Sug`urtа fаоliyati klаssifikаtоrini tаrmоqlаrgа аjrаtish vа ulаrni sug`urtа turlаrigа ko`rа guruhlаsh

Sug`urtа fаоliyati klаssifikаtоrini tаrmоqlаrgа аjrаtish vа ulаrni sug`urtа turlаrigа ko`rа guruhlаsh.

1. Hayotni sug‘urta qilish tarmog‘i 2. Umumiy sug‘urta tarmog‘i Yevropa ittifoqida sug‘urta turlarini turkumlash

 Hayotni sug‘urta qilish tarmog‘i

1. Hayotni sugʻurta qilish tarmogʻi
Klass tartib raqami	Klassning nomi	Mazmuni va sugʻurta qilish shartlari boʻyicha talablar
I klass	Hayot va annuitetlar	Quyidagi hollarda sugʻurta summalari toʻlash boʻyicha sugʻurtalovchining majburiyatlarini nazarda tutuvchi, bir yildan ortiq muddatga amal qiluvchi hayotni sugʻurta qilish turlari jami:
		- sugʻurta qilinuvchining sugʻurta muddati tamom boʻlgungacha yoki sugʻurta shartnomasida belgilangan yoshgacha yashashi;
		- sugʻurta qilinuvchining vafot etishi;
		shuningdek sugʻurta shartnomasi amal qilishi davridagi joriy toʻlovlar (annuitetlar), III klass bundan mustasno
II klass	Nikoh va tugʻilish	Nikohga kirishda yoki bola tugʻilganda sugʻurta summasi toʻlanishini taʼminlovchi, bir yildan ortiq muddatga amal qiluvchi hayotni sugʻurta qilish turlari jami
III klass	Hayotni uzoq muddatli sugʻurta qilish	Umrbod renta toʻlanishi bilan birgalikda hayotni sugʻurta qilish turlari jami
IV klass	Sogʻliqni sugʻurta qilish	Koʻrsatib oʻtilgan sugʻurta davri kamida besh yildan kam boʻlmagan muddatga yoki sugʻurta qilinuvchining pensiya yoshiga yetguniga qadar belgilanishi sharti bilan baxtsiz hodisa yoki muayyan turdagi baxtsiz hodisa yoki kasallik yoki kasallanish tufayli qattiq shikastlanish natijasida mehnatga layoqatlilikni yoʻqotganda sugʻurta summalari toʻlanishini taʼminlovchi hayotni sugʻurta qilish turlari jami. Bunda shartnomada koʻrsatilgan sugʻurta davri sugʻurtalovchi tomonidan bir tomonlama tartibda bekor qilinishi yoki oʻzgartirilishi mumkin emas

Sug`urtа fаоliyati klаssifikаtоrini 2 ta tarmoqqa bo`linadi: 1. Hayotni sug‘urta qilish tarmog‘i 2. Umumiy sug‘urta tarmog‘i
Hayot sug'urtasi nima?
Hayotni sug'urtalash - bu ijtimoiy va moliyaviy himoya bo'lib, u bir necha hodisalarni qamrab oladi: masalan, kasallik, o'lim yoki ma'lum yoshgacha omon qolish tufayli nogironlik. Bularning barchasi tanlangan sug'urta mahsulotiga bog'liqdir.
Sug'urta kompaniyasi sug'urta tovonini to'laydi, qachonki: agar Sug'urtalangan shaxs ma'lum bir yoshga to'lganda, shuningdek baxtsiz hodisada vafot etgan taqdirda yoki Sug'urta shartnomasida nazarda tutilgan boshqa holatlar yuz bergan taqdirda. Odatda, o'lim holatlarida to'lov Sug'urtalangan shaxsning merosxo'rlari yoki Sug'urta shartnomasida ko'rsatilgan Benefitsiar tomonidan qabul qilinadi. Bundan tashqari bank ham olishi mumkin - agar mashina yoki uy-joy garovga qo'yilgan bo'lsa (qarz oluvchining sug'urtasi).
UMUMIY SUG`URTA
shaxsiy, mulkiy sug`urta, javobgarlikni sug`urta qilish hamda hayotni sug`urta qilish sohasiga taalluqli bo`lmagan boshqa sug`urta turlari.
2. Umumiy sugʻurta tarmogʻi

