SeçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

---

ANAR 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
SEÇİLMİŞ 
 
ƏSƏRLƏRİ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

:u f ■:'fV  
f1 
 
 
Bu kitab
 
’Anar. Beşmərtəbəli evin a ltm a m ərtəbəsi” (Bakı, Yazıçı, 1981) və 
 
"Anar. Ağ qoç, qara qoç" (Bakı, Azərnəşr, 2003) nəşrləri əsasında təkrar 
nəşrə hazırlanmışdır 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
894.361’3 - dc 21 
 
AZE 
 
Anar. Seçilmiş əsərləri. Bakı, “Lider nəşriyyat”, 2004, 416 səh. 
 
Xalq yazıçısı Anarm bu kitabına “Ağ lim an” , “Beşmərtəbeli evin altıncı 
 
m ortəbəsi” və “Ağ qoç, qara qoç” əsərləri daxildir. 
 
Oxuculara yaxşı tanış olan “A ğ lim an” povestində əxlaqi problem lər qaldırıhr, 
insanın həyatda öz yerini tapa bilmosi, məzmunlu və dolğun öm ür 
 
siirməsindən bəhs olunur.  Yazıçı burada öz  insan  konsepsiyasını ziyalının 
 
“monəvi dəyər” və “əxlaqi sorvət” anlayışm ın guşo daşı kimi yoxlayıb, sınaqdan keçirir. 
 
“Beşmərtəbəli  evin  altıncı  m ərtəbəsi”  romanı  bir  növ  “Ağ  lim an”ın 
 
davamı  kimi  düşünülsə  də,  əslində  müstoqil  əsordir.  Milli  bədii  fikrin  odəbi-folsəfı 
axtarışlarında yeni m ərholənin ifadosi olan bu romanın da m ərkozində “Ağ liman”dan 
tanıdığımız  Zaur  və  Tohmino  dayanırlar.  Əsərdə  onların  mohobbotindən,  hoqiqi  hissin 
qorunub saxlanmasımn vacibliyindən söz açılır. 
 
Son  illərdo  qəlom  ə  aldığı  “Ağ  qoç,  qara  qoç”  osərində  isə  m  üollif  xoyallarında 
gerçəkloşdirdiyi  Azorbaycanın  golocok  taleyini  iki  fərqli  yöndo,  bir-birindən  oks 
qütblordə dayanan qatlarda təsvir etmişdir. 
 
 
 
ISBN 9952-417-24-X 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
A zərbaycan Respublikasının Prezidenti 
 
İLHAM ƏLİYEVİN 
 
“Azərbaycan dilində latın qrafıkası 
 
ilə kütləvi nəşrlərin həyata 
 
keçirilməsi haqqmda” 
 
12 yanvar 2004 -cü il tarixli sərəncam ı 
 
ilə noşr olunur və ölkə kitabxanalarına 
 
hodiyyə edilir 
 
(O “LİDER NƏŞRİYYAT”, 2004 

---

 
 
MİLLİ MƏNƏVİYYATIMLZ 
 
VƏ ANAR YARADICILIĞI 
 
İyirminci  yüzil  Azorbaycan  m  ədəniyyotinin  özünəqədorki  vo  özündən-sonrakı 
çağlarının  ilgəyini  yaradıb,  bütövlüyünü  təmin  edən  orqanik  zam  an-dır.  Mohz  XX 
yüzildə  Azərbaycan  m  ədəniyyəti  özünütəşkil  prinsiplərini  müoyyənloşdirdi,  hansı 
köklordən gəlib hansı yönləro budaqlandığını aydın-latdı, tarixin hansı çağlannda siyasi-
m ədəni epiqonçuluğa varıldığını, hansı yolların səhv gedildiyini, nəlordə büdrədildiyini, 
hansı istiqam ətlərdə düzgün addım atıldığını, hansı səm tlərdə  irəli getm  əyin mümkün 
və  gorok  olduğunu  sezdi.  Azərbaycan  mədoniyyətinin  onurğa  sütunu  XX  əsrin  güclü 
birləşdirici “foqərəsi” ilo borkiyib qayım oldu. A zərbaycan modoniyyotinin bu tarixi-ge - 
 
netik bütövlüyünün dərk olunması və  yaradılmasında m üstəsna xidmotlori 
 
olan mütofokkir sənətkarlarım ızdan biri də, şübhəsiz ki, Anardır. 
 
