1
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ
BAKI DÖVLƏT UNİVERSİTETİ
FƏNN SİLLABUSU
Təsdiq edirəm ____________________________
(kafedra müdiri)
İmza: _______________________________
Tarix: “ 15 ” 09 2015 -ci il
Kafedra: Coğrafi ekologiya
Fakültə: Ekologiya və torpaqşünaslıq
I.
Fənn haqqında məlumat
Fənnin adı: Azərbaycanın ekoloji problemləri
Tədris yükü (saat) cəmi: 60 mühazirə 30 seminar 30 praktik (laboratoriya)______
Tədris ili 2015-2016 Semestr 1 Bölmə azərbaycan
Kredit sayı (hər 30 saata 1 kredit) 8
II.
Müəllim haqqında məlumat Məmmədov Vaqif Əli oğlu, kənd təsərrüfatı elmləri namizədi,
dosent
Məsləhət günləri və saatları: çərşənbə, cümə akşamı
E-mail ünvanı:
vaqif.mamedov49@mail.ru
İş telefonu: (012) 539-09-69
III.
Tələb olunan dərsliklər və dərs vəsaitləri:
Əsas:
1.Cəfərov M.İ., Babayev A.M., İbrahimov Z.A. “Azərbaycanın təbii sərvətləri və onlardan səmərəli
istifadə” , Bakı, “Qapp-Poliqraf” 2005, 248 s.
2.Əliyev H.Ə. Həyəcan təbili. Bakı, “Azərnəşr”, 1992, 176 s.
3.Göyçaylı Ş.Y. Coğrafiya və coğrafi ekologiyanın problemləri, Bakı, 2004, 254 s.
4. Göyçaylı Ş.Y. Coğrafi ekologiyanın əsasları, Bakı, 2010, 406 s.
5. Xəlilov Ş.B. Azərbaycanın ekocoğrafi problemləri. Bakı, “Nafta-Press” nəşriyyatı, 2006,
160 s.
6. Xəlilov T.A., Ekologiya və ətraf mühiti mühafizənin əsasları. Bakı, “MBM-e”, 2009, 232s.
7. Məmmədov Q.Ş., Xəlilov M.Y. Ekologiya və ətraf mühit. Bakı, “Elmaz”, 2004, 232 s.
8. Salmanov M.Ə. Tanıyaq dünyamızı, vətənimizi, özümüzü və ya hər kəs üçün Ekologiya. Bakı, 2009,
347 s.
Əlavə:
1.
Budaqov B.Ə. Azərbaycan təbiəti, “İşıq”, Balı, 1980, 128 s.
2.
Daşdıyev R.M. Landşaftın ekologiyası. Bakı, 2010, 138 s.
2
3.
Doluxanov A.B, Dadaşova L, Qarayev A. Azərbaycan meşələrinin davamlı idarə edilməsinin
əsasları, Bakı, 2012.
4.
Göyçaylı Ş.Y., İsmayılov T.Ə.Təbiətdən istifadənin iqtisadi və ekoloji əsasları.
Bakı, 2003, 176 s.
5.
Müseyibov M.A. Azərbaycanın fiziki coğrafiyası, Bakı 1998, 384 s.
6.
Şəkuri B.Q. Səhralaşma (desertifikation), onun etologiyası, müasir vəziyyəti və fəsadları (Kür-
Araz ovalığı timsalında), Bakı, 2008, 67 s.
IV.
Fənnin təsviri və məqsədi:
(Fənn haqqında qısa məlumat, onunla şərtləşən fənlər (bilavasitə bağlı olan/uyğun gələn), fənnin
tədrisinin məqsədləri. Bu fənni öyrənməklə tələbələrin nəyi biləcəkləri, nəyə nail olacaqları və hansı
vərdişlərə yiyələnəcəkləri qeyd edilir)
Kursun qısa təsviri: Fənnin məzmununda Azərbaycan təbiətinin, təsərrüfatının, əhalisinin ərazi struktur
xüsusiyyətlərindən, onlar arasındakı əlaqələrdən və ziddiyyətlərindən bəhs olunmaqla yanaşı, eyni
zamanda ölkəmizin planetar, regional və s. ekoksistemləri ilə əlaqəsindən də ətraflı açıqlama verilir.
Kursun məqsədi: Azərbaycanın ekoloji problemləri fənnin tədrisində əsas məqsəd ölkədə təbii, iqtisadi-
sosial proseslərlə bağlı yaranan problemləri araşdırmaq, təhlil etmək və onların aradan qaldırılması
yollarını müəyyənləşdirməkdir. Hazırda antropogen fəaliyyətlə əlaqədar olaraq ölkəmizdə təbii
ekosistemlər, o cümlədən torpaq, su, bioloji sərvətlər, atmosfer havası ciddi təsirlərə məruz qalmış
çoxsaylı, müxtəlif xarakterli problemlər yaratmışdır.