Klass tartib raqami	Klassning nomi	Mazmuni va sugʻurta qilish shartlari boʻyicha talablar
1-klass	Baxtsiz hodisalardan ehtiyot shart sugʻurta qilish	Quyidagi hollarda:
		a) baxtsiz hodisa yoki muayyan turdagi baxtsiz hodisa natijasida sogʻliqning qattiq shikastlanishi, yoxud;
		b) baxtsiz hodisa yoki muayyan turdagi baxtsiz hodisa natijasida vafot etgan taqdirda, yoxud;
		v) kasallik yoki muayyan turdagi kasallik natijasida mehnat qobiliyatini yoʻqotish, shu jumladan ishlab chiqarishda jarohatlanish va kasb kasalliklari, biroq 2-klass va IV klass boʻyicha sugʻurta shartnomalarini istisno qilgan holda, sugʻurta qilingan shaxsga sugʻurta taʼminotining belgilab qoʻyilgan pul summasi yoki pul kompensatsiyasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurta turlari jami
2-klass	Kasallikdan ehtiyot shart sugʻurta qilish	Sugʻurta taʼminotining belgilab qoʻyilgan pul summasi toʻlanishini yoki kasallik yoki sogʻliqning izdan chiqishi munosabati bilan sugʻurta qildiruvchining pul kompensatsiyasi (yoki uning ham, buning ham kombinatsiyasi)ni taʼminlovchi sugʻurta turlari jami, biroq hayotni sugʻurta qilish tarmoqlarining IV klassi boʻyicha shartnomalarni istisno qilgan holda
3-klass	Yer usti transport vositalarini sugʻurta qilish	Transport vositalari, oʻzi yurar mashina va mexanizmlar, harakatlanadigan temir yoʻl tarkibi bundan mustasno, yoʻqotilganda yoki shikastlanganda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurta turlari jami
4-klass	Harakatlanadigan temir yoʻl tarkibini sugʻurta qilish	Harakatlanadigan temir yoʻl tarkibi yoʻqotilganda yoki shikastlanganda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurtaning turlari jami
5-klass	Aviatsiya sugʻurtasi	Havo kemasi, havo kemasining mashina asbob-uskunalari, jihozlari, inventari, ehtiyot qismlari yoʻqotilganda yoki shikastlanganda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurtaning turlari jami
6-klass	Dengiz sugʻurtasi	Dengiz va ichki daryo kemalari, kemalarning mashina asbob-uskunalari, asbob-uskunalari, inventari, ehtiyot qismlari yoʻqotilganda yoki shikastlanganda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurtaning turlari jami

7-klass	Yoʻldagi mol-mulkni sugʻurta qilish	Transportning har xil turlari bilan tashishda yuklar, bagaj va boshqa mol-mulk yoʻqotilganda yoki shikastlanganda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurtaning turlari jami
8-klass	Mol-mulkni olovdan va tabiiy ofatlardan sugʻurta qilish	Yongʻin, portlash, boʻron, dovul, jala, koʻchki, tuproqning choʻkishi, yemirilish, yer osti suvlari, sel, yashin urishi, zilzila, yadro energiyasi taʼsiri natijasida mol-mulk (3 va 7- klasslarda koʻrsatilganlar bundan mustasno) yoʻqotilganda yoki shikastlanganda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurtaning turlari jami
9-klass	Mol-mulkni zarardan sugʻurta qilish	8-klassda koʻrsatilmagan doʻl, qalin qor yogʻishi yoki qattiq sovuq tushishi, buzib kirib oʻgʻirlik qilish va boshqa voqealar natijasida mol-mulk (3 va 7-klasslarda koʻrsatilgandan boshqa) yoʻqotilganda yoki shikastlanganda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurtaning turlari jami
10-klass	Avtofuqarolik javobgarligini sugʻurta qilish	Yer usti transport vositalari va boshqa oʻziyurar mashinalar va mexanizmlardan foydalanish oqibatida, tashuvchilarning javobgarligi ham shu jumlaga kiradi, uchinchi shaxslarga (jismoniy va yuridik shaxslarga) zarar yetkazilgan taqdirda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurta turlari jami
11-klass	Aviatsiya sugʻurtasi doirasidagi javobgarlikni sugʻurta qilish	Havo kemasidan foydalanish oqibatida, aviatashuvchilarning javobgarligi ham shu jumlaga kiradi, uchinchi shaxslarga (jismoniy va yuridik shaxslarga) zarar yetkazilgan taqdirda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurta turlari jami
12-klass	Dengiz sugʻurtasi doirasida javobgarlikni sugʻurta qilish	Dengiz va ichki kemalardan foydalanish oqibatida, dengiz tashuvchisining javobgarligi ham shu jumlaga kiradi, uchinchi shaxslarga (jismoniy va yuridik shaxslarga) zarar yetkazilgan taqdirda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurta turlari jami
13-klass	Umumiy fuqarolik javobgarligini sugʻurta qilish	10, 11 va 12-klasslarda koʻrsatilmagan tavakkalchiliklar oqibatida uchinchi shaxslar (jismoniy va yuridik shaxslar) oldida fuqarolik javobgarligi paydo boʻlgan taqdirda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurta turlari jami
14-klass	Kreditlarni sugʻurta qilish	Sugʻurta qildiruvchining debitori nochorligi (bankrotlik) yoki debitorning sugʻurta qildiruvchi oldidagi qarzlarni qaytarish majburiyati bajarilmasligi (nochorlikdan tashqari) natijasida sugʻurta qildiruvchi zarar koʻrganda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurta turlari jami
15-klass	Kafillikni (kafolatlarni) sugʻurta qilish	Sugʻurta qildiruvchining oʻziga berilgan kafolatni bajarishi majburiyati natijasida sugʻurta qildiruvchi zarar koʻrganda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurta turlari jami

16-klass	Boshqa moliyaviy tavakkalchiliklardan sugʻurta qilish	Quyidagi hollarda:
		a) sugʻurta qildiruvchining biznesi (xoʻjalik faoliyati) uzilib qolishi yoki sugʻurta qildiruvchi tomonidan amalga oshirilayotgan biznes (xoʻjalik faoliyati) koʻlami kamayishi natijasida sugʻurta qildiruvchi zarar koʻrganda;
		b) oldindan nazarda tutilmagan xarajatlar natijasida sugʻurta qildiruvchi zarar koʻrganda (17-klassda koʻrsatilgandan tashqari);
		v) shartnomalar tuzilishi va bajarilishi bilan bogʻliq faoliyatni amalga oshirish natijasida mazkur darajaning a) va b) bandlarida koʻrsatilgandan boshqa nobudgarchiliklarga uchraganda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurta turlari jami
17-klass	Huquqiy himoya qilish bilan bogʻliq xarajatlarni sugʻurta qilish	Sud muhokamasi bilan bogʻliq koʻrilgan xarajatlar natijasida sugʻurta qildiruvchi zarar koʻrganda sugʻurta qoplamasi toʻlanishini taʼminlovchi sugʻurta turlari jami

Yevropa ittifoqida sugʻurta turlarini turkumlash

Uzoq muddatli sugʻurta		Umumiy sugʻurta
I	Hayot va annuitetlar sugʻurtasi	I	Baxtsiz hodisalardan sugʻurta
II	Bolalarni tugʻilish va nikohini sugʻurtasi	II	Kasallik hodisasini sugʻurtasi
III	Bogʻlangan uzoq muddatli sugʻurta	III	Avtomobillarni sugʻurtalash
IV	Sogʻlikni uzluksiz sugʻurtalash	IV	Temir yoʻl sostavini sugʻurtasi
V	Tontinlar	V	Havo kemalarini sugʻurtasi
VI	Kapitallarni qoplashni sugʻurtalash	VI	Dengiz kemalarini sugʻurtasi
VII	Nafaqalarni sugʻurtasi	VII	Yoʻldagi yuklarni sugʻurtasi
		VII	Yongʻindan va stixiyali hodisalardan sugʻurta
		IX	Mulkni zarar yetkazishdan sugʻurtasi
		X	Avtotransport vositalari egalarining uchinchi shaxsga zarar keltirish masʼuliyatini sugʻurtasi
		XI	Havo kemalari egalarining 3-chi shaxsga zarar yetkazish masʼuliyatini sugʻurtasi
		XII	Kema egalarini fuqarolik javobgarligini sugʻurtasi
		XIII	Umumiy javobgarlikni sugʻurtasi