Anarın doğma vətondə, elocə do onun sorhədlorindən kənarda, Rusiyada 60 -a yaxın 
kitabı  çap  olunub.  “Ağ  lim  an”  M  oskvada  (1973,  1980,  1988),  Pol-şada  (1978), 
Macarıstanda  (1972),  Bolqarıstanda  (1973),  Türkiyədə  (1991),  Özbokistanda  (1978), 
Qazaxıstanda (1976), “Beşmortəboli evin altıncı m ortə - 
bəsi 
M oskvada (1980,  1988),  iki dəfə  m üxtolif torcüm ələrdə  Türkiyədə 
(1994, 
1995), Almaniya Demokratik Respublikasında (1979), Almaniya Fe- 
 
derativ Respublikasında (1989), Çexoslovakiyada (1980-ci ildə çex, 1984-cü ildə slovak 
dillərində),  M  acarıstanda  (1981),  İsveçrodo  (1992),  Estoniyada  (1989),  Gürcüstanda 
(1997),  “Ə  laqə”  povesti  üç  dofo  Moskvada,  Polşada  (1981),  Macarıstanda  (1982), 
Almaniyada (1986), Fransada (1995), Estoniya-da (1981), “Dantenin yubileyi” üç dəfo M 
oskvada,  Estoniyada  (1975),  Bol-qarıstanda  (1973),  Tacikistanda  (1977),  “Ağ  qoç,  qara 
qoç”  Rumıniyada  (2004),  “Dodə  Qorqud”  Moskvada  (1980,  1988),  İranda  böyük 
tirajlarla,  nofis  şokildo  nəşr  olunub.  “Mon,  son,  o  vo  telefon”  hekayəsi  ABŞ  -da, 
Kanadada,  Yaponiyada,  Finlandiyada,  orob  ölkolorindo  vo  bir  sıra  başqa  ölkələrdə  çap 
olunub.  Anarın  ayrı-ayrı  hekayo,  pyes  vo  moqalolori  dünyanın  bir  sıra  m  ət-buat 
orqanlarında  ingilis,  fransız,  alman,  ispan,  benqal,  türk,  macar,  rumın,  bolqar  dillorində 
vo keçmiş  SSRİ-nin bütün respublikalannda dorc  edilib.  Amma  olbotto,  Anar  on böyük 
populyarlığı  öz  Votonindo  —  Azərbaycanda  qazanıb.  Xüsusilo  70-80  -ci  illordo  Anarın 
30,  40,  50  min  tirajla  çap  olunan  kitabları,  dorgilordo  çıxan  osorlori  ol-ol  gozir,  dürlü 
polemikalara  sobob  olur-du.  Anarın  noinki  osorlori,  hotta  bu  osorlər  haqqında  dorc 
olunan moqalolor Azorbaycan ictimaiyyoti torofindon çox hossaslıqla qarşılanırdı. 
 
 
Anar,  osorlorindo  çağının  on  aktual  problemlorini  qaldırıb  onun,  on  hos-sas 
nöqtolorino  toxunduğundan  bu  osorlor  tobii  ki,  ohatoli  odobi-tonqidi  m  ü-nasibotlərə, 
disskusiyalara hodof olur, estetik qavrayış çevrosini yaradır. 
Anarın  yaradıcılığı  haqqında  Azərbaycanda  vo  dünyanın  m  üxtolifölkolərindo  yazılan 
çoxsaylı  moqalolor,  aparılan  todqiqatlar,  yoqin  ki,  bu  zorurətin  boh-rəsidir.  Anarın 
qəlom indon çıxan osorlori oxuyub başa çıxandan sonra həmin əsərlor haqda yazılmışları 
göz  önünə  gotirdikco,  belə  bir  qanunauyğunluq  or-taya  gəlir:  Azərbaycamn  klassik  və 
çağdaş  modəniyyəti,  xüsusilo  ədobiyyatı  küll  halında  Anar  yaradıcılığında  bu  vo  ya 
digor  formada  öz  əksini  tapıb.  Şox-siyyətləri,  dəyərləri,  problem  ləri,  yönləri  ilə.  Eyni 
zamanda, çağdaş m odə-niyyət vo odəbiyyatımızın, tonqidimizin elə seçkin nümayəndosi 
yoxdur ki, Anar yaradıcılığına bu vo ya digor formada, səviyyədə m üraciət etməmiş ol-
sun. Anar yaradıcıhğı Azərbaycan m odəniyyətinə tarixilik və müasirlik baxı-mından elə 
qaynaqlanıb ki, bu vohdətdo onların harmoniyasından yalnız, hey-rətə golm ək olar. 
 
