Söz varliğI



Yüklə 288,84 Kb.
səhifə1/10
tarix25.06.2018
ölçüsü288,84 Kb.
#51791
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10


 

Turkish Studies 

International Periodical For the Languages, Literature  

and History of Turkish or Turkic   

Volume 4/7 Fall 2009 

 

 



 

“EKSİK” BİR ÂŞIK: LEYL 

 

            Ayşegül AKDEMİR



 



 

ÖZET 

Gerçek  hayatta  yaşanmış  bir  aşkın  hikâyesi 

olduğu  rivayet  edilen  “Leylâ  vü  Mecnûn”,  Türk 

edebiyatında  pek  çok  şair  tarafından  işlenmiş  bir 

konudur.  Bu  şairlerden  biri  olan  Fuzûlî  ise  gelenekten 

miras  aldığı  konuyu  işleyişteki  başarısıyla  adını,  “Leylâ 

vü  Mecnûn”la  özdeşleştirmeyi  başarmıştır.  Bu  durum, 

“Leylâ  vü  Mecnûn”  üzerine  yapılmış  olan  çalışmaların, 

genellikle  Fuzûlî’nin  eserine  yönelik  olmasında  da 

kendisini açık bir şekilde hissettirmektedir. Bu çalışmada 

da Fuzûlî’nin “Leylâ vü Mecnûn”u esas alınmıştır. 

Bu  konuda,  mesnevinin  şairi  olan  Fuzûlî’yle, 

başkarakteri 

olan 


Mecnûn 

arasında 

bir 

kader 


ortaklığından 

bahsetmek 

mümkündür. 

Nitekim 


Fuzûlî’nin  diğer  “Leylâ  vü  Mecnûn”  şairleri  arasında  ön 

plana çıkması gibi, söz konusu çalışmaların içeriğinde de 

dikkatlerin 

daha 


ziyade 

Mecnûn’a 

çevrildiği 

görülmektedir. 

Leylâ’nın  mesnevi  içindeki  esas  varlık  sebebi, 

Mecnûn’u  ilahî  aşka  ulaştırmada  basamak  görevi 

üstlenecek  olan  beşerî  aşkın  taraflarından  biri  olması 

bakımındandır.  Ancak  eserin  bütünü  göz  önünde 

bulundurulduğunda, 

onun 


mesnevi 

içindeki 

fonksiyonunun  bununla  sınırlı  kalmadığı  görülmektedir. 

Çünkü  Leylâ,  iki  ayrı  fonksiyonu  kendisinde  birleştirmiş 

bir şekilde okuyucunun karşısına çıkmaktadır. 

Bu  çalışma,  Leylâ’nın  mesnevi  içinde  yüklenmiş 

olduğu  ikinci  fonksiyonu  ortaya  çıkarma  amacını 

taşımaktadır. 



Anahtar  Kelimeler:  Leylâ  vü  Mecnûn,  aşk, 

gelenek, melâmet.   

 

                                                 



 ArĢ. Gör., Fırat Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı 

Bölümü. 

ayse.akdmr@mynet.com 




 

 

 



 

 

 



 

 

 



2                                                             Ayşegül AKDEMİR

 

 



Turkish Studies 

International Periodical For the Languages, Literature  

and History of Turkish or Turkic   

Volume 4/7 Fall 2009 

 

 



AN “INCOMPLETE” LOVER: LEYLA 

 

ABSTRACT 

“Leyla vu Mecnun” which is told to have been the 

story of a love experienced in the real life was the theme 

manipulated  by  many  poets  in  the  Turkish  literature. 

One  of  these  poets,  Fuzuli,  having  taken  as  an 

inheritance  from  tradition  made  his  name  identical  with 

“Leyla  vu  Mecnun”  through  his  success  in  manipulating 

this theme. This situation shows its effect clearly on the 

studies  made  on  “Leyla  vu  Mecnun”,  especiall  by  being 

inclined  to  Fuzuli’s  work.  In  this  study,  “Leyla  vu 

Mecnun” by Fuzuli was taken as a base. 

In this subject, it is possible to say that there is a 

common  desting  between  Fuzuli,  the  poet  of  mesnevi, 

and Mecnun the main character. As a matter of fact, it is 

seen  that  among  the  poets  of  “Leyla  vu  Mecnun”  Fuzuli 

takes the most important place and the attentions in the 

content  of  the  mentioned  studies  are  mostly  directed  to 

Mecnun. 


The  reason  of  Leyla’s  existence  in  mesnevi  is 

because she is one of the partners of human love which 

will act as a step in causing Mecnun to reach divine love. 

However,  when  considering  the  whole  work,  it  is  seen 

that  her  function  in  mesnevi  is  not  confined  to  this. 

Because,  Leyla  meets  the  readers  with  her  two  different 

functions combined in herself. 

This  study,  aims  to  bring  the  second  function 

engaged to Leyla in mesnevi to light. 

Key  Words:  Leyla  vu  Mecnun,  love,  tradition, 

malign.  

