Suyak va mushaklarning tarkibi, tuzilishi va yoshga oid rivojlanishlarini bbb( bilaman, bilishni xohlayman,bilib oldim) usulida yoriting

1. 
   Suyak va mushaklarning tarkibi , tuzilishi va yoshga oid rivojlanishlarini BBB( bilaman, bilishni xohlayman,bilib oldim) usulida yoriting.
   

Javoblar.




Tavanch-harakat a’zolarining ahamiyati

Harakat a'zolari tizimiga suvaklar (skelet). bogiar, bo'g'inlar va muskullar kiradi. Suyaklar. b o g ia r va bo'g'inlar harakat a'zolarining passiv elementlari hisoblanadi. Harakat apparatining faol qismi b o iib muskullar hisoblanadi. Harakat a'zolari tizimi - yaxlitdir; har bir a'zo va uning qismlari bir-biri bilan uzviy bog'liq holda shakllanadi va faoliyat ko'rsatadi. Skelet har bir a'zoni va butun tananing tayanchi va himoyachisi bo'lib xizmat qiladi, ko'plab suvaklar esa tana va uning qismlari tomonidan bajariladigan murakkab harakatlarning kuchli ko'targichiham hisoblanadi. Muskullar barcha suvakli ko'targichlarning harakatini ta'minlaydi. Skelet tananing tuzilish asosini tashkil etadi va jiddiy darajada uning oichami va shaklini aniqlaydi. Skeletningmiya qutisi, ko'krak qafasi va chanoq, umurtqa pog’onasi tanasi kabi qismlari. miya, o'pka. yurak, ichaklar kabi hayotiv muhima'zolarni joylashadigan joyi va himoyachisi b o iib hisoblanadi. Yaqin vaqtlargacha odamlar organizmidagi skeletning roli, tananing tayanch va harakat faoliyatidagi ishtiroki bilan uning funksiyasi chegaralangan deb hisoblanardi. Ana shundan «tayanchharakat apparatlari» degan atama yuzaga kelgan. Hozirda skeletning funksiyasi juda keng ekanligi aniqlangan. Skelet moddalar almashinuvida faol ishtirok etadi, aynan qonning mineral tarkibini maium darajada ushlab turilishini ta’minlaydi. Bundan tashqari. suyaklar tarkibiga kiruvchi qator moddalar (kalsiy. fosfor, limon kislotasi va boshq.) zarur boigan paytlarda almashinuv reaksiyalariga vengil qo'shiladi. Ko'pchilik muskullar suyaklarga tutashgan boiadi. Muskullar skelet suyaklarini harakatga keltiradi va ish bajaradi. Ko'plab muskullar, tana bo'shligini o‘rab ichki a ’zolarni himoya qiladi.

Skelet haqidagi umumiy ma’lumotlarSuyaklarning shakli. Odamlar organizmida 200 dan ortiq suyaklarni sanash mumkin. Voyaga yetgan odamlarda tana og'irligining 18 % ini va yangi tug'ilgan bolalarda tana og'irligini 14 % ini skelet tashkil etadi. Skelet tarkibiga turli oichamdagi va shakldagi

suyaklar kiradi. Shakli bo'yicha uzun, kalta, keng va aralash suyaklarga farqlanadi. Uzun suyaklar, odatda, qo'l va oyoqlarda boiadi. Kalta suyaklar bir vaqtning o'zida ham skeletning harakatchanligi va uning yuqori darajadagi mustahkamligini ta’minlash bilan birga, zarur bo'lgan joylarda zapyastiye v apredpluziye joylashgan boladi.

Keng yoki yalpoq suvaklar bo’shliqlarning devoiiarini hosil qiladi. qaysiki ularning ichida ichki a'zolar joylashgan boiadi (chanoq suvagi. miya qutisining suyaklari). Aralash suyaklar turli shakllarda boladi.

Suyaklarning birikishi.

Suyaklarning harakatlanmaydigan, kam harakatlanadigan va harakatlanuvchi birikishlari yoki bo’g ’inlari farqlanadi. Suyaklarning harakatlanmaydigan birikishi ularning o'sib bir-biriga birikib ketishi bilan yuz beradi. Bunday paytlarda harakat juda chegaralangan yoki umuman boimaydi. Masalan. bosh miya qutisining harakatlanmasligiga uning ko’plab qin'alarining ikkinchi suyakning shunga xos qirralarining chuqurchalariga kirib ketishi natijasida erishiladi. Suyaklarning bunday birikishi «tikish» - «tikilish» degan nom oldi.