Son iki, ”Dünya Veteriner Tavukçuluk Kongresinde,israrla konu edilen “Kanatlı Flavivirus” zoonoz enfeksiyonlarını hatırlayalım istedim

AVİAN FLAVİVİRUS

Son iki, ”Dünya Veteriner Tavukçuluk Kongresinde ,israrla konu edilen “Kanatlı Flavivirus” zoonoz enfeksiyonlarını hatırlayalım istedim.

Etken;Arboviruslar grubundan(Togaviridae,Flaviviridae,Bunyaviridae)Flaviviridae ailesinde,Flavivirus cinsinde,RNA virislardır.Arbovirus deyimi,”Arthropod borne”(artropodlar aracılığıyla bulaşma)taşıyıcılarının ifadesi olarak verilmiştir. Son çalışmalarla, yabani ve evcil kanatlılarda belirlenen 70 türün,40 tanesi insanları hafif viral semptomlardan, ölümcül hemorajik ve nörolojik hastalık yapısına kadar etkileyen ,zoonotik türler olarak ortaya konmuştur. Yeni suşların ortaya çıkma riski endişesi taşınmaktadır. Esasta ekzotik bölge hastalığı olarak düşünülürken, Avrupa ve uzak Asya’ya kadar yaygınlığı belgelenmiştir. Ülkemizde riskli bölgeler arasındadır;Batı Nil Virusu (BNV) olarak memeli hayvanlarda ile insanlarda bulgular ve yayınlar varken, kanatlılarda bildirim yoktur.

Turkey Meningoencephalitis virüsü (TMEV) enfeksiyonunun yoğun etkinliği nedeniyle, konuya ciddi eğilenler genelde İsrailliler olmaktadır. 8 haftalıktan büyük hindilerde ve nadiren de genç ördek ve kazlarda; düşkünlük, felçler ve nonprulent ensephalomyelitis görünümlü(BSTS) kayıplar, olaya verilen önemi artırmıştır.

YAYILIM 4 TÜR ARACILIĞIYLA OLACAKTIR

1. 
   Keneyle
   
2. 
   Sivrisineklerle(Kanatlılarda Culex ile nörotropik viruslar ve pirimartlarla Aedes ile non –nörotropik olanlar)
   
3. 
   Bilinmeyen vektör atropodlarla
   
4. 
   Bilinmeyen konakçı hayvanlarla
   

İlk 2 grup,artropodlar ve vertabralılar arasında ,dolayısıyla memeliler ve kanatlılarda, konakçı yada hastalık olarak hayat döngülerini sürdürürler.İnsanlar,atlar ve diğer memelilerde, enfeksiyon sırasında uzun süreli ve yüksek oranda viremi olmadığından, bu canlılar tesadüfi yada son konakçılardır. Ilıman ilklimlerde,ilkbaharda sivrisineler erişkin hale gelirler. Enfekte vertebralıyı sokan dişi sinekler virüsü alır. Bağırsak epitel hücrelerinden, dolaşıma karışan virüs tükrük bezlerine yerleşir ve buralarda çok yüksek konsantrasyonlara ulaşır.Bu sivrisineğin sokmasıyla da memelilerin dolaşımına geçen etken, enfeksiyona duyarlı kapillar endotel hücrelerini,monositleri ve makrofajları enfekte ederler.3-7 günlük kuluçka süresi devamında da semptomlar belirir. Tüm yaz boyunca, enfekte kuşlar ve sivrisinekler arasındaki alış-veriş döngüsü nedeniyle, dolaşım halindeki virüs miktarı artar. Bu nedenlede,yaz sonu ve sonbahar ayları, insan enfeksiyonlarının en yoğun olabileceği mevsimlerdir.Enfekte insanlar son konakçı olduklarından, vektör aracılığıyla birbirlerini bulaştırmazlar.

DÜNYADAKİ YAGINLIĞI VE İSİMLENDİRİLMESİ

• 
  Batı Nil Virusu(BNV):En tanınmış olanı ve diğer Flavivüruslara oranla daha yaygın olanıdır. İlk olarak Uganda’da, Nil nehri batısındaki bir kadından izole edildiğinden bu ismi almıştır..Afrika,orta doğu, güney Avrupa ve güney Asya’da yoğundur. Son yıllarda,Romanya,Rusya İsrail’de,insanlarda,ağır nörolojik hasarlarla seyreden epidemilere neden olmuştur. Esas rezervuarı kuşlardır,200 tür kanatlıya bulaşabildiği saptanmıştır. Kanatlı türüne ve virüsün patojenitesine göre çeşitlilik gösteren semptomlar bulgulanır.İnsan ve atlarda da sık bildirilmiştir.İnsanlarda,ölümcül ateşli ensefalitis oluşturabilir. Ülkemiz insanlarında, çeşitli bölgelerde, farklı araştırmacılar % 06-57 arasında seropozitiflikler bildirmişlerdir..
  
• 
  Tembusu(TMUV): Genç Pekin ördeklerinde gelişme geriliği, ataksi,yüksek ateş, yumurta üretiminde azalma, ölümler oluşturmuştur./Çin, Kuala Lumpur
  
• 
  Sitiawan (SV):4-6 haftalık ördeklerde ve tavuklarda; bacaklara ilgili hareket bozukluğu, gelişme geriliği,ensefalitis./Malaysiya
  
• 
  Baiyangdian(BYD) :Ördekler ve kazlarda yumurta düşüşü/ Çin
  
• 
  Ntaya(NTAV):Yabani kanatlılarda;nörotrop etki ve devamında Beyin,Akciğer,Karaciğer,Kalb ve yumurtalıklarda hemorajiler ve şiplenomegali/Uganda
  
• 
  USUTU(USUV):Karatavuklarda ani ölümler. İnsanlarda immun yapının baskılanması bulguları. Avusturya,Macaristan,Almanya,İtalya,Japonya
  
• 
  BAGAZA(BAGAV):Yabani keklik, Sülünlerde; gelişme geriliği,diare,ölümlerde artış,halsizlik,koordinasyon bozukluğu,ataksi semptomları göstermiştir. En çok etkilenen organlar, beyin ve Dalaktır/İspanya, Afrika,Hindistan
  
• 
  TMEV(BAGAZA):İsrail’de, genellikle 10 haftalıktan büyük hindilerde ve nadirende genç kazlarda; felçler, nonprulent meningoensefalitis ve miyokarditis oluşturarak enfeksiyona dikkati çekmiştir.
  

TEŞHİS

Serolojik olarak belirleme olanağımız vardır: Hİ,CFT,ELİSA testleri. İzolasyon için embriyo doku kültürleri yapılabilir.

KORUNMA VE KONTROL

Bu güne dek üretilmiş etkili bir aşı yoktur.

Vektör artropodlarla mücadele esastır.

KAYNAKÇA

*Davidson.I :(2015) A.new Look at Avian Flaviviruses.İsrail journal of Veterinary Medicine,Vol.7o(2)

*Azap A,Meço O.:Batı Nil Virusu Ansefaliti.Ankara Üniversitesi,Tıp Fakültesi,Enfeksiyon hastalıkları ve klınik mikrobiyoloji Anabilim dalı

*Komarov,A and Kalmar E .(1960)A hitherto undescribed disease-Turkey meningoencephalitis.Vet.Rec.72:257- 261

DERLEYEN

Uzm. Veteriner Hekim Güney GÖKÇELİK