 

 

“Leylâ  vü  Mecnûn”,  Türk  edebiyatında  pek  çok  Ģair 



tarafından  iĢlenmiĢ  bir  konudur  (Ayan  2005,  10).  Fuzûlî  de  bu 

Ģairlerden  biri,  hatta  onların  en  önde  gelenidir.  Zira  “Leylâ  vü 

Mecnûn”  denilince  akla  ilk  gelen  Ģairin  Fuzûlî  olması,  onun  diğer 

“Leylâ vü Mecnûn”  Ģairleri  içinde müstesna bir yere sahip olduğunu 




 

 

 



 

 

 



 

 

“Eksik” Bir Âşık: Leylâ                                                           3



                      

 

 



Turkish Studies 

International Periodical For the Languages, Literature  

and History of Turkish or Turkic   

Volume 4/7 Fall 2009 

 

 



açıkça  göstermektedir.  Bu  durum,  “Leylâ  vü  Mecnûn”  üzerine 

yapılmıĢ  olan  çalıĢmaların,  genellikle  Fuzûlî‟nin  eserine  yönelik 

olmasında  da  kendisini  açık  bir  Ģekilde  hissettirmektedir.  Bu 

çalıĢmada da “Leylâ vü Mecnûn” üzerine daha önce yapılmıĢ olan pek 

çok  çalıĢmada  olduğu  gibi,  Fuzûlî‟nin  “Leylâ  vü  Mecnûn”u  esas 

alınmıĢtır. 

Bir eser üzerine yazılan Ģeylerin miktarıyla, o eserin baĢarısı 

arasında  bir  paralellik  olduğu  göz  önünde  bulundurulacak  olursa 

Fuzûlî‟nin  “Leylâ  vü  Mecnûn”u,  bu  konuda  da  kendisini  kanıtlamıĢ 

bir eserdir. Ancak üzerine pek çok Ģey yazılmıĢ olmasına rağmen, söz 

konusu eser, hâlâ tüketilememiĢ bir çalıĢma konusu olarak karĢımızda 

durmaktadır.  Bu  durumun  da  yine,  Fuzûlî‟nin  eserini  meydana 

getirirken gösterdiği baĢarıyla ilgili olarak düĢünülmesi gerekir.  

“Leylâ vü Mecnûn” üzerine yapılmıĢ olan çalıĢmaların, daha 

ziyade Fuzûlî‟nin eserine yönelik çalıĢmalar olduğunu söylemiĢtik. Bu 

noktada,  eserin  Ģairi  olan  Fuzûlî‟yle,  baĢkarakteri  olan  Mecnûn 

arasında  bir  kader  ortaklığından  bahsetmek  mümkündür.  Nitekim 

Fuzûlî‟nin diğer “Leylâ vü Mecnûn” Ģairleri arasında ön plana çıkması 

gibi,  söz  konusu  çalıĢmaların  içeriğinde  de  dikkatlerin  daha  ziyade 

Mecnûn‟a  çevrildiği  görülmektedir.  Bu  da  onun,  eser  içinde 

yüklenmiĢ olduğu fonksiyonun önemiyle yakından ilgilidir. Zira adına 

da yansıyan Ģekliyle -önce “Kays” iken daha sonra “Mecnûn” olması- 

Mecnûn,  eser  boyunca  bir  geliĢme  ve  değiĢme  çizgisi  üzerinde 

ilerleyerek  bir  değiĢim  ve  dönüĢüm  süreci  yaĢamıĢtır.  Bu  da  ona, 

eserin  baĢkarakteri  olma  vasfını  ve  buna  bağlı  olarak  da  eserin 

merkezinde yer alma hakkını vermiĢtir.  Dolayısıyla da eserde değiĢim 

ve  dönüĢüm  yaĢayan  kiĢinin  Mecnûn  olması,  eser  üzerine  yapılmıĢ 

olan  çalıĢmalara  da  doğrudan  yansımıĢ  ve  Mecnûn‟u,  eserin 

kendisinde olduğu gibi, eser üzerine yapılan çalıĢmalarda da ön plana 

çıkarmıĢtır.  Mecnûn‟un  söz  konusu  değiĢimi  yaĢamasına  vesile  olan 

Leylâ ise Mecnûn‟un gölgesinde kalmıĢtır. 

Bir aĢk hikâyesinin anlatıldığı “Leylâ vü Mecnûn”da Leylâ, 

olayların  baĢlangıç  aĢamasında  “beĢerî  bir  sevgili”  olarak  karĢımıza 

çıkar.  Ancak  Mecnûn‟un  geçirdiği  değiĢim  ve  dönüĢüme  paralel 

olarak  eserin  ilerleyen  aĢamalarında,  onun  niteliklerinde  de  birtakım 

değiĢiklikler meydana gelir.  BeĢerî  bir  sevgili  olmaktan  çıkarak  ilahî 

bir  hüviyete  bürünür.  Fuzûlî,  eserinin  baĢında  yer  alan  bir  rubaide, 

Leylâ‟nın  olayların  gidiĢatına  bağlı  olarak  ilahî  bir  hüviyetle 

okuyucunun karĢısına çıkacağına iĢaret eder. Bu durum ise olayların, 

“mecâz”dan  “hakîkat”e  doğru  uzanan  bir  çizgide  ilerleyecek 

olmasının doğal bir sonucudur: 

 



Yüklə 288,84 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə