Qalxanabənzər vəzin anatomiyası: Qalxanabənzər vəzi traxeyanın hər iki tərəfində, boyunduruq çuxurunda yerləşir və nazik bağla birləşir. Qalxanabənzər vəzinin çəkisi 18-20 qramdır



Yüklə 445 b.
tarix29.05.2018
ölçüsü445 b.
#46673



Qalxanabənzər vəzin anatomiyası: Qalxanabənzər vəzi traxeyanın hər iki tərəfində, boyunduruq çuxurunda yerləşir və nazik bağla birləşir. Qalxanabənzər vəzinin çəkisi 18-20 qramdır.

  • Qalxanabənzər vəzin anatomiyası: Qalxanabənzər vəzi traxeyanın hər iki tərəfində, boyunduruq çuxurunda yerləşir və nazik bağla birləşir. Qalxanabənzər vəzinin çəkisi 18-20 qramdır.

  • Qan təchizatı yuxu və körpücük altı arteriyalardan ayrılan iki yuxarı və aşağı tireoid arteriyalar vasitəsilə həyata keçirilir.



İnnevasiyası azan sinir vasitəsilədir.

  • İnnevasiyası azan sinir vasitəsilədir.

  • Histologiyası: Qalxanabənzər vəzi 2 növ hüceyrələrdən ibarətdir:

  • Follikulyar hüceyrələr - bunlarda tireoid hormonların sintezi baş verir.

  • C - hüceyrələr parafollikulyar hüceyrələrdir və bunların daxilində kalsitonin hormonun sintezi baş verir.





Orqanizmdə yod çatışmamazlığı baş verdikdə siqnal əmələ gəlir və bu siqnal neyronlar vasitəsilə hipotalamusa verilərək, tireotrop relizinq hormona çevrilir, hansıki, hipofizin tireotrop hormonlarını sintez edir və bu da oz növbəsində qalxanabənzər vəzi stimulyasiya edir. Bir neçə dəqiqə ərzində qalxanabənzər vəzin qan təchizatı artaraq, folikulların hiperplyaziyasını əmələ gətirir, burada isə tireoid hormonlar sintez edilir. Bu hormonlar qana düşərək, zülallarla əlaqəyə girir, və gərək olduqda bioloji aktiv hala keçirlər.T4-tiroksinin

  • Orqanizmdə yod çatışmamazlığı baş verdikdə siqnal əmələ gəlir və bu siqnal neyronlar vasitəsilə hipotalamusa verilərək, tireotrop relizinq hormona çevrilir, hansıki, hipofizin tireotrop hormonlarını sintez edir və bu da oz növbəsində qalxanabənzər vəzi stimulyasiya edir. Bir neçə dəqiqə ərzində qalxanabənzər vəzin qan təchizatı artaraq, folikulların hiperplyaziyasını əmələ gətirir, burada isə tireoid hormonlar sintez edilir. Bu hormonlar qana düşərək, zülallarla əlaqəyə girir, və gərək olduqda bioloji aktiv hala keçirlər.T4-tiroksinin

  • bioloji aktivlii T3-trijodtironin aktivliindən zəifdir.





Normada TTH-0,5-dən 5 mMV/l.

  • Normada TTH-0,5-dən 5 mMV/l.

  • TTH-7-10 mMV/l olduqda - hipotireoz.

  • TTH < 0,5 mMV/l olduqda - tireotoksikoz.



Bu xəstəlik zamanı tireoid hormonlarınartiq ifrazı qeyd edilir və bunun nəticəsində orqanizmdəki kliniki, həm də biokimyəvi dəyişikliklər şərtlənir. Əsasən qadınlar xəstələnir. Qadın xəstələrin kişi xəstələrə nisbəti 7:1-dir.

  • Bu xəstəlik zamanı tireoid hormonlarınartiq ifrazı qeyd edilir və bunun nəticəsində orqanizmdəki kliniki, həm də biokimyəvi dəyişikliklər şərtlənir. Əsasən qadınlar xəstələnir. Qadın xəstələrin kişi xəstələrə nisbəti 7:1-dir.

  • Etiologiyası: Bu xəstəlik irsi xüsusiyyət daşıyır, irsən xüsusi resessiv gen qəbul edilir və autoimmun proses inkişaf edir. Anticisimlər qalxanabənzər vəzin tireoid hormonlarının yüksək ifrazını stimulə edirlər.





Ehtimal edirlər ki, Diffuz toksiki zob immun nəzarətinin anadangəlmə defekti nəticəsində əmələ gəlir. Burada qalxanabənzər vəzin spesifik anticisimlər və T-limfositlərlə limfositar infiltrasiyası baş verir. Torpaqda yodun miqdari da az əhəmiyyətli deyil. Yodun artıq olması Diffuz toksiki zobun inkişafına rast gəlirik, yod azlığı səbəbindən isə onun düyünlü və ya çox düyünlü forması üzə çıxır.

  • Ehtimal edirlər ki, Diffuz toksiki zob immun nəzarətinin anadangəlmə defekti nəticəsində əmələ gəlir. Burada qalxanabənzər vəzin spesifik anticisimlər və T-limfositlərlə limfositar infiltrasiyası baş verir. Torpaqda yodun miqdari da az əhəmiyyətli deyil. Yodun artıq olması Diffuz toksiki zobun inkişafına rast gəlirik, yod azlığı səbəbindən isə onun düyünlü və ya çox düyünlü forması üzə çıxır.

  • Diffuz toksiki zob xəstəliyinin patogenizində simpatoadrenal sisteminin aktivləşməsinin və katexolaminlərin qanda miqdarının artmasi böyuk rol

  • Ojnajir. Orqanizmdə tireoid hormonlarin artıq olmasi,və hormonlara perifirik toxumalar tərəfindən yüksək həssaslıq varsa,zülalların katabolizmi aktivləşir, karbohidrat mübadiləsi pozulur, karbohidratların piylərə çevrilmələri ləngiyir və belə olduqda piylərin depodan mobilizasiyası baş verməsi səbəbindən xəstə çəkisini itirir . Tireoid hormonların artıq olması su-duz mübadiləsinin pozulmasına səbəb olur, su,natrium-xlorid, kalsium və fosforun itkisinə gətirir. Əgər tireoid hormonlar artıqdırsa, oksidləşdirici fosforlaşdırma dəyişir, bu da əzələ zəifliyi əmələ gətirir və temperaturu yüksəldir (həm də hipotalamik mərkəzlər həyəcana gəlirlər).

  • Ürək əzələsinin katexolaminlərə həssaslığı artır, bu öz növbəsində taxikardiya jaradir, daha sonra ürək əzələsinin degenerativ zədələri yaranır.



Ürəkdöyüntüsü, əsəbilik, yuxusuzluq, ağlamağa meyillik, temperaturun yüksəlməsi, istinin dözülməz olması, ətrafların titrəməsi, əzələ zəifliyi, tərləmə, tez arıqlama, əmək qabiliyyətinin aşağı düşməsi qeydə alınır. Xəstələr çox danışır, əhvalları tez-tez dəyişir. Xəstənin tükləri nazikləşir və tökülür. Xəstələrin siması olduqca xarakterikdir-baxışları qəzəblidir, dərisi isti, nəmdir, dəri nazikləşib, dərialtı piy qatı naziqləsib. Endokrin oftalmopatiyası diqqəti özünə cəlb edir, bununla yanaşı, göz simptomlar daimi deyillər, onların heç də hamısı üzə çıxmaya bilər. Bunlar əsasən ekzoftalm, gözlərdə parıltı, xəstənin gözlərində "qum" hissiyyatı, göz qapağının şişmanlığı, gözün hərəkət funksiyasının pozulması, baxışın parezi, gözlərin qapanmasının pozulması, göz sinirlərinin atrofiyası.

  • Ürəkdöyüntüsü, əsəbilik, yuxusuzluq, ağlamağa meyillik, temperaturun yüksəlməsi, istinin dözülməz olması, ətrafların titrəməsi, əzələ zəifliyi, tərləmə, tez arıqlama, əmək qabiliyyətinin aşağı düşməsi qeydə alınır. Xəstələr çox danışır, əhvalları tez-tez dəyişir. Xəstənin tükləri nazikləşir və tökülür. Xəstələrin siması olduqca xarakterikdir-baxışları qəzəblidir, dərisi isti, nəmdir, dəri nazikləşib, dərialtı piy qatı naziqləsib. Endokrin oftalmopatiyası diqqəti özünə cəlb edir, bununla yanaşı, göz simptomlar daimi deyillər, onların heç də hamısı üzə çıxmaya bilər. Bunlar əsasən ekzoftalm, gözlərdə parıltı, xəstənin gözlərində "qum" hissiyyatı, göz qapağının şişmanlığı, gözün hərəkət funksiyasının pozulması, baxışın parezi, gözlərin qapanmasının pozulması, göz sinirlərinin atrofiyası.





Qoca yaşlı adamları çıxmaq şərtilə miokardın infarktı demək olar ki, rast gəlmir. Səbəbi odur ki, trombəmələgəlmə azalır, qan axınının sürəti artır, qanın laxtalanma sisteminin aktivliyi azalır, laxtalanmanın qarşısını alan sistemin aktivliyi artır (yağların) mübadilə prosesində dəyişikliklər əmələ gəlir: xolesterin göstəricisi aşağı düşür, yəni hipoxolesterinemiya yaranır, lipoproteidlər azalır, bu da aterosklerotik prosesi zəiflədir. Tireotoksiki ürəyin digər kliniki təzahürü təngənəfəslikdir və bu özünəməxsus xarakter daşıyır, yəni hemodinamikanın və toxuma tənəffüsünün pozulması üzündən xəstə hər dəfə nəfəsi içəri alanda ciyərlərinə "az hava" getdiyindən narahat olur. Sonra isə bu səbəbdən kiçik qan dövranında durğunluq törəyir.

  • Qoca yaşlı adamları çıxmaq şərtilə miokardın infarktı demək olar ki, rast gəlmir. Səbəbi odur ki, trombəmələgəlmə azalır, qan axınının sürəti artır, qanın laxtalanma sisteminin aktivliyi azalır, laxtalanmanın qarşısını alan sistemin aktivliyi artır (yağların) mübadilə prosesində dəyişikliklər əmələ gəlir: xolesterin göstəricisi aşağı düşür, yəni hipoxolesterinemiya yaranır, lipoproteidlər azalır, bu da aterosklerotik prosesi zəiflədir. Tireotoksiki ürəyin digər kliniki təzahürü təngənəfəslikdir və bu özünəməxsus xarakter daşıyır, yəni hemodinamikanın və toxuma tənəffüsünün pozulması üzündən xəstə hər dəfə nəfəsi içəri alanda ciyərlərinə "az hava" getdiyindən narahat olur. Sonra isə bu səbəbdən kiçik qan dövranında durğunluq törəyir.



Sistolik səs qan axınının sürətinin artması səbəbindən və sol venoz dəliyin nisbi genişlənməsindən yaranır. Ürək tonlarının səsi kəskinləşir. 1-ci ton Vt-də daha kəskindir. 2-ci ton ağciyər arteriyası üzərində aksentlidir.

  • Sistolik səs qan axınının sürətinin artması səbəbindən və sol venoz dəliyin nisbi genişlənməsindən yaranır. Ürək tonlarının səsi kəskinləşir. 1-ci ton Vt-də daha kəskindir. 2-ci ton ağciyər arteriyası üzərində aksentlidir.

  • Ürəyin zərbə həcminin xeyli artması və ürəyin dəqiqəlik qan həcminin artması səbəbindən sistolik A/T-də yüksəlir. Normada ürəyin 1 dəqiqəlik qan həcmi 4,5-5,0 litr olduğu halda tireotoksikozda bu rəqəm 30,0 litrə qədər yüksəlir. Tireoid hormonların təsiri nəticəsində mikrosirkulyator məcra genişləndiyindən diastolik A/T aşağı düşür. Sol mədəciyin genişlənməsi və miokardın zəifliyindən ürəyin sərhədləri sola tərəf genişlənir. Tez-tez mitral konfiqurasiya –bənzər şəkil aşkar olunur, bu hal ürəyin qüsurunu imitasiya edir. Ürəyin ritmi pozulur - aritmiya, ekstrasistoliya, sayrıci aritmiya baş verə bilər. Sayrıci aritmiya təhlükəyə işarə edən siqnal olaraq, təcili radikal tədbirlərin zəruriliyini göstərir. Sayrıci aritmiyanın patogenizi qulaqcıq əzələsinin yüksək oyanıqlığı ilə əlaqəlidir. Bura tireoid hormonların miokarddakı mübadilə proseslərinə xoş olmayan təsirini də əlavə etmək lazımdır.

  • Tireotoksikozun tez-tez rast gələn fəsadlarından biri də ürək çatışmamazlığıdır. Bu isə hemodinamikanın dəyişməsi və miokardın yığılma qabiliyyətinin dəyişməsi nəticəsində ürək gərginliyinin artmasına gətirib çıxarır.





Leykopeniya

  • Leykopeniya

  • Neytropeniya

  • Limfositoz

  • Monositoz

  • Trombositopeniya

  • EÇS yüksəkdir

  • Qanın laxtalanma sürəti yavaşıyıb







2. Levotiroksin ( Eutiroks ). Yeməkdən 30 dəq əvvəl 50 mkq 1 dəfə sutkada. Müddəti-18 ay.

  • 2. Levotiroksin ( Eutiroks ). Yeməkdən 30 dəq əvvəl 50 mkq 1 dəfə sutkada. Müddəti-18 ay.

  • 3. β - blokatorlar.

  • Propranolon 20-40-120 mq 1 sutkada (Neseлektiv) və yaxud

  • Kardioselektiv. Konkor 5 mq sutkada 1 dəfə

  • Кордарон-vermək olmaz, оnа görə ki,tirioid hormonlarinin migdarini artirir



4. Yodidlər-əməliyyata hazırlıq dövründə tətbiq edilirlər.

  • 4. Yodidlər-əməliyyata hazırlıq dövründə tətbiq edilirlər.

  • Köməkçi dərman maddələri:

  • Parasitamol, relanium, kalium.

  • Salisilatlardan istifadə etmək olmaz. Çünki onlar T4-ün T3 keçməsinə səbəb olurlar.

  • Böyrəküstü vəzlərin çatışmamazlığı əmələ gələrsə, damar daxilinə 100 mq 2 dəfə hidrokortizon vurulmalıdır.

  • 5. immunomodulyatorları T -аktivin tətbiq edilir. 0,01/1 ml-dən-5 gün.

  • Dekaris-150 mq-5 gün ərzində 3 həftədən sonra təkrarlanır.

  •  



Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə