T.C.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
BATI DİLLERİ VE EDEBİYATLARI
(RUS DİLİ VE EDEBİYATI) ANABİLİM DALI
DİLLERİN TİPOLOJİK SINIFLANDIRILMASI
Yüksek Lisans Tezi
Zulfiya SHAKHİN
Tez Danışmanı
Prof.Dr.Ayşe PAMİR DIETRICH
Ankara-2009
II
T.C.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
BATI DİLLERİ VE EDEBİYATLARI
(RUS DİLİ VE EDEBİYATI) ANABİLİM DALI
DİLLERİN TİPOLOJİK SINIFLANDIRILMASI
Yüksek Lisans Tezi
Tez Danışmanı : Prof. Dr. Ayşe PAMİR DIETRICH
Tez Jürisi Üyeleri
Adı ve Soyadı
İmzası
Prof.Dr.Ayşe PAMİR DIETRICH
........................................
Prof.Dr.Aydın SÜER
........................................
Doç.Dr.Zeynep BAĞLAN ÖZER
........................................
Tez Sınavı Tarihi ..................................
III
ÖNSÖZ
Bir dili başka bir dil ile karşılaştırmadan her dile özgü teorik bilgileri elde edemeyiz ve
yabancı dil öğrenimi için paha biçilemeyen pratik bilgilere de sahip olamayız. Bir dil bilimci
dilleri kendi kafasında net bir şekilde sınıflandırmadan iyi bir dil bilimci olamaz. Tüm bu bilgileri
bize genel olarak tipolojik dil sınıflandırılması vermektedir.
Tipolojik dil sınıflandırılması dilbilimcilikte büyük bir önem taşımaktadır. Son yılların
hızla gelişen teknolojisi her bilim dalı için paha biçilemez materyal birikimini ve imkânlarını
sunmaktadır. Birikmiş olan materyaller yeni teoriler ve yaklaşımlar için verimli bir temel
oluşturmaktadır. Sunulan çalışma, çağdaş dilbilimcilikte yapısal dil sınıflandırılmasının klasik ve
modern yaklaşımlarını incelemektedir.
Bu tezi hazırlamamda benden tüm bilgi ve birikimlerini esirgemeyen ve değerli zamanını
benimle paylaşan tez Hocam Sn. Prof. Dr. Ayşe Pamir Dietrich’e
içten teşekkürlerimi
sunuyorum.
Ayrıca beni sabırla destekleyen eşim Tuncer’e, oğullarım Uğur ve Ural ile kızım Ulya’ya
teşekkür ederim.
IV
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ…………………………………………………………………………………………..IV
TABLOLAR VE FORMÜL DİZİNİ……………………………………………………………VII
GİRİŞ
………………………………………………………………………………...1
1.BÖLÜM. TARİHÇE
1.1
Biçimbilimsel Dil Sınıflandırılmasının Tarihçesi……………………………………..3
1.2
İçerikli Dil Sınıflandırılmasının Tarihçesi………………………………………........11
1.3
Safhasal Dil Sınıflandırmasının Tarihçesi……………………………………………18
2. BÖLÜM. BİÇİMBİLİMSEL, İÇERİKLİ VE SAFHASAL DİL SINIFLANDIRMALARI
ARASINDAKİ BAĞLANTI
2.1 İçerikli dil sınıflandırılması açısından bir bakış……………………………………...19
2.2 Biçimbilimsel dil sınıflandırma açısından bir bakış………………………………….20
2.3. Safhasal dil sınıflandırma açısından bir bakış ………………………………………20
3. BÖLÜM. BİÇİMBİLİMSEL DİL SINIFLANDIRILMASI
3.1.
Yalınlayan diller (Ayrımlı diller)……………………………………………………21
3.1.1Gövde
yalınlayan diller ……………………………………………………25
3.2. Eklemeli diller……………………………………………………………………….26
3.2.1 Büküm eklemeli diller……………………………………………………..31
V