Psychologia Społeczna – serce I umysł

Psychologia Społeczna

serce i umysł

Elliot Aronson

Timothy D. Wilson

Robin M. Akert

SPIS TREŚCI:

1. Wprowadzenie do psychologii społecznej ..................................................................................................... 2

2. Metodologia: proces przeprowadzania badań ............................................................................................... 3

3. Dysonans poznawczy a potrzeba podtrzymywania samooceny ................................................................... 5

4. Poznanie społeczne: w jaki sposób myślimy o świecie społecznym ............................................................. 7

5. Spostrzeganie społeczne: jak dochodzimy do rozumienia innych ludzi ...................................................... 10

6. Rozumienie siebie: w jaki sposób poznajemy samych siebie ..................................................................... 13

7. Konformizm: wpływanie na zachowanie ..................................................................................................... 18

8. Postawy i zmiana postaw: wpływanie na myśli i uczucia ............................................................................ 21

9. Procesy grupowe ......................................................................................................................................... 24

10. Atrakcyjność interpersonalna: od pierwszego wrażenia do związków uczuciowych ................................... 30

11. Zachowania prospołeczne: dlaczego ludzie pomagają innym .................................................................... 33

12. Agresja: dlaczego ranimy innych ludzi ........................................................................................................ 36

13. Uprzedzenia: przyczyny i lekarstwa ............................................................................................................ 39

14. Zdrowie i środowisko ................................................................................................................................... 43

15. Prawo i biznes ............................................................................................................................................. 47

R.1. Wprowadzenie do psychologii społecznej

1. 
   Czym jest psychologia społeczna
   

psychologia społeczna – naukowe badanie sposobu, w jaki rzeczywista bądź wyobrażona obecność innych ludzi wywiera wpływ na ludzkie myślenie, odczuwanie i zachowanie

Wpływ społeczny:

• 
  usiłowania jednego człowieka zmierzające do zmiany zachowania drugiego człowieka (np. perswazja)
  
• 
  zmiana myśli i odczuć pod wpływem innych ludzi
  
• 
  oddziaływanie nieświadome bądź wyobrażone
  

konstrukt – sposób w jaki ludzie postrzegają, pojmują i interpretują świat społeczny
Założenia psychologii społecznej:

• 
  aby zrozumieć, w jaki sposób otoczenie społeczne wywiera wpływ na daną osobę, ważniejsze jest wyjaśnienie tego jak ludzie spostrzegają, pojmują czy interpretują swoje otoczenie niż obiektywny obraz otaczającego ich środowiska
  
• 
  koncentracja na źródłach konstruktów – czy są one budowane dla podtrzymania samooceny, czy raczej adekwatne w stosunku do rzeczywistości
  
• 
  empiryczne testowanie założeń
  

Psychologia społeczna a mądrość ludowa, filozofia, inne nauki społeczne i psychologia osobowości

Mądrość ludowa (zdrowy rozsądek):

• 
  opinie stosunkowo często są sprzeczne
  
• 
  nie jest łatwo określić, które są prawdziwe
  

Filozofia:

• 
  nie rozstrzyga pytań naukowo
  

Inne nauki społeczne:

• 
  nie koncentrują się na poszczególnych jednostkach – są skoncentrowane na czynnikach socjalnych, ekonomicznych, politycznych i historycznych
  
• 
  nie mają na celu określania uniwersalnych właściwości natury ludzkiej, które sprawiają, że każdy jest podatny na wpływ społeczny
  

Psychologia osobowości:

• 
  koncentruje się na różnicach indywidualnych jako wyjaśnieniach zachowania społecznego
  

Socjologia	Psychologia społeczna	Psychologia osobowości
dostarcza ogólnych praw i teorii dotyczących społeczeństw, a nie jednostek	bada procesy psychologiczne pojawiające się, gdy ludzie przebywają ze sobą, co powoduje, że stają się podatni na wpływ społeczny	bada właściwości, które powodują, że jednostki są unikatowe i różnią się od siebie

2. 
   Moc wpływu społecznego
   

Trudno przekonać ludzi, że na ich zachowanie wpływa otoczenie społeczne, ponieważ istnieje tendencja do wyjaśniania zachowania w terminach osobowościowych.

Podstawowy błąd atrybucji – tendencja do przeceniania rozmiaru, w jakim zachowanie ludzi jest wynikiem oddziaływania dyspozycji wewnętrznych, a niedocenianie roli czynników sytuacyjnych.

Skłonność ta tworzy niepożądane nastawienie, które może prowadzić do niekorzystnych postaw i zachowań. Tworzy ona poczucie fałszywego bezpieczeństwa (nie doceniając wpływu społecznego, łatwiej mu ulegamy) a także skłania do nadmiernego upraszczania złożonych sytuacji, co obniża nasze zrozumienie przyczyn ludzkiego zachowania

 „dylemat więźnia” (Samuel, Ross, 1993): dwuosobowa gra, w której można wybrać strategię rywalizacyjną lub kooperacyjną; poproszono grupę studentów aby oceniła, którzy ze studentów w akademiku wybiorą którą strategię, po czym zaproszono wytypowane osoby do gry; w grupie 1 nazwano ją „Grą na Wall Street”, w 2 – „Grą wspólnych interesów”; wyniki: w grupie 2 częściej wybierano strategię kooperacji, bez względu na to, do jakiej kategorii badany był zakwalifikowany przez innych studentów
Moc sytuacji subiektywnych: krótka historia idei

• 
  behawioryzm: zakładał, że aby zrozumieć ludzkie zachowanie, wystarczy rozważyć nagradzające właściwości środowiska, to znaczy to, w jaki sposób pozytywne i negatywne wydarzenia w otoczeniu są związane ze specyficznymi zachowaniami
  
• 
  psychologia postaci: podkreślała ważność badania subiektywnego sposobu, w jaki dany obiekt pojawia się w umyśle ludzi, zamiast poddania badaniom wyłącznie obiektywnych, fizycznych cech tego obiektu, co zostało przeniesione na postrzeganie społeczne (Kurt Lewin); istotne jest więc poznanie w jaki sposób ludzie konstruują swój obraz środowiska społecznego
  

3. 
   Skąd się biorą konstrukty: podstawowe motywy ludzkie
   

Podstawowe motywy ludzkie z punktu widzenia psychologii społecznej:

 potrzeba adekwatności

 potrzeba takiego usprawiedliwiania swoich myśli i działań, by mieć dobre o sobie mniemanie

Festinger: szczególnie wartościowe są obserwacje poczynione w sytuacji, gdy motywy pociągają jednostkę w dwóch przeciwstawnych kierunkach.

Podejście związane z samooceną: pragnienie, by czuć, że jest się dobrym

Samoocena: dokonywane przez ludzi oszacowania wartości samych siebie, to znaczy rozmiaru, w jakim spostrzegają siebie jako dobrych, kompetentnych i przyzwoitych;  mając wybór pomiędzy zniekształceniem obrazu świata w celu podtrzymania dobrego samopoczucia a odzwierciedleniem świata adekwatnie, ludzie często wybierają tę pierwszą opcję

Usprawiedliwienie wcześniejszego doświadczenia: trudno jest przyznać się do swoich braków, nawet gdy prowadzi to do nieadekwatnego obrazu świata; ludzie nie stosują całkowitego zniekształcenia – po prostu wiążą fakty w trochę inny sposób, taki, jaki pokazuje nas w najlepszym świetle

Cierpienie a samousprawiedliwianie: im trudniejsze i bardziej bolesne jest wchodzenie do grupy, tym silniejsze więzi z nią łączące (np. rytuały inicjacyjne)
Podejście związane z poznawaniem społecznym: potrzeba bycia adekwatnym

Poznawanie społeczne: w jaki sposób ludzie myślą o sobie samych i o świecie społecznym, czyli jak selekcjonują, interpretują, zapamiętują i wykorzystują informację społeczną w wydawaniu sądów i podejmowaniu decyzji.

Oczekiwania dotyczące świata społecznego: mogą wpływać na to, jak go postrzegamy, a nawet zmienić w naszym obrazie jego istotę (np. w zjawisku samospełniającego się proroctwa)

 Rosenthal, Jacobson (1968): przeprowadzono testy w szkole podstawowej, następnie nie uwzględniając ich wyników wylosowano uczniów, których wyniki przedstawiono nauczycielom jako najlepsze; pod koniec roku okazało się, że wylosowane dzieci radzą sobie szczególnie dobrze.

4. 
   Psychologia społeczna a problemy społeczne
   

Przyczyny badania zachowań społecznych:

• 
  ciekawość
  
• 
  ułatwianie rozwiązywania problemów społecznych, np.: redukowanie wrogości i uprzedzeń, świadomość ekologiczna, promocja zdrowia, wpływ środków masowego przekazu na postawy i zachowanie, itp.