyevin bu toklifinin məqsədinin uzaqgörən- 

liyi  özünü yalnız səkkiz il  sonra göstərdi.

■ 

4



(

56)2016


  ■

■ 

47



  ■


■  M.Qasımlı  ■

Azərbaycan Respublikasm ı  BM T Təhlükəsizlik Şurasının 

qeyri-daimi üzvü seçdirən  Prezident

İlham Əliyevin tariximizdə  yaratdığı  ilklərdən biri 

yürütdüyü  uğurlu  xarici  siyasət  fəaliyyəti  noticəsində 

Azərbaycan Respublikasının BM T Təhlükəsizlik Şura- 

sına  üzv  seçilm əsi  olmuşdur.  2011-ci  ildə  də  2 0 1 2 - 

2013-cü illər üçün Təhlükəsizlik Şurasınm 5 qeyri-daimi 

üzvü  seçilməli  idi.  Məlum  olduğu  kimi,  Təhlükəsizlik 

Şurası,  dünyada  sülh  və  təhlükəsizliyin təmin  edilməsi 

üzrə BMT-nin məsul qurumu olaraq, 5 daimi və  10 qey­

ri-daimi  üzvdən  ibarətdir.  BMT  Baş M əclisinin Prose- 

dur  Q aydalarınm   142-ci  bəndinə  əsasən  hər  il  BMT 

Təhlükəsizlik  Şurasının  10  qeyri-daim i  üzvündən  5-i 

yenibnir.  Təhlükəsizlik  Şurasına  üzv  olmağın  bir  sıra 

şərtləri vardır.  О dövlət bu quruma üzv ola bilər ki, sül- 

hə, təhlükəsizliyə, tolerantlığa,  iqtisadi inkişafa, millət- 

lərarası  və  sivilizasiyalararası  m ünasibətlərə,  dialoqa 

konkret töhfələr verir.

BM T  Təhlükəsizlik  Şurasının  qeyri-daim i  üzvlü- 

yünə  seçkilərdə namizədlər regional  qruplar tərəfindən 

irəli  sürülür.  О  zaman Afrikadan  və Asiya-Sakit  okean 

regionundan beş  ölkə  öz namizədliyini  irəli  sürmüşdü. 

Bunlar Qırğızıstan,  Mavritaniya,  Mərakeş,  Pakistan və 

Toqo idi. Onlar 2011-ci il dekabrm 3 1-də Qabon, Livan 

və Nigeriya tərəfmdən azad olunan yerlər uğrunda mü- 

barizə  aparırdılar.  İlin  sonunadək Bosniya və Herseqo- 

vinanın tutduğu yerə Şərqi Avropa dövlətbri qrupundan 

üç  ölkə  -  Azərbaycan,  M acarıstan  və  Sloveniya  iddia 

edirdi.  Reqlamentə  görə,  qeyri-daimi  üzvlüyə  seçkilər 

gizli səsvermə yolu ilə həyata keçirilir. Azərbaycan, Qır- 

ğızıstan  və  Qvatem aladan  başqa,  digər  ölkələr  artıq 

əw əllər BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü 

olmuşdular.

BMT  Təhlükəsizlik  Şurasına  iki  illik  qeyri-daimi 

üzvlük üçün  17 raundluq səsvermə keçirildi.  Səsvermə- 

nin  ilk raundu 21  oktyabr tarixində  oldu.  Şərqi Avropa 

qrupundan namizədliyini irəli sürən Sloveniya və Maca- 

rıstan ilə mübarizə aparan Azərbaycan seçkilərin  16 mər- 

hələsində ə w ə l Macarıstan, sonra isə Sloveniya üzərində 

şərtsiz üstünlük qazanaraq  17-ci mərhələdə qələbə üçün 

tələb  olunan  129  səsdən  də  çox  olan  155  səs  əldə  etdi. 

Bundan əvvəl baş tutan səsvermənin  16-cı  mərhələsin- 

də  Azərbaycan  116,  Sloveniya  isə  77  səs  toplamışdı. 

Səsverm ənin  axırıneı  m ərhələsindən  əvvəl  Sloveniya 

tərəfı  nam izədliyini  geri  götürdü.  Axırm cı  mərhələdə 

isə  Azərbaycanın  lehinə  155  ölkə  səs  verdi,  24  ölkə 

bitərəf qaldı və  13  ölkə yenə  də  Sloveniyaya səs verdi. 

Azərbaycanm BMT Təhlükəsizlik Şurasma qeyri-daimi 

üzvlüyü 2012-ci  il  yanvarın  l-dən  başladı və 2013-cü 

il dekabrın 3 l -э qədər davam etdi. Azərbayean Respub- 

likası  iki  il  ərzində  Şərqi  Avropa  dövlətlər  qrupunu  bu 

qurumda təmsil  etdi.

Ən qəribəsi və gülünc görünən bu idi ki,  Şərqi Av­

ropa ölkələri qrupundan təcavüzkar Ermənistan da Təh- 

lükəsizlik Şurasının üzvü seçilmək iddiasına düşmüşdü.

A mma  bu  ölkənin  hansı  əməli  işi  ilə  bu  quruma  üzv 

olmaq  istəyi  məntiqsiz  idi.  Rüsvay  olacaqlarını  və  heç 

birinci  turdan  belə  keçm əyəcəklərini  anladıqları  üçün 

ermənilar namizədlikdən imtina etdilər.

Azərbaycan  Respublikasının  BM T  Təhlükəsizlik 

Şurasına  qeyri-daim i  üzv  qəbul  edilm əsi  böyük tarixi 

əhəmiyyət  daşıyan  hadisə  idi.  Bu, Azərbaycan  dövləti 

və xalqının tarixində qürurverici bir ilk idi.  Hər şeydən 

əvvəl  ona  görə  ki,  Azərbaycan  Respublikası  özünün 

m üstəqilliyinin  20-ci  ilində  artıq  dünya  siyasətini 

т й эу у эп  edən  15 ölkədən birinə çevrilmişdi. Bu möhtə- 

şəm hadisə Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunu daha da 

artırdı, regionun lideri statusunu möhkəmləndirdi. Н э т  

də  onu  göstərdi ki,  siyasi  iradə və  əzm  olan yerdə  istə- 

nilən hədəfə çatmaq olar. Bu, sadəcə üzv qəbul olunmaq 

məsələsi deyil, ölkəmizin beynəlxalq abm də artan nüfu- 

zunun  göstəricisinin  təsdiqi  idi.  Azərbaycan  Cənubi 

Qafqaz və M ərkəzi Asiya regionunda BMT Təhlükəsiz- 

lik Şurasının üzvü seçib n  ilk ölkə oldu.  Bu da rəmzi bir 

hal  idi  ki,  Azərbaycan  tarixi  qələbəni  BMT-nin  təsis 

edildiyi  gün  olan  oktyabrm   24-də  əldə  etmişdi.  Azər- 

baycan Respublikasınm Prezidenti İlham Əliyev bunun- 

la bağlı olaraq verdiyi bəyanatında deyirdi:

“...Bir neçə saat bundan əvvəl ölkəmizin həyatında 

çox əlamətdar və tarixi hadisə baş vermişdir.  B M T Təh- 

lükəsizlik Şurasına  seçkilərdə Azərbaycan  bu  mötəbər 

təşkilatın  üzvü seçilmişdir.  Bu  böyük qələbə  münasibə- 

tilə  bütün  Azərbaycan  xalqını  ürəkdən  təbrik  edirəm. 

Bu,  həqiqətən  də,  böyük  qələbədir.  B M T  Təhlükəsizlik 

Şurası dünyanın ən mötəbər qurumudur və Azərbaycan 

müstəqil dövlət kimi artıq bu qurumun  üzvüdür.

Bildiyiniz kimi,  iki gün ərzində keçirilən seçkilərdə 

Azərbaycan  bütün  turlarda,  bütün  mərhələlərdə  üstün- 

lük əldə etmişdir. Birinci turda 3 namizədin arasında  1-ci 

yeri  Azərbaycan  tutmuşdur.  Ondan  sonra  keçirilərı 

səsvermələrdə həmişə bizim  ölkəmizə çox böyük dəstək 

verilmişdir.  Nəticədə 155 ölkə Azərbaycanın namizədli- 

yin i  dəstəkləyərək,  etim ad göstərərək  bizi  bu  mötəbər 

təşkilata  üzv seçdi.  M ən fürsətdən  istifadə  edərək  bizə 

inanan,  bizə  güvənən,  bizə  böyük  hörm ət  göstərm iş 

biitürı ölkələrə minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.  De- 

mək istəyirəm ki, Azərbaycan bu təşkilatda sadiq olduğu 

ideallara,  sülhə,  təhlükəsizliyə,  demokratiyaya,  ədalətə 

xidm ət edəcəkdir...

Bizim  dünyadakı  dostlarımızın  sayı  artmaqdadır... 

Dünya miqyasında  155 ölkə Azərbaycana  inanır, Azər- 

baycana  hörm ət edir, Azərbaycana  rəğbətlə yanaşır və 

Azərbaycanı dəstəkləyir.

...  Bu səsvermə müstəqilliyimizin 20 illiyinə təsadüf 

edir. Bu,  çox rəmzi məna daşıyan bir hadisədir.  Bu, gös- 

tərir ki,  20 il ərzində Azərbaycan  müstəqiJ dövlət,  dün- 

yada  böyük  şöhrətə  m alik  olan  ölkə  kim i  özünü 

göstərib.

■  48  ■

■  Oktyabr - Noyabr -  Dekabr  ■



Yüklə 438,06 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə