6
Sizin həftəlik reklam və elanlar qəzetiniz
№ 3 / 2 sentyabr 2014-cü il
www.birja-n.com
Fikrət Əliyarov: «Rəqabət yoxdursa, təkəlçilik var!»
Q
əzetimizin bu sayından başlayaraq hər
yeni buraxılışda biz oxucularımızı Nax-
çıvanın tanınmış iş adamları ilə yaxından
tanış edəcəyik, onlardan müsahibə alaraq,
fəaliyyətləri haqda daha ətraflı məlumatlar
verəcəyik.
Qəzetimizin bu daimi rubrikasının
ilk qonağı Hilal MMC müəssisəsinin rəhbəri
Fikrət Qəzənfər oğlu Əliyarovdur.
İstehsal etdiyiniz məhsullarınız xarici ölkə-
lərə ixrac edilirmi?
Hələki yox. Məhsullarımızın 90 % Naxçıva-
nın daxili bazarına verilir, 10 % isə Bakı
şəhərinə və ətraf bölgələrə göndərilir. Xarici
ölkələrə ixracat məsələlərinə gəldikdə yal-
nız onu deyə bilərəm ki, bu bizim perspektiv
strategiyamızdır.
Mən eşitmişəm ki, Siz kolbasa, sosiska,
sardelka və delikates məhsullarından baş-
qa dondurma da istehsal edirsiniz...
Dondurma bizim kombinatımızda həqiqətən
də istehsal olunur. Lakin, bu bizim sezonlu
istehsalat sahəmizdir. Belə ki, dondurmanı
biz yalnız yay mövsümündə istehsal edirik
və onu çəki formasında yalnız kafe və res-
totranlara veririk.
Tək Azərbaycanda deyil, ümumiyyətlə bü-
tün dünyada kolbasa və sosiska məhsulları
haqqında tez-tez belə fikirlər söylənir ki, on-
ların tərkibini təşkil edən komponentlər heç
də təbii qida məhsulları deyil. Bəzən hətta
deyirlər ki, kolbasanın tərkibinə vurulan
ətin mənşəyi bəlli deyil, digər hissəsini isə
sadəcə sintettik əvəzedicilər və kimyəvi
aromatizatorlar təşkil edir. Sosiska haqqın-
da isə hətta deyirlər ki, onun 60 faizi
«opilka»dır.
Dünyada gedən qloballaşma və kütləvi
istehsalat prosesləri insan sağlamlığına
zərər vuran bir çox mənfi təzadlar da
meydana gətirmişdir. İstənilən istehsalat
müəssisəsi maksimum məhsul istehsal
etmək və satmaq məqsədini güdür ki, daha
çox pul qazansın. Mənfəəti artırmağın
bir yolu da, malın maya dəyərinı aşağı
endirməkdir. Təəssüf edirəm, amma bir
sıra hallarda pul, acgözlük və şan şöhrət
arzusu istehsalatçını o dərəcədə kor
edir ki, ətrafdakıların sağlamlığı onun
üçün artıq heç bir əhəmiyyət kəsb etmir.
İstənilən qida məhsulunun istehsalında
təbii komponentlərin maya dəyəri kimyəvi
və ya digər üsulla əldə edilən sintetik
komponentlərin maya dəyərindən qat-
qat baha olur. Buna görə də, sadəlövh
istehlakçılar acgöz istehsalat subyektlərinin
qurbanına çevrilir. Hər istehsalatçıda, ilk növ-
bədə, bir vətəndaş vicdanı, vətənpərvərlik
hissi olmalıdır! Şükürlər olsun ki, Naxçıvan
xalqı, bu baxımdan, xeyli xoşbəxtdir. Çünki,
dünyada bəlkə də yeganə bir yer qalıb ki,
harada istehsal olunan qida məhsulları
sırf təbii komponentlərdən ibarətdir - o da
Naxçıvandır! Burada qida məhsullarının
istehsalına ciddi dövlət nəzarəti var.
Tam qətiyyətlə deyirəm, Hilal MMC-
də istehsal olunan kolbasa, sosiska və
digər məhsulların tərkibində yalnız və
yalnız təbii komponentlər mövcuddur!
Biz konservantlardan qəti şəkildə istifadə
etmirik və yalnız yeni kəsilmiş sağlam
heyvan ətindən, yerli floramızın hil, mixək,
muskat qozu, keşniş toxumu kimi ədviyyat-
larından istifadə edirik.
Mən xüsusi vurğulamaq istərdim ki, vətən-
daşlarımızın sağlamlığına təhlükə yerli
məhsullarımızdan deyil, xaricdən idxal
edilən qida məhsullarından gələ bilər.
Qısa arayış
Fikrət Qəzənfər oğlu Əliyarov 4
mart 1967-ci il tarixində Naxçıvan şəhərində
anadan olmuşdur.
1973-1983 illər ərzində Naxçıvan şəhərin-
də orta təhsil almışdır. Orta məktəbi bitir-
dikdən sonra yerli təmir-tikinti müəssisələ-
rində fəhlə kimi çalışmışdır. 1985-1987
illər ərzində Monqolustan Respublikasında
həqiqi hərbi xidmət keçmişdir. Hərbi xid-
mətdən sonra 1990-cı ilə qədər yenidən
Naxçıvanın təmir-tikinti müəssisələrində
fəhlə kimi öz fəaliyyətini davam etdirmişdir.
1990-1995-ci illər ərzində ali təhsil alaraq
«Konservləşmənin texnologiyası» ixtisası
üzrə Gəncə Texnologiya Universitetini bitir-
mişdir. 1995-2003-cü illər ərzində Naxçı-
vanda sahibkarlıq fəaliyyətinin müxtəlif sa-
hələrində çalışmışdır.
2004-cü ildə Hilal MMC müəssisəsini təsis
etmiş və bu günə kimi həmin müəssisənin
direktoru vəzifəsində çalışır. 10 ilə yaxındır
ki, Naxçıvan MR Sahibkarlar Konfederasi-
yasının üzvüdür.
1 mart 2014-cü il tarixində Naxçıvan Muxtar
Respublikası Ali Məclisi Sədrinin Sərəncamı
ilə «Naxçıvan Muxtar Respublikasına xid-
mətlərə görə» nişanı ilə təltif edilmişdir.
Ailəlidir, 2 övladı var.
Fikrət müəllim, Hilal MMC hal-hazırda neçə
çeşiddə məhsul istehsal edir?
Hal-hazırda müəssisəmizdə 25 çeşiddə
müxtəlif növ kolbasa, sosiska və sardelka
məhsulları, eləcə də delikateslər istehsal
edilir. Onlardan «Qəlyanaltı», «Naxçıvan»,
«Dadlı», «Ye-Doy», «Kəndli», «Ovçu» kimi
məhsullarımız əhali arasında böyük rəğbət
qazanmışdır. Müəssisəmizdə həmçinin
bekon, karbonat və bişmiş-hisə verilmiş
salo kimi delikates məhsullar istehsal edilir.
İstənilən istehlakçını məhsulun adından da-
ha çox onun texnoloji növləri maraqlandırır.
Bu haqda nə deyə bilərsiniz?
Məhsullarımızın texnoloji növləri onların
istehsal olunması üsulları ilə seçilir. Onlar
bişmiş, bişmiş-hisə verilmiş və yarım-hisə
verilmiş kimi növlərə bölünür.
Kombinatda istifadə olunan avadanlıqlar
müasir tələblərə cavab verirmi?
Bəli, yetərincə. Kombinatımızda Almaniya-
nın «Handmann» və «Poly-Clip», eləcə də
İspaniyanın «Fatosa» kimi dünya şöhrətli
avadanlıqları çalışır. Kolbasa və sosiska
məhsullarının istehsalında bu avadanlıqlar
dünya liderləridir.
Siz donuz ətini haradan əldə edirsiniz?
Donuz ətini biz donuzçuluq sahəsində böyük
təcrübəsi olan Danimarka, Kanada və İspani-
ya kimi ölkələrdən gətiririk. Gətirdiyimiz məh-
sullarımızın hamısının ekoloji cəhəddən təmiz
məhsul olduqlarına dair beynəlxalq sertifikatları
var.
Fikrət müəllim, Sizdən başqa Naxçıvanda
daha 2 müəssisə var ki, onlar da kolbasa və
sosiska məhsulları istehsal edir: MM MMC və
Bərəkət MMC. Təbii ki, aranızda rəqabət də
var. Rəqabət «rəqib» sözündən əmələ gəlib,
demək, onlar Sizin rəqiblərinizdir... İndiyə qədər
aranızda iqtisadi savaşlar olubmu?
Rəqabət olmayan yerdə inkişaf olmaz. Rəqa-
bət yoxdursa, demək təkəlçilik var. Təkəlçilikin
sonu isə iqtisadi iflasdır. Sözsüz ki, adı çəkilən
müəssisələr ilə aramızda rəqabət var. Amma
bu sağlam bir rəqabətdir. Biz bir-birimizə «tələ»
qurmuruq, fitnə etmirik. Əksinə, çalışırıq bir
hədəfə vuraq. Bu hədəf, Naxçıvan Muxtar
Respublikasında gedən böyük intibah proses-
lərinə vicdanla xidmət etməkdən ibarətdir.
Bəzən belə fikirlər söylənir ki, Naxçıvanda təkəl-
çilik meyilləri çox güclüdür. Müxtəlif internet
səhifələrində, xüsusən də sosial şəbəkələrdə
Naxçıvanda qeyri-sağlam biznes mühidinin
hökm sürməsindən, sahibkarlıq azadlığının
olmamasından arabir müxtəlif fikirlər söylənir.
Sizin buna şəxsi münasibətiniz necədir? «Hilal
MMC»nin sahibkarı kimi fəaliyyət göstərdiyiniz
10 il ərzində hansısa bir təzyiqə, «sıxma-
boğma»ya məruz qalmısınızmı?
Bu cür fikirlərin yer alması nadanlıq və cahillik-
dən irəli gəlir. Şəxsən mənə qarşı kənardan bir
dəfə olsun belə hər hansısa təzyiq edilməyib,
heç bir qadağa qoyulmamışdır. Əksinə, Hilal
MMC-nin yaradılmasında və inkişafında Muxtar
Dövlətimiz mənə hər cür dəstək olub. Yaratdığım
müəssisə üçün pulsuz-parasız torpaq sahəsi
ayrılmışdır, kredit verilmişdir və mən bu günə
kimi dövlətimizin sahibkarlara göstərdiyi təmən-
nasız qayğının canlı bir şahidiyəm. Kim ki özü iş
qura bilmir, sahibkarlıq fəaliyyətində baçarıqsız
və acizdir, belə fikirlər dolandıra bilər. Atalar
demişkən, «özü yıxılıb, özü də ağlayır». Və
söhbət tək məndən getmir. Gəlin Naxçıvanı
qarış-qarış gəzək, burada sahibkarlıq fəaliyyəti
ilə müvəffəqiyətlə çalışan iş adamları ilə söhbət
edək. Onların hamısı mən dediklərimi təkrar
edəcək. Naxçıvanda azad sahibkarlığın inkişafl
üçün nəinki maksimum şərait yaradılb, hətta
maksimum dövlət dəstəyi verilir, həm mənəvi,
həm maddi. Müvəffəqiyyətsiz iş quranlar öz
səhflərini dövlətin əlində axtarmasınlar!
Yadıma gəlir ki, «Birja-N» qəzetini yaratmaq
qərarına gələndə mənə də deyənlər var idi ki,
«... imkan verməyəcəklər, ay nə bilim, asacaqlar,
kəsəcəklər ...» və s. Amma bu kabusların heç
biri baş vermədi. Bu qəzetimizin sayca 3-cü
buraxılışıdır və mən bu günə kimi dövlətimizin
köməyindən başqa heçnə görməmişəm.
Amma gəlin bir məsələni də nəzərdən qa-
çırmayaq və bu barədə açıq danışaq. İş bu-
rasındadır ki, gəlirli işlə məşqul olan hər bir
sahibkarın fəaliyyəti hər zaman hamar yolla
inkişaf etmir. Heç bir iş adamı qarşısına çıxa
biləcək maneələrdən sığortalanmayıb. Bazar
iqtisadiyyatı, ümumiyyətlə, sərt bir mexanizmdir,
zəifliyi, qətiyyətsizliyi bağışlamır. Sahibkarlara
maneələr törətmək dovlət maraqlarına xidmət
etmir və deməli, əgər belə «maneələr» peyda
olarsa, bunun mənbəyini ayri-ayri subyektlərin
şəxsi maraqlarında axtarmaq lazımdır, dövlətin
yeritdiyi iqtisadi siyasətdə yox. İstənilən hal-
da, əsl sahibkar odur ki, hansı ki qurduğu işi
müdafiə etməyi bacarır. Biz sahibkarlar bir
məsələni də unutmamalıylq ki, məhz Muxtar
Respublika rəhbərliyimizin təşəbbüsü ilə yerli
sahibkarların hüququnu qorumaq üçün burada
Sahibkarlar Konfederasiyası yaradılmışdır.
Naxçıvanda fəaliyyət göstərən hər bir sahibkar
üçün bu təşkilat, müəyyən mənada, «vəkillər
evi»nə çevrilməlidir. Ən başlıcası odur ki, sahib-
karlarımız öz vətənlərinə, dövlət və xalqına
şərəflə xidmət etsinlər, sahibkarlıq etikasına
riayət etsinlər və işlərində möhkəm olsunlar.
Fikrət müəllim, sözsüz ki, fəaliyyət göstərdiyiniz
sektorda xoşunuza gəlməyən məsələlər də var.
Nədənsə narazıçılığınız və ya hansısa məsələ-
lərə tənqidi yanaşmanız da ola bilər. Yəqin ki,
konkret təklifləriniz də var...
Bildiyiniz kimi, istehsal olunan məhsulun key-
fiyyətinə yekun qiyməti istehlakçı verir. İsteh-
salatçı ilə istehlakçı arasında bağlayıcı rolunu
isə satış mərkəzləri oynayır. Təəssüflər olsun ki,
bir çox hallarda məhsullarımız təhvil verdiyimiz
dükanlarda düzgün saxlanılmır. Məsələn,
kolbasa və sosiska məhsullarının saxlanması
üçün tələb olunan temperatur göstəricisi
müsbət 5-7 dərəcədir. Amma, gəlin bir yerdə
şəhərimizdəki ərzaq dükanlarını gəzək. Mən
Sizi əmin edirəm ki, bir çox soyuducularda
temperatur göstəricisi normadan xeyli yuxarı
olacaq, hardasa müsbət 10 dərəcə. Əgər biz öz
məhsullarımıza konservantlar əlavə etsəydik,
onda mən bu qədər narahat olmazdım. Axı,
öncə qeyd etdiyim kimi, Hilal MMC-də istehsal
olunan məhsullar 100 % təbii və 100 %
ekoloji təmiz ərzaq növləridir! Digər tərəfdən,
dükanlarda çalışan satıcılar da bir çox hallarda
ticarət etikasına riayət etmir, müştərilərlə ko-
bud rəftar edir, sattıqları ərzaqlar haqqında
doğru məlumat verə bilmirlər. Bir sıra dükan
sahibləri sanitar qaydalara məhəl qoymur, işə
aldıqları satıcıları xüsusi geyimlə təmin etmir-
lər. Dükan sahiblərinə bu haqda dəfələrlə irad
bildirdiyimizə baxmayaraq, problemlər öz həllini
hələ də tapmayıb. Məncə, bu məsələdə sivil
ölkələrin təcrübəsindən istifadə etməyin vaxtı
artıq yetişib. Ticarət sektorunda çalışmaq istə-
yən işçi personal öncə xüsusi maarifləndirici
kurs keçməlidir.
Kolbasa növlərindən olan «doktorskaya»,
indi onu «həkim» kolbasası adlandırırlar,
nəinki bizim nəsl insanlara, eləcə də dədə-
babalarımıza məktəb illərini xatırladan xüsusi
bir kolbasa növüdür. O vaxt biz səbrsizliklə
məktəb zənginin vurulmasını gözləyirdik ki,
tənəffüsdə içində «həkim» kolbasası olan
buterbrod alaq. Bir çoxları razılaşar ki, «həkim»
kolbasasından olan buterbrod məktəb illərinin
doğma və əziz bir rəmzinə çevrilmişdir.
Siz bizim ən yaralı yerlərimizdən birinə toxundu-
nuz. Mən də heç başa düşə bilmirəm ki, hansı
səbəbdən «həkim» kolbasası orta məktəb
bufetlərində buterbrod formasında satılmır.
Bu kolbasa növü elə reseptinə uyğun da ad
daşıyır. Ruslarda belə bir misal da var: «Həkim
kolbasasını yeyən xəstənin canı həkimdən qur-
tarar!»
Musahibəni hazırladı: Elşən Nəsirov
Kolbasa və sosiska məhsullarına mal və quş
ətindən başqa donuz əti də bu qida növünə
xas olan ənənəvi bir tam verir.