Soğutma tekniĞİ



Yüklə 0,6 Mb.
səhifə1/6
tarix11.04.2018
ölçüsü0,6 Mb.
#36899
  1   2   3   4   5   6

ENDÜSTRİYEL SOĞUTMA UZMANI

THE EXPERT OF INDUSTRIAL COOLING

SOĞUTMA TEKNİĞİ

ve

ÖRNEK UYGULAMA ÇALIŞMALARI

Tekno – Sav

SOĞUTMA UZMANI

SAVAŞLAR

TESİSAT TAAHHÜT ve TİC.LTD.ŞTİ
Adımız, güveniniz

güvenli hızımız,

kalite ve garantiniz

itibar ve zaman hepimiz için değerlidir.

SOĞUTMA TEKNİĞİ

Ve

ÖRNEK UYGULAMA ÇALIŞMALARI
ÖNSÖZ: SAVAŞLAR TESİSAT, TAAHHÜT ve TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ olarak, 1981 yılından bu yana “adımız güvenimiz, güvenli hızımız, kalite ve garantimiz, itibar ve zaman hepimiz için değerlidir” tutum, davranış ve hizmet anlayışı ile, çeşitli soğutma teknikleri ve endüstriyel soğutma konularında imalat, satış, montaj ve işletmeye alma çalışmalarını ve ayrıca danışman mühendislik ile eğitim ve öğretim etkinliklerini sürdürmekteyiz.
SAVAŞLAR Tesisat, Taahhüt ve Ticaret Limited Şirketimizin eğitim ve öğretim etkinlikleri kapsamında yer alan; Soğuk ve Donmuş Depoculuk kitapçığımızın yanında, Soğutma Tekniği ve Örnek Uygulama Çalışmaları kitapçığımızla da siz sayın ve saygıdeğer müşterilerimize ve bu arada Ülkemize de hizmeti görev kabul etmekteyiz.
SAVAŞLAR Tesisat, Taahhüt ve Ticaret Limited Şirketimizce üretilen “Paket Tipi Soğuk Depo Cihazlarımız” T.C Türk Patent Enstitüsü’nce onaylamış “Endüstriyel Tasarım Tescil Belgelidir.”
Üretimlerimizde bilgi ve bilimsellik ile, kalite ve istikrar SAVAŞLAR Tesisat, Taahhüt ve Ticaret Limited Şirketimizin yeterliliğinin ve güvenirliliğinin kaynağıdır.
Referanslarımız, SAVAŞLAR Tesisat, Taahhüt ve Ticaret Limited Şirketimizin yeterliliğinin ve güvenirliliğinin teminatıdır.
SOĞUTMA VE KLİMA TEKNİĞİNDE ISI DEĞERLENDİRME BİRİMLERİ

ÖZET; Bilhassa Soğutma ve Klima Tekniğinde kapasite değerlendirilmesine esas ton, Btu, kcal ve W gibi farklı değerler kullanılması ve bu değerlerin arasındaki farklılıklar uygulamada karmaşa yaratmaktadır.
Böyle bir karmaşayı önlemek amacı ile bu çalışmada; ton, Btu, kcal ve W gibi ısı değerlendirilmesine esas ölçü birimlerinin tanıtılması ile, bu ölçü birimlerinin birbirlerine göre farklılık değerleri,açıklanmaya çalışılacaktır.
GİRİŞ; Ülkemizde, bugün için soğutma ve klima tekniğinde soğutma kapasitesi değerlendirilmesinde ton soğutma, Btu (British Thermal Unit), kcal (kilokalori) ve W (Watt) ısı ölçü, daha doğrusu ısı değerlendirme birimleri genellikle kullanılmaktadır. Örneğin herhangi bir soğutma veya klima sistemi için 1 ton, veya 200 Btu/min ya da 3024 kcal/h veyahut’ta 3417 W soğutma kapasitesi ölçü birimi ile değerlendirme yapılması soğutma teknisyenlerimiz için olağan görülmektedir.
Ancak, Ülkemizin de bulunduğu 1960 yılında yapılan “Conference Generale des Poids Et Measure” (CGMP) toplantısında alınan 12 sayılı kararla (İnternational Systems of Units) Uluslar arası Birimler Sistemi,Ölçüler ve Birimler Pratik Sistemi (Sİ-Ölçü Sistemi) olarak kabul edilmiştir.
Sİ – ÖLÇÜ SİSTEMİ ve SOĞUTMA TEKNİĞİNDEKİ YERİ; Sİ-Ölçü Sisteminde termodinamik sıcaklık Kelvin (K) veya Celcius (°C) ölçü birimi ile ölçülür.Isıtma veya Soğutma kapasiteleri, yani; miktarları ise Joule/saniye (J/s), Watt (W) veya kilowatt (kW) ölçü birimleri ile değerlendirilir. Sİ-Ölçü Sisteminde:

1 J/s = 1 W

1 kW = 1000 W = 1000 J/s

bağıntısı ve bağlantısının bulunduğu esas alınır.


Ancak bilhassa soğutma ve klima sisteminde doğrudan doğruya 10 kW = 10000 W’lık bir sistemi konu etmek bir kavram karmaşasına neden olur.

Çünkü 10 kW = 10000 W’lık bir soğutma sistemi konu edilince, sistemin soğutma kapasitesinin mi, yoksa sistemin tahrik motorunun gücünün mi, 10 kW = 10000 W olup, olmadığı sorusu akla gelir.


Sİ-Ölçü Sisteminde bu kavram karmaşasını önlemek için soğutma sistemlerinde örneğin 10000 W soğutma kapasiteli ve gene örneğin 4000 W kompresör tahrik motorlu bir soğutma sistemi konu edilmelidir.
Soğutma sistemlerinde kompresör tahrik motorunun gücünün, yani; sıkıştırma ısısının, sistemin soğutma kapasitesinden soğutma performansı oranında küçük olacağı daima hatırlanmalıdır.
Öte yandan Sİ-Ölçü Sisteminde enerji birimi olarak Joule (J) kullanılmakta olup;
1 J = 1 Nxm = 1 Wxs’dir. Buna göre:

1 kWh = 3600x1000 J = 3600 kJ olur.


Ancak 1 kWh = 860 kcal olduğundan;

3600 kJ = 860 kcal

1 kcal = 4,186 kJ , olur.Ayrıca,

1 kcal = 3,968 Btu, olduğundan;

3,968 Btu = 4,186 kJ

1 Btu = 1,055 kJ, olur. Diğer taraftan;

1 kWh = 860 kcal olduğuna göre;
860 kcal/h = 1 kW = 1000 W, olacağından;

1 kcal/h = 1,163 W = 1,163 J/s, olur. Ayrıca;


Isı Akımı:

1 kcal/m²h = 1,163 W/m² = 1,163 J/ s.m²

1 W/m² = 1 J/s.m² = 0,860 kcal/m²h
Isı Geçirgenliği:

1 kcal/mhC = 1,163 W/mC = 1,163 J/s.m.C

1 W/mC = 1 J/s.mC = 0,860 kcal/m.hC
değerlerinin de mevcut olduğu görülmektedir.
TON SOĞUTMA (Eski Bir Soğutma Birimi): Mekanik soğutma sistemleri gelişmeden önce, soğutma ortam ve vasıtası olarak doğal buz, yaygın bir şekilde kullanılmıştır.
Mekanik soğutma sistemlerinin gelişmesi ile doğal buzun soğutma vasıtası olarak kullanılması ortadan kalkmış, ancak bu defa mekanik soğutma sistemlerinin soğutma kapasitesinin eriyen buzun yaptığı soğutmaya göre değerlendirilmesi devam ede gelmiştir.
Eski İngiliz Birim Sisteminde 1 ton ağırlık 2000 lb’dir. +32F’ta 1 lb. buz eridiğinde;

Çevreden 144 Btu ısı emer. Buna göre:

1 ton soğutma = 2000 lb x 144 Btu/lb = 288000 Btu’dur.

Bu durumda 1 ton buz 24 saatte (1 günde) erirse çevreden:

288000 Btu/24h = 12000 Btu/h = 200 Btu/min, ısı emer. Bu sonuca göre;

12000 Btu/h = 200 Btu/min = 1 ton soğutma kapasitesi olarak tarif edilir.


Soğutma kapasitesi değerlendirme ölçü birimi olarak ton soğutma İngiliz Ölçü Sisteminde yerini almış olmasına rağmen aynı tarifi Metrik Sistem için de yapmak gerekirse;

2000 lb/24 h

1 ton soğutma = ------------------x80 kcal/kg = 3024 kcal/h , olur.Sİ-Ölçü Sisteminde:

2,20462 lb/kg

1 kcal = 1,163 W olduğuna göre;

1 ton soğutma = 3024 kcal/h x 1,163 W/ kcal/h = 3417 W değerinde olur.


HATIRLATMA; Sİ- Ölçü Sisteminde Özgül Isı:
1 kcal/kgC = 4187 J7kgC = 4,187 kJ/kgC , ve

1 kJ/kgC = 0,239 kcal/kgC , olmaktadır.


Nemli havanın değişik durumlarının hesabında metrik sistemde kuru havanın özgül ısısı 0,2369 kcal/kgC , su buharının özgül ısısı 0,46 kcal/kgC , suyun özgül ısısı 1 kcal/kgC , suyun buharlaşma ısısı ise atmosfer basıncı altında 538 kcal/kg’ dır.
Oysa Sİ- Ölçü Sisteminde:

Ckh = 1,00 kJ/kgC

Cb = 1,86 kJ/kgC

Csu = 4,189 kJ/kgC

r su = 2256,9 kJ/kg , değerlerindedir.

Görüleceği üzere Metrik Ölçü Sisteminden Sİ-Ölçü Sistemine dönüşüm biraz karmaşık olup,ancak uygulamaya alınması ve alışılması imkan dahilindedir ve olağan kabul edilmelidir.


SOĞUTMA ve KLİMA TEKNİĞİNDE BASINÇ DEĞERLENDİRME BİRİMLERİ
ÖZET: Soğutma ve klima tekniğinde basınç değerlendirme birimleri de soğutma kapasitesi değerlendirme birimleri kadar önemlidir.
Ayrıca SI-Ölçü Sisteminde, bilhassa basınç değerlendirme birimleri, soğutma ve klima tekniği ile buhar tekniklerinde,özellik arz etmektedir.

Bu çalışmada soğutma ve klima tekniği ile buhar tekniklerinde genellikle kullanılan basınç değerlendirme birimleri konusunda pratik ve uygulamaya esas bilgiler verilmeye çalışılacaktır.


GİRİŞ: Ölçme denince öncelikle aklımıza uzunluk, kütle, zaman, elektrik akım şiddeti, termodinamik sıcaklık,madde miktarı ve ışık şiddeti olmak üzere toplam yedi ayrı türde ölçüme esas temel birim gelmektedir.

SI-Ölçü Sistemi, toplam bu yedi ayrı türde ölçüme esas temel birim sistemine dayalı uluslar arası bir ölçü sistemidir.


