Socjalizm „utopijny” I „naukowy” Pierwsze koncepcje socjalistyczne. Karol Marks



Yüklə 444 b.
tarix01.12.2017
ölçüsü444 b.
#13200


SOCJALIZM „UTOPIJNY” I „NAUKOWY”

  • Pierwsze koncepcje socjalistyczne. Karol Marks (1818-1883). Włodzimierz Lenin (1870-1924).


SOCJALIZM – ogólne założenia

  • rewolucja przemysłowa – pozytywne skutki ekonomiczne, ale kontrowersyjne efekty społeczne (nędza robotników);

  • liberalizm stwarza iluzję, że najważniejszy dla jednostki jest posiadany kapitał; podczas gdy faktycznie liczą się konkretne DOBRA wytwarzane w procesie PRACY



SOCJALIZM – ogólne założenia c.d.

  • konfliktowy obraz nowoczesnego społeczeństwa: KLASY – grupy o odmiennej pozycji społecznej – mimo formalnej równości wobec prawa – i innych interesach ekonomicznych (por. definicję „stanu” społecznego);

  • recepta: ograniczenie prawa własności prywatnej (środków produkcji!) – do jego zniesienia włącznie



SOCJALIZM „UTOPIJNY”

  • pogardliwy epitet nadany przez Marksa socjalistom I poł. XIX w. dla podkreślenia, że głoszone przez nich koncepcje stanowiły przypadkową kompilację wymyślonych projektów idealnego społeczeństwa;

  • C.-H. de Saint-Simon – prekursor socjologii. Budowa społeczeństwa industrialnego na drodze pokojowych reform:

    • władza w rękach wytwórców: przemysłowców, bankierów i uczonych, planujących proces produkcji i dystrybucji dóbr;
    • podstawą moralną chrześcijańska miłość bliźniego;
    • zachowanie prawa własności, ale zależnego od zdolności i pracowitości (zniesienie dziedziczenia).


SOCJALIZM „UTOPIJNY”

  • R. Owen – poprawa warunków pracy, higieny, edukacja robotników prowadzi do wzrostu wydajności. Eksperyment: New Harmony (USA) – wspólnota bez własności prywatnej, religii i instytucji małżeństwa (po kilku latach upadła);

  • Ch. Fourier – wykorzystanie różnic indywidualnych do budowy wspólnego dobra:

    • falanster – samowystarczalna wspólnota rolniczo-przemysłowa, w której funkcja społeczna pełniona przez jednostkę zgadza się z jej talentami i upodobaniami (810 typów charakterów);
    • zwolennik równouprawnienia kobiet (wg niektórych inicjator feminizmu), zniesienia instytucji rodziny i wprowadzenia całkowitej swobody seksualnej.


K. Marks – założenia ogólne

  • dzieła: Kapitał t. I, Rękopisy ekonomiczno-filozoficzne; wspólnie z F. Engelsem: Manifest komunistyczny, Ideologia niemiecka;

  • materializm historyczny: połączenie dialektyki G.W.F. Hegla (konieczny rozwój wolności, twórcza rola sprzeczności i konfliktów) i materializmu L. Feuerbacha (przywrócenie właściwej rangi człowieczeństwu przez zniesienie alienacji – m.in. likwidacja religii);

  • wpływ pozytywizmu (dążenie do „naukowości” – poszukiwanie prostych praw wyjaśniających proces dziejowy) i darwinizmu.



K. Marks – opis społeczeństwa



K. Marks – kapitalizm i socjalizm



W. Lenin – „korekta” marksizmu



PYTANIA POD ROZWAGĘ

  • Marks dumnie uważał swą teorię za „naukową”, odwołując się do rozumienia naukowości przez pozytywizm (nakazujący mówienie tylko o tym, co dostępne empirycznie, czyli o „faktach”). Spójrz na marksowski opis socjalizmu – czy jest w nim coś charakterystycznego, co uprawniałoby tego myśliciela do tak mocnego odcięcia się od projektów „utopijnych”?

  • Czy dostrzegasz jakieś istotne różnice między traktowaniem koncepcji politycznych jako części myśli filozoficznej, a postrzeganiem ich jako nauki, na wzór nauk przyrodniczych?



Yüklə 444 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə