www.vivo-book.com
1
Stiven Kinq – Yaşıl Mil
www.vivo-book.com
2
Birinci hissə
ĠKĠ QIZ MEYĠTĠ
1
Bu, 1932-ci ildə, Ģtatın həbsxanası hələ Kold Mauntində (Soyuq
Dağda) olanda baĢ verib. Elektrik stulu da, təbii ki, hələ orada idi.
Ġnsanların qorxduqları, amma qaçılmaz olan Ģeylər haqqında
danıĢdıqları kimi, məhbuslar da elektrik stulu haqqında zarafatlar
edirdilər. Məhbuslar onu öz aralarında Qoca Qığılcım, yaxud Yağlı
Tikə adlandırırdılar. Onlar elektrik sərfolmasına görə gələn hesablar
haqqında, rəis Mursun arvadı Melindanın ağır xəstə olduğundan,
ġükran Günü münasibətilə özünün bu payız biĢirəcəyi yeməklər
haqqında zarafatlar edirdilər.
Nə vaxtsa bu stula oturacaqlarını öyrənən məhbusların yumor
hissi anında yox olurdu. Mən Kold Mauntində iĢlədiyim müddət
ərzində yetmiĢ səkkiz edama rəhbərlik etmiĢəm (bu mənim heç nə ilə
qarıĢdırmadığım yeganə rəqəmdir, bu rəqəmi ölüm yatağında belə
xatırlayacağam) və düĢünürəm ki, bu insanların əksəriyyəti baĢlarına
nə gələcəyini məhz topuqları Qoca Qığılcımın möhkəm palıd
www.vivo-book.com
3
ayaqlarına bərkidilən anda dərk edirdi. Onların öz ayaqları artıq yolun
sonuna çatdığını məhz o an anlamağa baĢlayır (bunu onların gözlərinin
dərinliyindən qalxan soyuq dəhĢətdən anlamaq olar). Onların
damarlarında hələ də qan axır, əzələləri hələ də güclüdür; amma nə
fərqi var, hər Ģey bitib, çünki onlar daha çöldə gəzə, kənddə iməcilik
və Ģənliklərində qızlarla rəqs edə bilməyəcəkdilər. Qoca Qığılcımın
müĢtəriləri yaxınlaĢan ölümü topuqlardan üzüyuxarı anlamağa
baĢlayırlar. Bir də rabitəsiz və anlaĢılmayan son sözlərdən sonra
onların baĢlarına geyindirilən qara ipək torba var. Hesab edilir ki, bu
torba onlar üçündür, amma mənim fikrimcə, o torba bizim üçündür ki,
dizləri bükülmüĢ halda öləcəklərini dərk etdikləri an onların
gözlərində görünən dəhĢətli qorxunu görməyək.
Kold Mauntində ölümə məhkum edilmiĢlər üçün kamera yox idi,
yalnız baĢqa dörd kameradan təcrid edilmiĢ və onlardan təxminən dörd
dəfə balaca olan “E” bloku vardı. Bu blok taxta əvəzinə kərpicdən idi.
Onun metal damı yay günəĢinin altında hədəqəsindən çıxmıĢ qəzəbli
göz kimi parlayırdı. Blokun içində, enli mərkəzi dəhlizin hər tərəfində
üç kamera olmaqla, altı kamera vardı. Bu kameraların hər biri, o biri
dörd blokdakı kameralardan təxminən iki dəfə böyük olsa da, onlar
təkadamlıq idi. Burada məhbuslar üçüm əla Ģərait vardı, amma buranın
məhbusları (xüsusilə də otuzuncu illərdə) o biri bloklardakı kameralara
keçmək üçün çox Ģeylərindən keçərdilər. Ġnanın mənə, bunun üçün
həqiqətən çox Ģeyi qurban verərdilər.
www.vivo-book.com
4
Mənim nəzarətçi iĢlədiyim dövr ərzində bu altı kameranın eyni
vaxtda dolu olduğunu heç görmədim – bu lütfünə görə Allaha Ģükür
edirəm. Ən çoxu dörd məhbus – ağ və qaradərili (Kold Mauntində
“gəzən ölülər” arasında irqi mənsubiyyətinə görə fərqləndirmə yox
idi); amma yenə də bura cəhənnəmi xatırladırdı. Məhbuslardan biri
Beverli Makkol adlı bir qadın idi. O, qaratoxmaq tuz kimi qara və
sizin heç vaxt iĢləməyə cürət etməyəcəyiniz günah kimi gözəl idi.
Ərinin onu döyməsi ilə altı il barıĢsa da, onun sevgi macəraları ilə bir
gün belə barıĢa bilməmiĢdi. Ona xəyanət etdiyini (ola bilsin, bu, bir
gecəlik sevgili idi) öyrənəndən sonra bir axĢam o, dostlarının Həkkak
adlandırdığı zavallı ərini onun bərbərxanasından yuxarıdakı mənzilə
aparan pilləkənin üst meydançasında gözətləmiĢdi. O, əri xalatını
soyunana və ayaqqabılarının üstünə xəyanətkar bağırsaqlarından qaz
buraxanadək gözləmiĢ və Həkkakın öz ülgücündən istifadə etmiĢdi.
Qoca Qığılcıma gətirilməzdən iki gün öncə qadın məni
kamerasına çağırıb, öz afrikalı mənəvi atasının yuxusuna girərək, ona
kölə adından imtina etməyi və azad adla – Matuomi adı ilə ölməyi əmr
etdiyini söylədi. O xahiĢ etdi ki, ölüm hökmünü ona Beverli Matuomi
familiyası ilə oxusunlar. Deyəsən, onun mənəvi atası ona ad
verməmiĢdi, ya da o özü bunu mənə söyləməmiĢdi... Mən razılaĢdım.
Türmədə iĢlədiyim illər mənə məhbusların xahiĢlərini rədd etməməyi
öyrətmiĢdi, əlbəttə, qadağan olan xahiĢlər istisna olmaqla. Beverli
Matuominin məsələsində bunun artıq heç bir fərqi yox idi. Ertəsi gün
www.vivo-book.com
5
təxminən gündüz üç radələrində qubernator zəng edib onun ölüm
hökmünü, “Otlu Vadi” qadın islah koloniyasında çəkməklə, ömürlük
cəza ilə dəyiĢdi. “Yalnız cəza və heç bir əyləncə” – o vaxt biz belə
deyərdik. Növbətçi masasına yaxınlaĢanda, Beverlinin yumru
arxasının sağ tərəf əvəzinə, sola döndüyünü görəndə, mən həqiqətən
sevindim.
Təxminən otuz beĢ il sonra mən bu adı bir qəzetin nekroloq
səhifəsində, sağanağının küncləri straz – süni daĢlarla bəzədilən eynək
taxmıĢ ağsaçlı, arıq zənci qadının Ģəklinin altında gördüm. Bu, Beverli
idi. Nekroloqda deyilirdi ki, o, ömrünün son on ilini azadlıqda yaĢamıĢ
və Reynz Folz adlı kiçik qəsəbənin kitabxanasını məhv olmaqdan,
demək olar ki, təkbaĢına xilas etmiĢdi. O, həmçinin, kilsə məktəbində
dərs deyirmiĢ və onu bu sakit məkanda çox sevirlərmiĢ. Nekroloqun
baĢlığı belə idi: “KĠTABXANAÇI ÜRƏK ÇATIġMAZLIĞINDAN
HƏYATINI ĠTĠRDĠ”, aĢağıda isə gecikmiĢ bir fikir kimi, xırda Ģriftlə
yazılmıĢdı: “qətlə görə iyirmi ildən artıq türmədə yatıb”. Təkcə
küncləri straz daĢları ilə bəzədilmiĢ eynəyin arxasından baxan iri və
parıldayan gözlər dəyiĢməmiĢdi. Bu gözlər, hətta yetmiĢ yaĢında belə,
məcbur olarsa, ülgücünü bir an belə tərəddüd etmədən dezinfeksiya
məhlullu stəkandan çıxarmağa hazır qadının gözləri idi. Həyatlarını
kiçik, mürgüləyən qəsəbələrdə kitabxanaçı kimi bitirsələr belə,
qatilləri hər zaman tanımaq mümkündür. Mənim kimi ömrünün uzun
illərini qatillərlə keçirənlər üçün, əlbəttə ki, bu su içmək kimi bir
Dostları ilə paylaş: |