3
Referat
Buraxılış işinin mövzusu Yüngül sənaye müəssisələrində məhsulun
keyfiyyətinin yüksəldilməsinin məqsəd və vəzifələrinin təhlili mövzusuna həsr
edilmişdir. Burada Yüngül sənayedə məhsulun keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasının
məqsəd və vəzifələri, həmçinin Yüngül sənayedə məhsulun rəqabət qabiliyyətinin
yüksəldilməsinə kömək edən keyfiyyətin daha effektiv işçi modelləri
araşdırılmışdır.Yüngül sənaye müəssisəsinin keyfiyyət sahəsində siyasəti, yüngül
sənayedə məhsulun keyfiyyətinin idarə edilməsi üsulları və Yüngül sənaye
müəssisələrində keyfiyyətin idarə edilməsi sisteminin işlənib hazırlanması və
tətbiqinin zəruriliyinin əsaslandırılması məsələləri şərh olunmuşdur. Bundan başqa
keyfiyyətin idarə edilməsi sistemlərinin yüngül sənaye müəssisələrinə tətbiqi
zamanı keyfiyyətin yaxşılaşdırılması işində əldə edilən üstünlüklər təhlil
edilmişdir.
Yüngül sənayedə istehsal olunan məhsulun keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması
müasir bazar münasibətləri şəraitində başlıca amillərdən biridir. İstehsal olunan
məhsulun keyfiyyətini tələb olunan səviyyəyə qədər yaxşılaşdırmaq üçün sahədə
keyfiyyətin idarə edilməsi üsullarının tətbiqi və İSO 9000 seriyalı keyfiyyət
standartlarına keçilməsi məqsədəuyğundur. Odurki, buraxiliş işində Yüngül
sənayedə istehsal edilən məhsulların keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üçün
keyfiyyətin idarəedilməsi üsullarının tətbiq edilməsinin xüsusi əhəmiyyətinin
olduğu göstərilmişdir. Araşdırmalar zamanı müəyyən edilmişdir ki, bu üsulların
Yüngül
sənaye
müəssisələrində
tətbiq
edilməsi
perspektivdə
mümkün
uğursuzluğun səbəblərini dərhal aşkar etməyə və məhsulun keyfiyyətinin
yaxşılaşdırılması üzrə potensial imkanların əldə edilməsinə bilavasitə kömək
edəcəkdir.
Buraxılış işi giriş, 6 paraqraf, nəticə və təkliflər, həmçinin istifadə edilmiş
ədəbiyyatların siyahısı da daxil olmaqla 64 səhifə əl yazması həcmindədir.
4
Giriş
Müasir dövrdə keyfiyyətli
məhsul istehsal edən ölkələr dünya
iqtisadiyyatında, social və mədəni inkişafda üstün mövqeyə malikdirlər. Keyfiyyət
dedikdə, məhsulun xüsusiyyətlərinin müəyyən edilmiş tələbat və ya istəklərə
uyğunluq səviyyəsi nəzərdə tutulur. Yüngül sənayedə rəqabətədavamlı məhsul
istehsalına nail olmaq üçün keyfiyyətin effektiv planlaşdırılması, təmin edilməsi,
idarə edilməsi və yaxşılaşdırılması vacib şərtlərdəndir. Hazırda keyfiyyəti idarə
etmək üçün dünyada uğurlu istifadə olunan çoxlu sayda vasitələr mövcuddur ki,
onları da şərti olaraq üç hissəyə bölmək olar: sadə üsullar, yeni üsullar və ən yeni
üsullar.
Keyfiyyəti idarəetmənin sadə üsuluna nəzarət vərəqəsi, histoqram,
strafikasiya üsulu (qruplaşdırma, hissələrə ayırma), səbəb-nəticə diaqramı (İsakava
diaqramı), Pareto diaqramı, Səpələnmə (yayılma) diaqramı və proseslərə nəzarət
kartları daxildir.
Sadə üsullar, onların nisbətən sadəliyi, qaneediciliyi və əlverişliliyi
səbəbindən daha geniş yayılmışdır. Ümumilikdə bu üsullar, keyfiyyətin nəzarəti və
təhlilinin effektiv metodlar sistemini təşkil edir. Onların köməyi ilə istehsalçıların
diqqət mərkəzində olan bütün problemlərin 95%-ni həll etmək olar.
Keyfiyyəti idarəetmənin yeni üsulları özündə beyin hücumu, eynilik
diaqramı, axın şəkilli diaqram, əlaqələr diaqramı, ağacşəkilli diaqram, matris
diaqramı, birincilik (prioritetlər) matrisası metodlarını birləşdirir. Bu metodlar,
faktların təhlili zamanı keyfiyyəti idarəetmə üzrə problemləri həll etməyə imkan
verir.
Keyfiyyəti idarəetmənin ən yeni üsullarına keyfiyyət funksiyasının
genişləndirilməsi (QFD-təhlili), bençmarkinq (müqayisəli təhlil metodologiyası),
dayanmaların forma və nəticələrinin təhlili (FMEA-təhlil),bölmələrin fəaliyyəti
5
üzrə təhlil, “0 qüsur sistemi, “tam vaxtında” sistemi, funksional dəyərli təhlil
daxildir.
Keyfiyyəti idarəetmənin bu üsulları mümkün uğursuzluğun səbəblərini və
keyfiyyətin yaxşılaşdırılması üzrə potensial imkanları eyniləşdirmək üçün istifadə
edilir.
Yüngül sənayedə istehsal edilən məhsulların keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması
üçün keyfiyyəti idarəetmənin bu üsullarının tətbiq edilməsinin xüsusi əhəmiyyəti
vardır. Bu üsulların tətbiq edilməsində məqsəd keyfiyyətsiz məhsulun mümkün
səbəblərini aradan qaldırmaq və ya keyfiyyətin yaxşılaşdırılması yollarının nəzər-
diqqətdən kənarda qalmasına yol verməməkdir. Bu baxımdan da buraxılış işinin
mövzusu çox aktuallıq kəsb edir.