Mündəricat
Ön söz
3
1.
Məhkəməyə müraciət qaydaları
4
2.
Məhkəmə qərarlarını icrası
5
3.
Şəxsiyyət vəsiqəsinin alınması
5
4.
Vətəndaşlıq vəziyyəti aktlarının qeydiyyatı
7
5.
Notariat xidmətləri
9
6.
Nigahın pozulması qaydaları
12
7.
Əmək hüququ
15
8.
Əmək pensiyası
16
9.
Sosial müavinatlar
18
10.
Ünvanlı sosial yardım
20
11.
Elektrik enerji təhçizatı sahəsində yaranan suallar
21
12.
Qaz təhçizatı sahəsində yaranan suallar
22
13.
Su təhçizatı sahəsində yaranan suallar
23
14.
Bələdiyyələr və onların vəzifələri
23
15.
Hərbi xidmətə çağırış
26
16.
Miqrasiya hidməti
27
17.
Avtomobilin alınması və texniki baxışdan keçirilməsi
31
18.
Dövlət qulluğuna qəbul
32
19.
Vərəsəlik hüququnun ümumi müddəaləri
34
20.
Hüquqi yardimla bağli u
ğurlu işlər və maraqli prosesslər
35
3
ÖN SÖZ
Bu kitabın məqsədi vətəndaşları ən çox müraciət edilən məsələlərlə bağlı məlumatlarla
təmin etməkdir, burada ən çox soruşulan suallara cavab vermək cəhdi göstərilib. Bu kitabda
məhkəməyə müraciət qaydaları izah edilib, boşanma, vərəsəlik, məhkəmə qərarlarının icrası ilə
bağlı əsas məqamlar, pensiya və sosial müavinatlar, su və elektrik təchizatına aid suallar və bir sıra
digər məsələlər əhatə olunub.
Ümid edirik ki, verilən məlumatlar hər bir vətəndaş üçün faydalı olacaq. Şübhəsiz
ki,insanların öz hüquq və vəzifələrini bilməsi korrupsiya ilə mübarizədə xeyli əhəmiyyət kəsb edir
və bizim də məqsədimiz əhalinin hüquqi savadını artırmaqdır.
Bütün materialları həmçinin “Şəffaflıq Azərbaycan” təşkilatının saytında
(www.transparency.az) tanış ola bilərsiniz.
Bu kitabşanın tərtibində və məlumatın yığılmasında iştirak edən şəxslərin hər bir üzvünə
xüsusi təşəkkürümüzü bildirmək istərdik:
Sevinc Sersan
Babək Həmidov
Kənan Həsənov
Ehtiram Fəttayev
Könül Rəcəbova
Eldar Kərimov
Kamalə Məmmədova
Nisə Hacıyeva
Şəhla Hümbətova
Zöhrəb Hüseynov
Tərtib etdi:
Ceyhun Atayev və Aysel Hüseynova
Hüqüqi Məsləhətçi: Azər Talıbov
Redaktor:
Kanan Qasımov
Nəşr olunmuş bu kitab Amerika Birləşmiş Ştatları Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin (USAID)
maliyyə dəstəyi ilə “Şəffaflıq Azərbaycan” Korrupsiyaya qarşı Mübarizə İctimai Birliyi tərəfindən
icra edilmiş “İctimai Maraqların Müdafiəsi və Hüquqi Məsləhət Mərkəzləri” (ALAC) layihəsi
çərçivəsində və hal hazırda icra edilən “Azərbaycan Şəffaflıq Tərəfdaşlığı“ (APT) layihəsi
çərçivəsində hazırlanıb. Burada səsləndirilən fikirlər USAID və ya Amerika Birləşmiş Ştatları
hökumətinin mövqeyini əks etdirməyə bilər.
4
1. Məhkəməyə müraciət qaydaları
1.Azərbaycan Respublikasının Məhkəmə sistemi hansı Məhkəmələrdən ibarətdir?
Azərbaycan Respublikasının məhkəmə sistemi Azərbaycan Respublikası ALİ məhkəməsində,
Apellyasiya məhkəmələrindən, ümumi məhkəmələrdən və digər ixtisaslaşmış məhkəmələrdən
ibarətdir. AR-da Ədalət mühakiməsini AR-ın Məhkəmələri Qanunun Aliliyi prinsipinə uyğun
həyata keçirir. Azərbaycanda üçpilləli Məhkəmə sistemi fəaliyyət göstərir:
1) Birinci İnstansiya Məhkəmələri (rayon-şəhər məhkəmələri, İxtisaslaşmış məhkəmələr- inzibati-
iqtisadi məhkəmələr, hərbi məhkəmələr, ağır cinayətlərə dair işlər üzrə məhkəmə)
2) Apellyasiya İnstansiyası Məhkəmələri
3) Kassasiya İnstansiyası Məhkəməsi.
2. Birinci İnstansiya Məhkəmələri hansılardır?
Birinci İnstansiya məhkəmələri İlkin məhkəmə orqanlarıdır. Birinci İnstansiya məhkəmələrinə
Rayon ( Şəhər) məhkəmələri, hərbi məhkəmələr, yerli iqtisad məhkəmələri və ağır cinayətlərə dair
işlər üzrə məhkəmələr daxildirlər.
3. Rayon (Şəhər) məhkəmələrinin fəaliyyətləri nədən ibarətdir?
Rayon (şəhər) məhkəmələri Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə onlara həvalə edilmiş
Mülki və cinayət işlərinə, o cümlədən inzibati xətarala dair işlərə baxır.
Mülki məhkəmə icraatı qaydasında mülki, ailə, əmək, mənzil, torpaq münasibətləri, təbii
ehtiyatlardan istifadə olunması və ya ətraf mühitin qorunması, vergi, inzibati və digər
mübahislərdən irəli gələn işlərə baxırlar.
Belə ki, ilkin olaraq yuxarıda göstərilən sahələrə aid hüquqlarının pozulması onların müdafiəsi və
bərpası üçün şəxs, Rayon (Şəhər) Məhkəmələrinə müraciət etməlidir.
4. Məhkəməyə müraciət qaydası necədir, İddia Ərizəsində nələr göstərilməlidir?
Məhkəməyə müraciət etmək istəyən şəxs “İddia Ərizəsi” yazmalı və İşin hallarını əsaslandırdığı
sübutları (sənədləri) həmin İddia Ərizəsinə əlavə etməli. Qeyd etmək istərdim ki, Məhkəməyə ya
sənədlərin əsli, ya da Notariat qaydada təsdiq olunmuş surəti təqdim olunmalıdır. İddia Ərizəsi
formaca Təsviri, Əsaslandırıcı və Nəticə ( Xahiş) hissəsindən ibarət olmalıdır. Təsviri hissədə şəxs
yaranmış hüquqi mübahisə barədə qısa, aydın formada yazılmış məlumatlar göstərilməlidir.
Əsasladırıcı hissədə Şəxs özünün əsas olaraq istinad etdiyi hüquqi normativ aktları, şəxsin əlində
olan digər sübutları göstərməyi tövsiyyə olunur. Nəticə və ya Xahiş hissəsində isə Şəxsin Məhkəmə
tərəfindən hansı hüququnun müdafiəsi, bərpası və ya tanınması ilə bağlı olan Xahiş
yerləşdirilməlidir.
Qeyd: İddia Ərzisində aşağıdakı məlumatlar mütləq yerləşdirilməlidir:
1) Ərizənin verildiyi Məhkəmənin adı
2) İşdə iştirak edən şəxslərin adları, onların poçt ünvanları
3) İddiaçının və ya ərizəçinin tələbi, tələbin əsaslandığı hallar
4) Ərizəyə əlavə edilən sənədlərin siyahısı
5.Məhkəməyə müraciət etmək üçün nə qədər dövlət rüsumu ödənilməlidir?
Qeyd edim ki, Azərbaycan Respublikası Qanunvericiliyinə əsasən Məhkəməyə müraciət etmək
üçün ödənilməli olan Dövlət rüsumları İddia Predmetinin dəyərindən asılı olaraq dəyişir. Belə ki,
İddia Predmetinin dəyəri 110 manatdan artıq olduqda müvafiq məhkəmənin hesabına 20 manat
məbləğində, İddia predmetinin dəyəri 110 manatdan aşağı olduqda və digər bütün hallarda isə 3
manat məbləğindədir. Xüsusilə qeyd etmək istərdim ki, Alimentin tutulmasına ( artırılmasına),
əmək fəaliyyəti ilə bağlı məsələlərə, müəlliflik mübahisələri üzrə olan məsələlərdə, istehlakçı
hüquqlarının pozulması ilə bağlı olan məsələlərə və digər məsələlər dair olan məhkəmə
mübahisələri üçün dövlət rüsumu ödənilmir.
5