1960 yılında yapılan “Conferance Generale des Poids et Mesures”(CGMP) toplantısında alınan 12 sayılı kararla (İnternational System of Unit) uluslar arası birimler sistemi,ölçüler ve birimler pratik sistemi olarak kabul edilmiştir.
SI-Ölçü Sisteminde birimler,yukarda konu edilen yedi ayrı türdeki temel birimler esas olmak üzere,bu temel birimlere bağlı türetilmiş birimler ve tamamlayıcı birimler olmak kaydı ile üç ayrı sınıf altında tarif edilmektedir.
SI-Ölçü Sistemini,1960 yılında yapılan (CGMP) toplantısında alınan 12 Sayılı Karar’a imza koyarak, Ülkemiz de kabul etmiş bulunmaktadır.
Ancak aradan tam 48 yılı bulan ve aşmakta olan bir zaman geçmesine rağmen,SI-Ölçü Sistemi Ülkemizde yüzde yüz oranında kullanılır duruma gelmemiş olup,metrik sistem (metre,kilogram,saniye) ölçü sistemi kısmen de olsa alışkanlık halinde kullanılmaya devam olunmaktadır.
İleri imalat teknolojileri ve bilim üretiminde ölçme ve ölçümleme ile,hassas ve doğru ölçme ve ölçümleme esastır ve esas olmalıdır.
SI-ÖLÇÜ SİSTEMİNDE BASINÇ DEĞERLEDİRME BİRİMLERİ: Soğutma ve klima tekniği ile,buhar tekniklerinde basınç değerlendirme birimleri genellik arz etmekle beraber konuyu herhangi bir soğutma devresini esas alarak açıklamaya çalışalım.
Örneğin herhangi bir soğutma devresinde soğutma olayının gerçekleşmesi için dolaştırılması gereken soğutucu akışkanın devre içinde sıcaklığa bağlı olarak belirli bir basıncı vardır.Bu basınç;soğutma devresinin kondanseri tarafında sıcaklık daha yüksek olacağından,daha yüksek,soğutucu ünitesi tarafında sıcaklık daha düşük olacağından,daha düşüktür.
Bu esasa göre,soğutma devresi;alçak basınç tarafı ve yüksek basınç tarafı olmak üzere farklı iki ayrı basınç ortamı ile değerlendirilebilir.Soğutma devresindeki soğutucu akışkanın basıncı,soğutucu akışkanın türü ile,buharlaşma ve yoğuşma koşullarına göre değişir.
Basınç aslında bir yüzeye tesir eden bir kuvvet’tir.Ancak,genel anlamda kuvvet bir cisme itme veya çekme,burulma veya burkulma (flambaj) tesiri gösterir, ya da bir cisme değişik türlerde hareket verir.Bu açıklamaya göre basınç, kuvvetin özel bir durumu olmaktadır.
SI- Ölçü Sisteminde kütle,kilogram (kg.) temel ölçü birimi ile ölçülmekte olup,bir terazi (kantar) ile ölçülen veya tartılan değere eşittir.

Uzunluk ise metre (m.) temel ölçü birimi ve zaman ise saniye (s) temel ölçü birimi ile ölçülür ve değerlendirilir.


SI-Ölçü Sisteminde türetilmiş birimlere göre kuvvet, Newton (N)(kgxm/s2) ile ölçülmekte olup,1 kg. kütleye 1 m/s2 ivme veren bir kuvvet’tir.
Ağırlık,cismin atmosfere düşmesi halinde yer çekimi ivmesine (9,81 m/s2) eşit bir ivme veren kuvvettir.Bu tarife göre ağırlık kuvvet ile eş anlamlıdır.
Ancak,cismin atmosferde veya yer yüzünde statik (durağan) haline göre ise ağırlık bu defa kütle ile eş anlamlıdır.
Genel kütle ve kuvvet kanununa göre:
Kuvvet = Kütle x İvme

1 Newton = 1 kg.x 1 m/s2

1 Newton = 1 kg.m/s2

1 dyn = 1 g.x 1 cm/s2

1 dyn = 1 g.cm/s2

1 g. = 10-3 kg.

1 cm = 10-2 m.

