Sünnə və Cəməa anlayışı



Yüklə 0,5 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/19
tarix19.07.2018
ölçüsü0,5 Mb.
#56770
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19


Nasir bin Abdul-Kərim əl-Əql  

Sünnə 

və 

Cəməa  

anlayışı  

“ADiLOĞLU” nəşriyyatı 

BAKI-2003 


Tərcümə edən: 

Y. Qurbanov 

ixtisas redaktoru: 

Ş

. Uluxanov 

Redaktə edən: 



M. Qəhrəmanov 

«Sünnə və Cəməa anlayışı»

– Bakû, “Adèloülu”, 2003, 48 səh. 

“Əhli-sünnə  vəl-cəməa”  ifadəsinin  aydınlaşması  əsrimizdə  çox  əhəmiyyətli 

və  vacib  bir  işdir.  Çünki  əhli-sünnəyə  mənsub  olmaq  iddialarını  bu  əsrdə  çox 

görmək olar. Bu iddia sahibləri əksəriyyət etibarı ilə əhli-sünnə əqidəsini, inanc 

əsaslarını  bilməməklə  yanaşı,  sünnəyə  uyğun  olaraq  da  əməl  etməzlər.  Hətta 

etiqadi  məsələlərdə,  yaxud  onların  bir  hissəsində əhli-sünnəyə  müxalif  olanlar 

da özlərini əhli-sünnə kimi tanıdırlar. 

Oxuculara  təqdim olunan  bu  kitabda  “Sünnə” və  “Cəməa”  anlayışları  ayrı­

ayrılıqda araşdırılaraq, “Əhli-sünnə vəl-cəməa” məfhumuna kimlərin aid olduğu 

açıqlanmışdır. 

0482208300 

М 

сифаришля 



© Y. Qurbanov. 2003 

121-2003 




Ön söz  

Həmd  Allaha  məxsusdur,  Ona  həmd  edir,  yalnız  Ondan  yardım  və 

bağışlanma  diləyirik.  Nəfslərimizin  şərindən,  pis  əməllərimizdən  Allaha 

sığınırıq. Allahın haqq yoluna yönəltdiyi şəxsi azdıran olmaz, azdırdığı şəxsi isə 

haqq yoluna yönəldən tapılmaz. 

Şəhadət edirəm ki, Allahdan başqa ibadətə layiq haqq məbud yoxdur, Onun 

ortağı  yoxdur  və  Məhəmməd 

–-cəllalahu  aleyhi  vəssəlləm:-ona  Allahın  salamı  və  salavatı 

olsun-

Onun qulu və elçisidir. Allahın ona, ailəsinə, əshabələrinə, qiyamət gününə 

qədər onların ardınca ixlasla gedənlərə salamı və xeyir duası olsun. 

Uca  Allah  bu  dini  əbədi  olaraq  bəşəriyyət  üçün  bəyənmiş,  qiyamət  qopana 

qədər onu qoruyacağını bəyan etmişdir: «Şübhəsiz ki, Zikri (Quranı) Biz nazil 

etdik və sözsüz ki, Biz də onu qoruyub saxlayacağıq!» 

əl-Hicr», 9)

Peyğəmbər 



–cəllalahu  aleyhi  vəssəlləm-

bununla  bağlı  belə  buyurmuşdur: 

Qiyamətin  qopacağı  vaxta  qədər  ümmətimdən  bir  hissə  haqq  üzrə  zahir 

olacaqır.



Rəsulullahın 

–cəllalahu  aleyhi  vəssəlləm-

bu  hədisi  onu  göstərir  ki,  ümmətin 

müəyyən  bir  hissəsi  islamı  təmsil  edərək  qiyamətə  qədər  yaşayacaqdır.  Bu  isə 

Rəsulullahın  dində  ayrılıq  və  ixtilaf  edərək həlak  olacaq  firqələrdən  istisna 

etdiyi  “firqəyi-naciyə”  –  qurtulmuş  firqədir.  Çünki  Əbu  Hüreyrənin 

–radıyallahu 

anhu:-Allah ondan razı olsun-

və başqalarının Peyğəmbərdən 



–cəllalahu aleyhi vəssəllə

rəvayət  etdiyi  səhih  hədisdə  belə  deyilir:  “Yəhudilər  yetmiş  bir  firqəyə,  yaxud 



yetmiş iki firqəyə ayrılacaq (ayrıldı), nəsranilər də eyni ilə. Mənim ümmətim isə 

yetmiş üç firqəyə ayrılacaqdır.



Peyğəmbərdən 

–cəllalahu aleyhi vəssəlləm-

rəvayət olunan başqa bir hədisdə belə 

deyilir: “...Hamısı atəşdədir. Biri isə istisnadır. O da camaatdır.

Elm əhli və hidayət verilənlərin qabaqcılları qurtulan bu firqənin əhli-sünnə 



vəl-cəmə

olduğunu ittifaqla xəbər vermişlər. 

Ə

hli-sünnə vəl-cəmə

- əshabələr, tabiin, sələf-saleh (keçmiş əməlisalehlər) 

və hidayət imamları sayılan fəzilətli üç dövürdəki hədis və elm əhli olub dində 

fəqih  olan, onların  ardınca  gedən,  yollarını təqib  edən, onların  göstərdikləri  və 

tutduqları  hidayət  yoluna  uyğun  gəlməyən  şeyləri  və  dində  hər  hansı  bidəti

sonradan  ortaya  çıxarmayan  şəxslərdir.  Həmin  şəxslər  aydın  dəlillərə  uyğun 



olaraq  Allahın  haqq  yolunda  olanlardır.  Nəfs  istəkləri  və  fitnələr  onlara  təsir 

etmədikləri kimi, bidətlər də onları düz yoldan ayıra bilməmişdir. 

Щядиси  ял-Бухари  вя  Мцслим  рявайят  етмишдир.  ял-Бухари, “Мянагиб”,  27;  «Фятh  ял­



Бари», 4/623; Мцслим, “Имаря”, hядис 1920-1921.  

ят-Тирмизи рявайят едяряк, щядисин “hясян-сяhиh” олдуьуну билдирмишдир. V жилд,  сящ.  



25, “Иман” китабы, “Мя жяя фи ят-тираги hязиhи ял-цммя” фясли.  

Яhмяд, «Мцсняд»,  IV  жилд,  сящ.  102;  Ибн  Яби  Асым, I  жилд,  сящ.  128;  ял-Ялбани,  



«Зилалцл-Жяння» адлы ясяриндя сяhиh олдуьуну билдирмишдир.  

дини мясялялярдя едилмиш йенилик  






Ə

hli-sünnə 

Allah elçisinin 



–cəllalahu  aleyhi  vəssəlləm-

, əshabələrinin  və tabiinin 

zahiri və batini yolu ilə addımlayan hər kəsdir. 

Peyğəmbər 



–cəllalahu  aleyhi  vəssəlləm-

əshabələrinin  və  keçmiş əməlisalehlərin 

təqib  etdikləri  yol  aydın  və  aşkardır.  Bu  üol  yazılı  şəkildə  bizə  çatdırılaraq 

qorunub  saxlanılmış,  keçmiş əməlisalehlərin  başa  düşüb  əməl  etdiyi  Allahın 

Kitabı və Peyğəmbərin 

–cəllalahu aleyhi vəssəlləm-

Sünnəsidir. 

Bu  yol  açıq-aşkar  olsada,  bidətlərin  yayılması,  zəlalətdə  olan  firqə  və 

məzhəblərin  üstünlük  təşkil  etməsi  səbəbindən  bir  çox  müsəlmanlar  din  və 

əqidələri ilə bağlı əksər məsələləri bilmirlər. 

Müsəlmanların  bilmədiyi  bu  məsələlərdən  biri  də  “əhli-sünnə  vəl-cəməa” 

ifadəsi,  onların  üsulu  və  təqib  etdikləri  yoldur.  Buna  görə  bəzi  elmsizlər  əhli­

sünnənin keçib-getmiş bir tarix olduğunu, yaxud da heç olmadığını zənn edirlər. 

Onlar  (elmsizlər)  bu  adla  adlandırılan  bir  qrupun  olmadığını  və  ya  sələfin 

yolunu ancaq nəzəri və bəzi əsaslardan ibarət olduğunu, yaxud da sünnənin yol 

və  metodlarını  zamanın  silib  süpürdüyünü  deyirlər.  Nəticədə  bu  elmsizlər 

yenilənməyə və yeni alternativlər tapmağa məcbur olduğunu iddia edirlər. 

Son  vaxtlar  sünnə  və  camaata  zidd  bəzi  firqə  və  camaatlar  özlərini  əhli­

sünnə  vəl-cəmə

adlandırır,  yaxud  əhli-sünnə  vəl-cəməanın  onlardan 

törədiklərini, ya da onlara qatıldıqlarını iddia edən bəzi tezislər və fikirlər ortaya 

atırlar.  Bu  iddia  və  tezislərin  əqidələrinin,  metodlarının  və əməllərinin  açıq­

aydın  və  xəttləri  müəyyən  olan  əhli-sünnə  vəl-cəməa  metodu  ilə  müqayisə 

edilməklə təhqiq edilməyə və dəllilərlə sübuta ehtiyacı var. Beləliklə bu iddianın 

gerçək üzü ortaya çıxmış olur. 

Qənaətimcə, bu iddianı aydınlaşdıran ən gözəl üslub “əhli-sünnə vəl-cəməa” 

ifadəsini, əhli-sünnənin özünün açıqladığı kimi yaymaqdır. Bundan əvvəl sünnə 

bu məsələyə aydınlıq gətirmiş, əshabələr və tabiin bunu bəyan etmişlər. Fəzilətli 

ilk üç dövrdəki keçmiş əməlisalehlərimizin hidayət rəhbərləri və onlardan sonra 

günümüzə qədər gələnlərin üslubu ilə bu məsələ aydınlaşdırılmışdır. 

Bacardığım qədər bu qısa çalışmada Qurani-Kərim və Sünnədən “əhli-sünnə 

vəl-cəməa

”  ifadəsini  aydınlaşdıran  dəlilləri  ortaya  çıxarmaq  istədim.  Bu  işi 

görərkən “əhli-sünnə  vəl-cəməa”  ifadəsini  əshabələrin,  tabiinin,  hidayət 

rəhbərləri  olan  sələf-salehimizin  anladığı  kimi  izah  etməyə  çalışdım.  Qeyd 

etdiyimiz hidayət rəhbərləri - dində fəqih və hədis əhli kimi tanınmış şəxslərdir. 

Ümmət onlara tabe olub, onlardan razı qalmış, dini  gözəl şəkildə qəbul edərək 

onlardan öyrənmişlər. Elə isə əhli-sünnə vəl-cəmənəyin nə və harada olduğunu 

bilən  evin  (yurdun)  sakinləridir.  Məşhur  bir  aforizmdə  deyildiyi  kimi: 

“Məkkəlilər onun yollarını daha yaxşı bilir.”



Бу  бир  йердя  оланлары, hямин  йерин  кцнжцнц,  эизли  йерлярини,  бир  ишля  мяшьул 

оланларын  о  ишин  вя  сянятин  инжяликлярини,  бир  сюзля  бцтцн  йюнлярини  даhа  йахшы 

баша дцшяжяклярини баша салмаг цчцн ишлядилян бир  афоризмдир - тярж. 




Yüklə 0,5 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə