Nazwa jednostki

UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI

Kierunek	System kształcenia	Forma studiów
Prawo	Jednolite magisterskie	niestacjonarne

Nazwa przedmiotu	Kod przedmiotu	Status przedmiotu
Filozofia	1300-FILOZ-NJ	do wyboru

Rok studiów, semestr	Liczba godzin	Punkty ECTS
rok I, sem. II	18	3

Rodzaj zajęć	Język	Metoda nauczania
wykład	polski	prezentacja multimedialna

Wykładowca/prowadzący
Imię i nazwisko	Adam Dubik Marcin Zdrenka
Tytuł/stopień	Dr hab. Dr
Dyscyplina naukowa	Nauki humanistyczne – filozofia – etyka

Wymagania wstępne

Efekty kształcenia

Zadaniem wykładu jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami, zagadnieniami i źródłami filozofii europejskiej, stanowiącej podstawę rozwoju nauki i kultury oraz integralny element dziedzictwa i tożsamości współczesnego człowieka. Program wykładu zawiera historyczny szkic przełomowych wizji, sporów i postaci, które są symbolami epok oraz sposobów myślenia, ważnych, z punktu widzenia kształtowania się współczesnych sposobów myślenia w kulturze europejskiej i globalnej. Kurs ma na celu wypracowanie następujących umiejętności i kompetencji: Znajomość głównych wątków tradycji filozoficznej jako integralnej części kultury. Zdolność do posługiwania się terminologią filozoficzną. Umiejętność czytania ze zrozumieniem tekstów filozoficznych. Wzmocnienie ogólnych motywacji i kompetencji poznawczych. Rozwinięcie umiejętności krytycznego myślenia oraz autorefleksji. Zdolność do sytuowania nauk prawnych w filozoficznych kontekstach.

Treści kształcenia (szczegółowy układ treści nauczania wraz z przypisaną im liczbą godzin)

Wprowadzenie Co to jest filozofia? Czym jest mądrość? Wiedza a działanie. Teoria a praktyka. Doświadczenie, rozsądek, nauka. Działy filozofii (1h). Prapoczątki filozofii greckiej W poszukiwaniu arche. Jońska filozofia przyrody. Materializm Demokryta (atomizm). Wariabilizm Heraklita. Teoria bytu Parmenidesa. Zenon z Elei (paradoksy) (1h). Klasyczna grecka filozofia cz. I Sofiści (relatywizm, minimalizm poznawczy), Sokrates (dialog, intelektualizm etyczny, realizm pojęciowy, cnota) (1h). Klasyczna grecka filozofia cz. II Wielkie systemy antyku: Platon (jaskinia platońska, teoria idei, anamneza, teoria duszy), Arystoteles (metafizyka, substancja, forma i materia, zasada złotego środka, empiryzm) (1h). Szkoły okresu hellenistycznego. Zderzenie antyku i średniowiecza Stoicyzm (monizm materialistyczny, apatia, ataraksja), epikureizm (hedonizm, materializm atomistyczny, carpe diem), sceptycyzm (krytyka poznania, probabilizm). Problem: Ateny a Jerozolima – antyk spotyka chrześcijaństwo (1h). Średniowieczna filozofia chrześcijańska Aureliusz Augustyn (teocentryzm, łaska boża, iluminacja, zło jako brak dobra). Scholastyka średniowieczna – Anzelm z Canterbury (ontologiczny dowód na istnienie Boga, wiara poszukująca zrozumienia); spór o uniwersalia. Tomasz z Akwinu (Arystoteles, istota i istnienie, komplementaryzm duszy i ciała, hierarchia bytów, dowody na istnienie Boga) (1h). Narodziny nowożytnej filozofii i nauki Kopernik, Galileusz (odkrycia naukowe). Bacon (empiryzm, Novum Organon), Kartezjusz (cogito ergo sum, metodyczne wątpienie, substancja myśląca, substancja rozciągła) Pascal (fideizm, zakład Pascala). Empiryzm brytyjski – Locke (idea, tabula rasa, liberalizm), Berkeley (istnieć = być postrzeganym, immaterializm), Hume (idee i wrażenia, krytyki: substancji, związku przyczynowo-skutkowego, pojęcia siły) (1h). Oświecenie Oświeceniowa myśl francuska – Wolter, Rousseau (Wielka Rewolucja Francuska, encyklopedia, Rozum, teizm – deizm – ateizm, krytyka cywilizacji, umowa społeczna). Filozofia krytyczna Kanta (sądy syntetyczne a priori, formy naoczności, przewrót kopernikański, imperatyw kategoryczny) (1h). Optymizm I poł. XIX wieku Idealizm niemiecki. Filozofia Hegla (fenomenologia ducha, filozofia dziejów, system filozoficzny). Utylitaryzm i pozytywizm (pragmatyzm i scjentyzm). Marksizm (walka klas, komunizm, alienacja) (1h). Niepokoje wieku XIX „Mistrzowie podejrzeń”: Schopenhauer (pesymizm, wola). Nietzsche (przewartościowanie wartości, witalizm, wola mocy, nadczłowiek). Psychoanaliza (1h). Wiek XX – cz. I Filozofia analityczna a egzystencjalna. Fenomenologia (metoda fenomenologiczna). Egzystencjalizm (absurd egzystencji, istnienie przed istotą, autokreacja). Martin Heidegger (Dasein). Hermeneutyka (rozumienie). Personalizm chrześcijański (pojęcie osoby) (2h). Wiek XX – cz. II Ludwig Wittgenstein (I – logiczna analiza języka analiza języka potocznego, gry językowe). Neopozytywizm (Koło Wiedeńskie, logiczna analiza języka). Filozofia nauki (Kuhn, Popper) (2h). Filozofia współczesna Postmodernizm i dekonstrukcja (Derrida, Rorty, Bauman). Teoria działania komunikacyjnego: Jurgen Habermas. Filozofia polityki. Wyzwania współczesności – problem globalizacji (2h). Filozofia polska Filozofia polska XX wieku na tle tradycji, jako element dziedzictwa kulturowego – Szkoła Lwowsko-Warszawska (Kazimierz Twardowski). Tadeusz Kotarbiński, Tadeusz Czeżowski, Henryk Elzenberg, Leszek Kołakowski (1h). Czym jest dzisiaj filozofia? Kierunki przyszłego rozwoju. Filozofia jako integralna część europejskiej tradycji kulturowej. Relacje filozofii do nauki i religii. Rola filozofii w życiu współczesnego człowieka. Podsumowanie (1h).

Warunki zaliczenia
Forma zaliczenia	Zaliczenie na stopień, test obejmujący główne zagadnienia wykładu.
Wymagania	Opanowanie głównych pojęć i stanowisk filozoficznych. Umiejętność ujmowania sporów i stanowisk w kontekście historyczno-filozoficznym oraz zdolność śledzenia ich ewolucji i roli dla dzisiejszego sposobu myślenia i działania.

Literatura
Podstawowa	Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. I-III, dowolne wydanie. Höffe O., Mała historia filozofii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004. Wachowiak A., Wiśniewski R., Tyburski W., Historia filozofii i etyki, TNOiK, Toruń 1997 lub kolejne wydania.
Uzupełniająca	Krajewski W. (red.), Słownik pojęć filozoficznych, Scholar, Warszawa 1996. Kunzmann P., Burkard F.-P., Wiedmann F., Atlas filozofii, przeł. B. A. Markiewicz, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999. Russell B., Dzieje filozofii zachodu, przeł. T. Baszniak, A. Lipszyc, M. Szczubiałka, Aletheia, Warszawa 2000.