 
Biitövlükdə,  Anar  yaradıcılığına  Azərbaycan  tonqidinin  dörd  m  ünasibə-tini  m 
üoyyən etmək mümkündür: iki əks yöndə tonqid, iki  əks yöndo təqdir. 60  -80 -ci  illərin 
tənqidçilorinin  bir  parası  -  “dünonkilər”  Anarı  yenilikçili-yino,  irəli  getdiyino, 
“modernizmino”, “formalizminə” vo s. “izmlərino” göro tonqid edirdilor, 90-cı illorin vo 
yeni  osrin ovvollərinin bir para tonqidçi  vo  yazarları  - “bugiinkülor”  iso  “köhnoliyino”, 
“geri  qaldığına”  ,  “antimoder-nizm  ino”,  "izm  lərsizliyino”  göro  suçlayırlar.  Anar 
yaradıcılığının  toqdiri  do  iki  cürdür:  tonqidin  sothi,  saya  üzdongetmoləri:  və  nəhayət, 
Azorbaycan ton-qidinin bu dolğun yaradıcılığa ciddi elm i-analitik, namuslu münasiboti. 
Azor-baycan  modoniyyoti  vo  odobiyyatının  inkişafı  fonunda  görkomli  siyasi  xadim  - 
lərimizin, alim, yazıçı vo tonqidçilorimizin - Heydor Əliyev, Əbiilfoz Elçiboy, Mommod 
Arif,  Sabit  Rohman,  İsmayıl  Şıxlı,  Boxtiyar  Vahabzado,  Tofıq  Quliyev,  Toğrul 
Norimanboyov, Arif Molikov, Xolil Rza Ulutiirk, Bokir Nobiyev, Araz Dadaşzado, Yaşar 
Qarayev,  Elçin,  Nizami  Coforov,  Tofiq  Hacıyev,  Yusif  Somodoğlu,  Rüstom 
İbrahimboyov,  Rohman  Bodolov,  Sabir  Rüstomxanlı,  Aydın  Mommodov,  Kamil  Voli 
Norimanoğlu,  Vilayot  Quliyev,  Kamal  Abdullayev,  Rofael  Hüseynov,  Nadir  Cabbarov, 
Vaqif  Yusifli  vo  başqalarının  Anar  yaradıcılığım  yüksok  doyorlondirmolori,  onların  bu 
zongin sonot dıinyasına obyektiv baxışları ohomiyyot kosb edir. Keçmiş SSRİ mokanında 
vo  diinya  motbuatında  Anar  yaradıcılığına  hosr  olunmuş  moqalolorin  müolliflərinin  -- 
L.Anninski, B.Percvedensev, D.Urnov, H.Şklov-ski, V .Kovski, A.Latınina, A .Boçarov, 
N  .Boqoslovski,  İ.Borisova,  Q.Petrova,  L.Lavrov,  A.Tverskoy,  L.Lavrova,  A.Zemnova 
(Rusiya),  Foqir  Bayqurt,  Mustafa  Qutlu,  Adnan  Özyalçınor,  Əhmod  Bican  Ərcilasun, 
üktay Akbal, A.Qodir, Yavuz Onk, Əli Yavuz Akpinar, Firudin Andaç, İrfaıı Ülkü, Firat 
Qızıltug (Türkiyo), Mixael Farcnholts, Taqe Zommerfıld, Friderike Bühner, Stefan Proys, 
Uli  Rotfııs  (Almaniya),  Zoltan  İslai  (Macarıstan),  İbrahim  Darabi  (İran),  Cövdot  Bilal 
İsmayıl (İraq) vo başqalarmın müxtolif milli psixologiya vo odobi ölçülordon Azorbaycan 
yazıçısının  osorlorino  yanaş-maları  sayğıyadoyor  vo  golocok  todqiqatlar  üçün  tutarlı 
monbolordir. Burası 

---