1 dyn = 10-3 kg x 10-2 m/s2

1 dyn = 10-5 kg x m/s2

1 dyn = 10-5 N

1 N = 105 dyn
Metrik ölçü sisteminde yer çekimi ivmesi 9,81 m/s2 değerinde olup,bu durumda kütle ve kuvvet kanununa göre;kilogram kuvvet (kp):
1 kp = 1 kg.x 9,81 m/s2

1 kp = 9,81 kg.x m/s2

1 kp = 9,81 N (1 kg.kuvvet)

Alan....1 m2 = 104 cm2

1 kp/cm2 = 9,81 x 104 N/m2

1 kp/cm2 ≈ 105 N/m2


Öte yandan, içinde gaz veya sıvı akışkan ihtiva eden basınçlı kaplarda kuvvet ile eş anlamlı basınç değeri yer alır.Sİ – Ölçü Sisteminde dyn veya Newton türetilmiş ölçü birimi ile değerlendirilmesine karşılık basınç Paskal (Pa)(N/m2) = kg./ms2 türetilmiş ölçü birimi ile ölçülür ve değerlendirilir.Buna göre:
105 N/m2 = 1 Bar

1 Bar = 100000 Pa

1 atm = 760 mmHg = 10336 mmSS = 1,0336 kg/cm2

1 Bar = 750 mmHg = 10200 mmSS = 750 torr

1 atm = 1,01333 Bar

1 atm = 101333 Pa = 101,333 kPa = 0,101333 MPa

1 Bar = 100000 Pa = 100 kPa = 0,1 MPa

MUTLAK BASINÇ (ALT BASINÇ); Basınç yönünden mutlak sıfır noktasına göre ölçülen basınç değerine mutlak basınç denir.Yukarda da açıklandığı üzere deniz seviyesinde atmosfer havasının mutlak basıncı veya toplam basıncı:
1 atm = 1.0336 kg/cm2 = 1.0133 Bar = 101333 Pascal

olarak ve hatırlatılmak üzere tekraren verilmiştir.


MANOMETRİK BASINÇ (ÜST BASINÇ); Kapalı kaplarda basınç bir manometre ile ölçülür.Ölçme yaptığımız kapalı basınçlı kap atmosfer havası içinde veya ortamında olduğuna göre manometreler genellikle atmosfer basıncına eşit bir basınç değerini sıfır (0) olarak gösterir.Dolayısı ile manometreler atmosfer basıncının üstündeki basınç değerlerini gösterir.Bu açıklamalardan sonra mutlak basınç ile manometrik basınç arasındaki bağlantı:
Mutlak Basınç = Manometrik Basınç + 1 atm

Manometrik Basınç = Mutlak Basınç – 1 atm


Bu açıklamaların ışığı altında Kuvvet ve Basınç Ölçü Birimleri arasındaki sayısal değerler,aşağıda ayrı birer çizelge halinde verilmiştir.Bu çizelgelerdeki sayısal değerler,kuvvet ve basınç ile ilgili değişik ölçü birimlerinin değerlendirilmesinde okuyucuya kolaylık sağlayacaktır.
Kuvvet Ölçü Birimleri

Newton Dyne Kilopond Libreforce

Kuvvet N(mxkg/s2) dyn kp lb.f

1 N 1 105 0,101972 0,22481

1 dyn 10-5 1 0,10197x10-5 0,22481x10-5

1 kp 9,80665 980665 1 2,20462

1 lb.f 4,44822 444822 0,45359 1

Basınç Ölçü Birimleri

Basınç Bar Pascal kg/cm2 1 atm Tor lb/inç2

105N/m2 kg/m.s2 760 Tor mm.Hg

1 Bar 1 100000 1,01972 0,986924 750 14.5038

1 Pascal 0,00001 1 1,01972x10-5 0,98624x10-5 750x10-5 14,5038x10-5

1 kg/cm2 0,980665 98066 1 0,9676842 735,559 14,2234

1 atm 1,01333 101333 1,01333 1 760 14,6959

1 Tor 0,00133 133 0,0013595 0,0013157 1 0,019337

1 lb/in2 0,06895 6895 0,070307 0,068046 51,71486 1



SOĞUTMA SİSTEMLERİNDE SOĞUTUCU AKIŞKAN ŞARJI ve DEŞARJI

Yüklə 0,6 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə