SiNİr sistem I SİNİr sistemi

SİNİR SİSTEM İ

SİNİR SİSTEMİ

SANTRAL SİNİR SİSTEMİ

• Beyin ve medulla spinalisdeki nöronlar ve nöglia denen destek hücrelerden oluşur.

• Tüm uyarılar SSS’de toplanır.

• Uygun yanıtlar gönderilir.

BEYİN (Serebrum)

• Yüzeyi meninks adlı zarlarla çevrili iki hemisferden oluşmuştur.

• Anatomik olarak 5 bölgede incelenir:

• Myelensefalon

• Metensefalon

• Mezensefalon

• Diensefalon

• Telensefalon

MYELENSEFALON

• Medulla oblongata burada bulunur.

• Medulla spinalisin hemen üzerindeki 3 cm.lik kısım.

• Piramidal yol lifleri burada çaprazlaşır.

• Solunum ve dolaşımı düzenleyen hayati merkezler bulunur.

• Uyku uyanıklık ritmini ayarlayan retiküler formasyon lifleri buradan köken alıp hipotalamusa gider

METENSEFALON

• Pons ve serebellum (beyincik) oluşturur.

• Serebellum

• motor fonksiyonu düzenler,
• kasların koordine hareketini sağlar,
• kas tonüsü, gücü hareketlerdeki koordinasyon ve hareket hızından sorumludur.
• dengeden sorumludur.
• Bilinçsiz, otomatik hareketleri düzenler.

MESENSEFALON

• Çeşitli refleks ve koordinasyon merkezleri bu bölümdedir.

• Ekstrapiramidal sistemde rol oynayan çekirdeklerin bazıları burada bulunur

Ekstrapiramidal sistem:

• Ekstrapiramidal sistem:

• Motor hareketlerin ince ayarı

• Koordinasyon

• Serebellumla birlikte kas tonüsü ve postür üzerinde etkili olur.

DİENSEFALON

• Beynin 3. Ventrikülünü çevreler

• Talamus ve hipotalamus bu bölgededir.

Talamus :

• Talamus :

• Bilincin kapısıdır.

• Tüm afferent liflerden gelen uyarılar buraya uğrar, süzülür ve korteksin ilgili bölümlerine gönderilir.

• Derin ve yüzeyel duyular,
• koku duyusu hariç başa ait duyular,
• beyin ve beyinciğin motor uyarıları
• ekstrapiramidal lifler, talamusa uğrar.

Hipotalamus :

• Hipotalamus :

• Üçüncü ventrikülün önündedir.

• Otonomik fonksiyonları düzeler.

• Otonom sinir sisteminin üst düzey merkezidir.

• Ön hipofiz bezi aracılığı ile endokrin sistemi de kontrol altında tutar.

• Ekstrapiramidal ve motor fonksiyonlarla da bağlantılıdır.

TELENSEFALON

• Beynin iki hemisferi,

• korteksi oluşturan gri madde

• ekstrapiramidal sisteme ait bazal ganglionların bazıları

• limbik sistem burada bulunur.

Bilinç zeka algılama vb. üst düzey görevler korteksin vazifesidir.

• Bilinç zeka algılama vb. üst düzey görevler korteksin vazifesidir.

• Kortekste motor, duysal ve bağlantı bölgeleri bulunur.

• Görme, işitme, tat ve koku merkezleri de burada bulunur.

Limbik sistem:

• Limbik sistem:

• Anksiyete, saldırganlık vb. duygusal yanıtlardan sorumludur.

Telensefalon iki yarı küreden oluşmuştur (hemisfer)

• Telensefalon iki yarı küreden oluşmuştur (hemisfer)

• İki hemisfer ortada corpus callosum denen bir yapı ile birleşirler.

Hemisferlerde dışta korteks adı verilen gri madde içte medulla adı verilen ak madde bulunur.

• Hemisferlerde dışta korteks adı verilen gri madde içte medulla adı verilen ak madde bulunur.

• Gri madde aksonun ilk kısmı ve nöron gövdelerinden, ak madde miyelinli liflerden oluşur

• Hemisfer yüzeyleri girus adı verilen kırışıklıklarla kaplıdır.

Hemisferler:

• Hemisferler:

• Frontal lob (1)
• Paryetal loblar (2)
• Oksipital lob (1)
• Temporal lob (2)
• gibi kısımlarda incelenirler.

Telensefalonda ekstrapiramidal sistemin bazal gangliyon adı verilen çekirdekleri de bulunur.

• Telensefalonda ekstrapiramidal sistemin bazal gangliyon adı verilen çekirdekleri de bulunur.

• Kaudat Nukleus
• Lentiform Nukleus
• Nukleus Ruber
• Nukleus Nigra
• Bu sistemin en üst düzenleyicisi, globus pallidusu kontrol eden “korpus sitriatum” dur.

Beyin, yaklaşık 1400 gr ağırlığındadır.

• Beyin, yaklaşık 1400 gr ağırlığındadır.

• Milyarlarca sinir hücresi (nöron) içerir.

• Bu nöronların yaklaşık % 20’sinin işlev gördüğü varsanılmaktadır.

DAHA BASİT OLARAK BEYİN KATMANLARI

MEDULLA SPİNALİS

• Omurga kanalı içinde yer alır.

• Erişkinde 1 cm çapında, 40-50 cm uzunluğunda bir kordon şeklindedir.

• Servikal,
• Torasik
• Lomber,
• Sakral olarak dört bölümden oluşur.

• 2. Ve 3. Lomber vertebralar hizasında son bulur ve lifler halinde devam eder.

MEDULLA SPİNALİS

• Gri madde içte, beyaz madde dıştadır.

• Gri madde; nöron gövdelerinden oluşur.

• Ön, arka ve yan boynuzları var

• Ön boynuz: Motor nöronlar

• Arka boynuz: Duyu nöronları

• Yan boynuzlar: Otonomik sistem nöronları

MEDULLA SPİNALİS

• Ak madde; miyelinli sinir liflerinden oluşur.

• Ana görevleri, segmentler arası reflekslerdir.

• Omurilik içinde traktus denen sinir demetleri vardır.

• İstemli hareketleri oluşturan piramidal ve ekstrapiramidal traktuslardır. (efferent)

• Duysal lifler de afferent traktuslar oluşturur.

• Refleks olayların merkezleri de medulla spinalisdedir.

SİNİR TRAKTUSU

• Benzer fonksiyon gören nöronların myelinli liflerinin oluşturduğu demetlerdir.

PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ

• Vücut ve SSS arasındaki bağlantıyı sağlar.

PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ

• Kranyal sinirler (12 kafa çifti)

• Spinal sinirler (31 - 32 çift)

• Sinir uçları (Reseptörler, Motor son plak)

KRANYAL SİNİRLER

• Drekt beyinden veya beyin sapından çıkarlar.

• Koku (olfaktor) ve görme (optik) duyusu sinirleri,
• Göz kaslarının motor sinirleri, (okulomotor, troklear, abdusens)
• Yüzün duyu siniri, (Trigeminal sinir)
• Çiğneme kaslarının (trigeminal) ve mimik kaslarının motor ve tükürük bezlerinin motor siniri, (fasiyal)
• İşitme (akustik) ve tat duyu siniri, (glossofaringeal)
• Paratiroidin salgı, (glossofaringeal)
• Dilin motor siniri ve (hipoglossal)
• İç organların parasempatik uyarılarının büyük kısmı (vagus)

SPİNAL SİNİRLER

• Medulla spinalisin ön köklerinden motor, arka köklerinden duyu sinirleri çıkar.

• Servikal, brakial, lumbar ve sakral pleksusları oluşturur.

• Vücudun en uzun siniri SİYATİK sinir sakral pleksusdan çıkar

SİNİR UÇLARI

• Ağrı, ısı, basınç, dokunma vb duyuları alan çıplak sinir uçları veya enkapsüle reseptörlerdir.

• Motor son plak; motor sinir uyarılarını asetil kolin aracılığı ile kaslara iletir.

ANA SİNİR HÜCRESİ: NÖRON

• Duysal nöronlar

• Motor nöronlar

• Ara nöronlar

• (Bağlantı nöronları, Konnektör nöronlar)

NÖRONLARIN GÖREVLERİ:

• Periferden gelen uyarıları duysal afferent liflerle SSS’ne iletmek

• SSS’nin emirlerini motor efferent liflerle effektör organlara (kas veya salgı bezleri vb.) iletmek

SALGILAMA GÖREVİ OLAN SİNİR HÜCRELERİ

• Hormon salgılar

• Hipotalamus

• Hipofiz

DIŞ UYARILARA KARŞI ÖZELLEŞMİŞ SİNİR HÜCRELERİ

• Tüm vücut yüzeyine yayılmışlardır.

• Üç tip duysal reseptörleri vardır.

• Eksteroseptif sistem:Vücut yüzeyinden uyarı alır.

• İnteroseptif sistem:İç organlardan uyarı alır.

• Proprioseptif sistem: Kaslardan, tendon ve eklemlerden uyarılar alır.

NÖRON:

• Genelde tek çekirdekli (Nadiren 2-4)

• Perikaryonda Nörofibriller, Nissl cisimleri, Golgi cismi, Mitokondri, Sentrozom, İnklüzyon cisimleri bulunur.

• Dendritler: Alıcı

• Akson: İletici

• Sinir sisteminde 14 milyar nöron vardır.

• Aksonda miyelin kılıf varsa, ileti hızlıdır.

• Aksondan ayrılan dallar bazen diğer sinir hücrelerinin gövdelerini saran sert bir yapı oluşturur......Sinir Pleksusu

Gerek miyelinli gerek miyelinsiz tüm sinir aksonları Schwann Kılıfı ile sarılıdır.

• Gerek miyelinli gerek miyelinsiz tüm sinir aksonları Schwann Kılıfı ile sarılıdır.

• Periferik sinirler, perinöryum denilen bağ dokusu ile çevrili sinir fasiküllerinde bir araya gelirler.

• Sinir uyarısı (İMPULS), sinir lifleri tarafından iletilen fizikokimyasal bir değişimdir.

SİNAPS:

• İki nöron arasında ileti geçişinin sağlandığı ilişki bölgeleridir.

SİNAPS:

• Presinaptik nörondan sinaps aralığına salgılanan ve ileti geçişini sağlayan kimyasal maddelere nörotransmitter denir.

• Hücre içinde endoplazmik retikulumda yapılırlar.

NÖROTRANSMİTERLER:

• 1)Eksitatör nörotransmiterler:

• Hücre zarını sodyum iyonuna geçirgen hale getirir.

• Uyarılabilme ve uyarının devamını sağlar.

• Post sinaptik nöronun hücre içi negatifliği azalır.

• İstirahat potansiyeli eşik değere yaklaşır.

NÖROTRANSMİTERLER:

• 2)İnhibitör nörotransmiterler:

• Hücre zarını potasyum ve klor iyonlarına geçirgen kılar.

• K dışarı, Cl içeri geçer.

• Hücre içi negatiflik artar.

• Hücrenin uyarılabilirliğini azaltır ve uyarının sönmesini sağlar.

EKSİTATÖR NÖROTRANSMİTERLER

• Asetilkolin (Ach)

• Noradrenalin (Norepinefrin)

• Adrenalin (Epinefrin)

• Dopamin

• Histamin

• Prostoglandin

• Glutamat

• Aspartat

• Seratonin

İNHİBİTÖR NÖROTRANSMİTERLER:

• GABA (Gama amino bütirik asit)

• Glisin (Daha çok omurilik düzeyinde)

• Taurin

• Prolin

ORTAMA SALINAN NÖROTRANSMİTER’E NELER OLUR?

• 1) Post sinaptik reseptörlere

• bağlanarak ileti geçişi ve

• etki oluşturur.