Psychologizm w lingwistyce



Yüklə 26 Kb.
tarix18.07.2018
ölçüsü26 Kb.
#56404

PSYCHOLOGIZM W LINGWISTYCE

Psychologią narodów interesował się także założyciel pierwszego laboratorium psychologii eksperymentalnej, WILHELM WUNDT. Był to uczony niemiecki, z zawodu lekarz, ale interesował się także psychologią, filozofią i etyką. Jest autorem pierwszych poważnych rozpraw o psychologicznym tle zjawisk językowych.


Wundt stał na stanowisku, że psychologia społeczna (etnopsychologia) stanowi niezbędne uzupełnienie psychologii indywidualnej. Tan punkt widzenia, z jednej strony był rozszerzeniem czynnika psychologicznego z jednostki na zbiorowość, a z drugiej był elementem różniącym jego stanowisko od indywidualizmu młodogramatyków. Nie popierał idei Humboldta, że język jest duchem narodu. Uważał, że określona psychologia zbiorowości jest owocem wspólnego życia, wzajemnego kontaktowania się ze sobą członków danej zbiorowości. Mówił, że o psychologii zbiorowości mogą świadczyć wszelkie instytucje społeczne, a więc obok języka również sztuka, religia, obyczaje, prawo, a więc wszelkie wytwory cywilizacji i kultury.
Język dla Wundta nie był celem badania samym w sobie, ale środkiem dla zrozumienia psychiki społecznej. Punktem wyjścia w tej teorii jest stanowisko apercepcjonalistyczne, mówiące o tym, że świat ludzkich wyobrażeń, z których rodzą się idee, buduje się za pomocą zmysłów, że język jest reakcją człowieka na treści psychiczne, najpierw emocjonalne, potem intelektualne. Język informuje o tym stworzonym poprzez zmysły świecie psychicznym. Treściom emocjonalnym, tzw. afektom, towarzyszą naturalne ruchy ekspresywne, m.in. mimika, gestykulacja, a na poziomie akustycznym, dźwięki, czyli mowa głosowa. Pojawiają się one w momencie kumulacji przeżyć psychicznych, które dzięki nim ulegają wyładowaniu. Istnieje tu pewna proporcjonalność: im bardziej rozwinięta treść psychiczna, tym bardziej rozwinięte są ruchy względnie dźwięki ekspresywne. Wobec tego język poziomem swej ewolucji odpowiada poziomowi rozwoju świadomości ludzkiej.
Wundt jest autorem dzieła pt. Volkerpsychologie, obejmującego 10 tomów, z czego dwa poświęcone są problematyce językowej. Mówi np., że ze stanowiska psychologicznego, zdanie jest jednocześnie tworem i procesem. Tworem, bo jego zasadnicza struktura tkwi w świadomości mówiącego, a procesem dlatego, że jego realizacja jest sukcesywna i w szczegółach płynna.
Współcześni Wundta, młodogramatycy, krytycznie oceniali wartość jego prac o języku, twierdząc, że wiązanie języka z psychologią nie ma istotnego znaczenia dla studiów językowych w sensie tradycyjnym.
Pozostali przedstawiciele XIX wieku, jeżeli zajmowali się teorią języka, pozostawali w kręgu tych ogólnych, psychologicznych interpretacji zjawisk językowych, co najwyżej nie akcentując przy tym zagadnień
”psychologii narodowej”. Taki był np. GEORG von GABELENTZ, który zajmował się klasyfikacją języków, głosząc tezę, że nie ma języków prymitywnych, że każdy język jest w swoim rodzaju doskonałym narzędziem komunikacji w ramach społeczności, która się nim posługuje. Popierał koncepcje języka jako systemu znaków
W slawistyce taką postawę zajmował POTIEBNIA, który wielokrotnie podkreślał głęboką więź świata myśli ze strukturą języka, wzbogacając naukę o języku szeregiem cennych prac na temat znaczenia i użycia kategorii gramatycznych w języku rosyjskim.
Na przełomie XIX i XX wieku swoją psychologiczną filozofię języka rozwijał znany lingwista ANTON MARTY, który pragnął oprzeć zasady językoznawstwa ogólnego na bazie psychologii. Opierając się na stwierdzeniu, że znaczenie form językowych polega na wyrażaniu stanów psychicznych u współrozmówców, Marty wyciągnął wniosek, że podstawową teorię języka, należy sprowadzić do psychologii.
Patrycja Wolska
Yüklə 26 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə