ÖZLÜ SÖzler

I.Ulusal Mühendislik Kongresi 20-21 Mayıs 2004 Eski Foça, İZMİR

ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ‘MÜDEK’ DENEYİMİ:

Kalite Yolcuğunda Mercek


Rıdvan Berber

Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı

Tandoğan 06100- Ankara

Özet

Fakültemizin iki Bölümü (Kimya Mühendisliği ve Elektronik Mühendisliği) 2003 yılının sonunda MÜDEK çerçevesinde değerlendirme sürecinden geçti. Aslında çok uzun zaman öncesinden başlayan bu süreç, hepimizi büyük ölçüde etkiledi. Kalite yolculuğu, hiç bitmeyecek kadar uzun ve yorucu ama son derece zevkli bir yolculuk. Çünkü; bir eğitim programının amaçlarını ve buna ulaşılıp ulaşılmadığını saptayacak değerlendirme yöntemini programın sahiplerinin belirlediği; paydaşlarla gerçekten ‘paylaşma’ nın öngörüldüğü, tanımlanan çıktıların ölçülmesiyle sürekli iyileştirmelerin yapıldığı bir arayış...
Bu yolculukta yaşadığımız deneyimin bazı kesitlerini göstermek ve kazanımlarımızı aktarmak üzere şu örnekler kısaca ifade edilebilir:

• 
  Fark edemediğimiz bazı artı değerlerimizi görmemizi sağladı. Sözgelimi;
  
  • 
    Öğrencilerimizden genelde şikayet ederiz, bir türlü beklediğimiz gibi olamazlar! Oysa bir değerlendirici dedi ki: “Öğrencilerinize bu güveni nasıl verdiniz? Artı ve eksi değerlerinizi açıklıkla ifade ettiler...” Bunu dışarıdan birisinden duymak son derece güzeldi, bir anda öğrencilerimize bakış açımızda farklılık yarattı.
    
  • 
    Bir Bölüm Başkanı şöyle diyor: “Ben de değerlendirici ile birlikte laboratuarları gezerken, Bölümümü günlük telaş içinde gerçek anlamda tanıyamadığımı anladım ve sanki başka bir gözle bakar gibiydim. O zaman görüntü daha net ve güzeldi..”
    

• 
  Göremediğimiz bazı eksikliklerimizi ortaya çıkardı:
  
  • 
    Bir Bölümümüze son 9 yıldır dışarıdan doktoralı kimse girmemiş meğerse... Çarpıcı bir ‘inbreeding’ örneği ve hiç farkına varmamışız, ta ki değerlendirici bunu görüp vurgulayıncaya kadar!
    
  • 
    Öğrencilerimize sosyal ders olanağı sağladığımızı düşünürdük, nitekim birkaç dersimiz de vardı. Ancak takım başkanı gerçek resmi şöyle ortaya koydu: “Ankara Üniversitesi gibi sosyal bilimlerde çok güçlü fakülteleri olan bir üniversitede bu yelpaze daha geniş olmalıydı..” Bunu ilgili dekan arkadaşlarıma aktardığımda, “öğretim üyesi sıkıntımız var” gibi hep söyleye geldikleri (aslında hakları da olan) bir gerekçeyi biraz hafifletmek durumunda kaldılar ve ondan sonraki dönemde sosyal seçimli ders sayımızda artış oldu.
    

• 
  Öğrencilerimiz durumdan son derece mutlu gözüküyorlar. Kendileri için yapılanların daha çok farkına vardılar ve bu, onların Fakültelerini daha çok sevmelerine ve sahiplenmelerine neden oldu. Süreçten geçen Bölümlerimizde yenilediğimiz dersliklerde ve seminer salonlarında 2 yıldan bu yana, kurşun kalemle dahi olsa, en küçük bir çizik olmadı.
  

• 
  Fiziksel altyapı ve olanakları gözden geçirip eksikleri tamamlamak, bunlara (Rektörlük, mezunlar, vs.. nezdinde) destek bulmak için önemli bir fırsat yaratabilir. (Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’nde bu noktayı özel olarak fark edemedik, çünkü Fakültemizin yeni bir kimlikle kurulması ile birlikte biz zaten bunları gözden geçirmek ve eksik olan her şeyi tamamlamak için azimliydik.)
  

• 
  Kurumlar arasında ciddi bir etkileşim olanağı sağlıyor. İnceleme çok derinlemesine yapıldığı için, Fakülteler arasında bilgi paylaşımına yol açacak gerçekten iyi uygulamaların enine-boyuna değerlendirilmesi ve ortaya çıkarılması mümkün oluyor.
  

Akreditasyon dalgası, özellikle iki Bölümümüzün ziyaretinden sonra çok yayıldı. Şimdi diğer Bölümler sürece çok daha büyük heyecan ve istekle katılmak üzere hazırlık yapıyorlar. Akreditasyon komisyonları her hafta aksatmadan toplanıyor. Bu arada bir Bölümümüz kendisini (sanki dışarıdan bir denetçi ziyaret ediyormuş gibi) MÜDEK kriterlerini önüne alarak denetliyor ve ciddi olarak not veriyor.

Bu yolculuğa yeni başlayacaklar için birkaç noktanın vurgulanması faydalı olabilir:

Yöneticilerin (başta Dekan olmak üzere) inanması ve inisiyatifi ele alması son derece önemli. Arkasından da Bölüm Başkanı geliyor... Başlangıçta öğretim üyelerinin bir kesiminden direnç gelmesi doğal. Bu direnç, süreci yaşadıkça azalıyor ve giderek sıfıra yaklaşıyor. Örneğin, başlangıçta “akreditasyon komisyonu” nu gereksiz zaman kaybı gibi görenler, şimdi bazı taleplerinin haklılığını kanıtlamak için bu komisyonu kullanmaya başladılar.

Akreditasyonun kurumsal yükünün olabildiğince geniş bir öğretim üyesi grubu tarafından paylaşılmasına gayret edilmeli. Örneğin bir Bölümümüzde şu anda üçüncü komisyon görev yapıyor. Dolayısıyla Bölüm öğretim üyelerinin yarıya yakını fiilen komisyonda görev almış ve yük üstlenmiş durumda.

Belki, her şeyin ötesinde, hatırda tutulacak en önemli olgu şu: Değerlendirme takım üyeleri, kişilikleri, davranışları, yaklaşımları ile son derece nazik ve olumlu tutum sergileyen gerçek birer bilim insanı ve profesyonel. Hiçbir karşılık beklemeksizin, kelimenin tam anlamıyla, ‘olağanüstü’ gayret gösteriyorlar. Biz, ziyaret sırasındaki çalışma tempolarına şahit olduğumuz zaman bunun ne demek olduğunu anladık. Bir de ziyaretten önceki hazırlık aşaması ve sonrasındaki değerlendirme evresi düşünülecek olursa, çabaları ter türlü takdirin üstünde.
Kanımızca, MÜDEK akreditasyon deneyimimizin sonunda kendimizi, bakıp da göremediklerimizi gösteren bir mercek bulmuşuz gibi hissediyoruz. Şimdi daha iyi görüyoruz, yolculuğumuz daha zevkli hale geldi.
MÜDEK değerlendirme sürecinin, mühendislik eğitimi alanında Türkiye’ye çok büyük katkı getiren bir başlangıç olduğuna, yaygınlaşmasıyla bu katkının büyüyeceğine ve kalite halkasının genişleyeceğine inanıyoruz.