UDK 001
A99
Redaktor
:
Cahangir Məmmədli
filologiya elmləri doktoru, professor
Rəyçilər
:
BöyükkiĢi Ağayev
tibb elmləri doktoru, a
kademik
Alxan Bayramoğlu (Məmmədov)
filologiya elmləri doktoru, professor
F.Ə.Əliyev, ġ.S.Ağayev
Azərbaycanda elmin problemləri və inkişaf perspektivləri.
“Elm” nəĢriyyatı, Bakı, 2011, 151 səh.
Kitabda Azərbaycan elminin müasir inkişaf göstəriciləri,
elmin inkişafına təsir edən beynəlxalq meyarlar, ölkədə
elmin mövcud və gələcək prioritetləri, elmi kadr hazırlı-
ğının problemləri, bir sıra fundamental, ictimai və huma-
nitar elm sahələrinin mövcud durumu və s.məsələlər təh-
lil edilir. Kitabın əsas mahiyyəti müasir Azərbaycan el-
minin dünya elmi məkanına inteqrasiyası problemini
qoymaq və onun həlli yollarının elmi-nəzəri konsepsi-
yasını göstərməkdir.
ISBN 978-9952-453-41-6
Ə
2010
-
655(07)
1601000000
© Əliyev F. Ə.
© “Elm” 2011
3
MÜNDƏRĠCAT
Ön söz............................................................................................................4
Azərbaycanda elmin inkiĢafina təsir edən beynəlxalq meyarlar..................13
Azərbaycanda elmin mövcud və gələcək prioritetləri..................................23
Elmi kadr hazırlığının problemləri...............................................................42
Azərbaycanda fizika və riyaziyyat elmlərinin müxtəlif istiqamətlər
üzrə 1996-2007-ci illərdəki inkiĢaf dinamikasi..........................................62
Ġctimai və humanitar elmlər:
prioritetlər, tədqiqatlar, nəĢrlər......................74
Xarici ölkələrdə çalıĢan alimlərimiz..........................................................112
Elmi nəĢrlərin qiymətləndirilməsi: mövcud vəziyyət
və perspektivlər..........................................................................................132
Оценка республиканских научных изданий с учетом
мировых требований................................................................................141
4
ÖN SÖZ
ELMİN İNKİŞAF STRATEGİYASINA
ALİM YANAŞMASI
Dünya son dövrlərdə daha çox anlamağa baĢlamıĢdır ki, baĢ
verməkdə olan qloballaĢmanın fəsadlarını, artıq hər bir dövlətin
qapısını döyməkdə olan müxtəlif növ böhranların, insan artımı
ilə bağlı yaranmıĢ ərzaq qıtlığını, getdikcə özünü daha çox
göstərən çeĢidli təbii fəlakətləri və hər bir regionda meydana
çıxan digər onlarca problemin müsbət həlli yalnız elmin
inkiĢafı ilə, elmə praqmatik münasibətin tam formalaĢması ilə
mümkündür. ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələrin elmə, təhsilə, elmin təbli-
ğinə və tətbiqinə ayırdığı diqqətdən gələn birbaĢa gəlirin, qa-
zancın nəticələri göz qabağındadır. Azərbaycan xalqının gene-
tik kodunda həmiĢə özünü göstərmiĢ elmi düĢüncə tərzi
və elmə
diqqət müstəqilliyin bərpa edilməsi ilə bu gün birə-beĢ artmıĢ
və bir xalq olaraq onun inkiĢafının yeni mərhələsində bəhrə-
lərini verməkdədir. Lakin bizdə elmə bu günkü münasibət və
elmin tətbiqindən gələn səmərə inkiĢaf etmiĢ ölkələrlə müqa-
yisədə hansı dərəcədədir və artıq sivil dünyaya inteqrasiya
etməkdə olan bir xalqı – Azərbaycan xalqını qane edirmi? Bu
gün ən önəmli hal odur ki, bizim dünya elminə xeyli vaxtdan
bəri inteqrasiya etmiĢ, dünya miqyasında öz əsərləri ilə tanın-
mıĢ alimlərimiz bu sualı kəskin Ģəkildə cəmiyyət qarĢısında,
elmi ictimaiyyət qarĢısında qoymaqdadır. Müstəqilliyin bəlkə
də hələ üzdə o qədər də qabarıq görünməyən səmərə fakt-
larından biri kimi bu sualın yaxın gələcəkdə çox müsbət cavab
alacağına böyük ümidlər var. Çünki bu böyük ideyaların, ümid-
lərin gerçəkləĢməsi üçün ünlü alimlərimizin elmi-nəzəri fikir
təsərrüfatı artıq meydana çıxmaqdadır. Dünya elminin fəlsə-
fəsini, müasir inkiĢaf meyillərini, elmin getdikcə daha çox