V.
Fənnin təqvim planı:
Həftələr Mövzunun
adı və qısa icmalı Mühazirə
Məşğələ Saat Tarix
Mövzu № 1. Azərbaycanın təbii –ekoloji
şəraitinin təhlili.
Qısa icmalı: Təbii mühiti formalaşdıran
amillər və onların ekoloji cəhətdən
qiymətləndirilməsi. Ərazinin torpaq, bitki,
iqlim, relyef və s. amillərə kompleks
yanaşma və dünyanın digər regionları ilə
oxşar və fərqli cəhətləri
Oxu materialları. 1.Göyçaylı Ş.Y. Coğrafi
ekologiyanın əsasları. Bakı, 2010, 406 s.
2. Xəlilov Ş.B. Azərbaycanın ekocoğrafi
problemləri. Bakı, “Nafta-Press” nəşriyyatı,
2006, 160 s. s
3. Məmmədov Q.Ş. Azərbaycanın ekoetik
problemləri. Bakı, “Elm”, 2004, 377 s.
Mühazirə
2
s
19.09.15
3
Mövzu № 2. Antropogen təsir və ətraf
mühitin çirklənməsi.
Qısa icmalı: Ətraf mühitə antropogen
təsirlər və onların mahiyyəti.
Çirkləndiricilərin təbii və sosial mənbəyi,
çirklənmənin miqyası və növləri. Yaranan
fəsadların aradan qaldırılması yolları.
Oxu materialları 1.Cəfərov M.İ., Babayev
A.H., İbrahimov Z.A. Azərbaycanın təbii
sərvətləri və onlardan səmərəli istifadə.
Bakı, “Qapp-Poliqraf”, 2005, 248 s.
2. Məmmədov Q.Ş., Xəlilov M.Y.
Ekologiya və ətraf mühit. Bakı, “Elm”,
2002, 472 s.
Mühazirə
2
s
26.09.15
Mövzu № 3. Azərbaycan torpaqlarının
ekoloji vəziyyətinin təhlili
Qısa icmalı: Azərbaycanın torpaq örtüyü
onun ekoloji durumu və coğrafi yayılma
qanunauyğunluqları. Təbii və antropogen
təsirlər nəticəsində torpaqların şorlaşması,
eroziyası, səhralaşması deqredasiyası və
mühafizə yolları.
Oxu materialları 1. Cəfərov M.İ. və
başqaları. Azərbaycanın təbii sərvətləri və
onlardan səmərəli istifadə. Bakı, Qapp-
Poliqraf, 2005, 248 s.
2..Məmmədov Q.Ş. və başqaları.
Aqroekologiya, Bakı, 2010, 552 s.
Mühazirə
2
s
03.10.15
Mövzu № 4. Azərbaycan meşələrinin
ekoloji problemləri.
Qısa icmalı: Meşə örtüyünün biosferin
inkişafında və mühafizəsində rolu. Meşə
sahələrinin azalması müasir dövrün böyük
ekoloji problemidir. Bəndlər və su
anbarlarının tikintisi zamanı meşələrin
qırılması, meşə yanğınları, yolların
Mühazirə
2
s
10.10.15
4
çəkilməsi, yaşayış məskənlərinin salınması,
müxtəlif istiqamətli təsərrüfat fəaliyyəti və
s. meşələrin məhv olmasına səbəb olur.
Oxu materialları 1.Axundzadə S,
Hüseynov Ə. Meşəçilik və Azərbaycanda
təbiətin qorunması. Bakı, 1963, 216 s.
2. Məmmədov Q.Ş., Xəlilov M.Y.
Azərbaycanın meşələri, Bakı, 2002, 472 s.
Mövzu № 5. Atmosfer havasının ekoloji
vəziyyəti
Qısa icmalı: Azərbaycanda atmosferi
çirkləndirən mənbələr. Stasionar və qeyri
stasionar mənbələrin xarakteristikası.
Atmosferin çirklənməsində sənaye sahələri,
kənd təsərrüfatı tullantıları, tikinti və
nəqliyyat sahələrinin rolu, onların yaratdığı
ekoloji problemlər.
Oxu materialları 1.Atmosfer havasının
mühafizəsi haqqında Azərbaycan
Respublikasının Qanunu, Bakı, 2001
2. Göyçaylı Ş.Y., Əzizov B.M. Ətraf mühiti
mühafizə, təbii ehtiyatlardan səmərəli
istifadə. Bakı, 2008
Mühazirə
2
s
17.10.15
Mövzu № 6. Su ehtiyatlarının ekoloji
durumu və mühafizəsi yolları
Qısa icmalı: Azərbaycanın su ehtiyatları
onun coğrafi yayılma qanunauyğunluqları.
Səth suları, onların fiziki-kimyəvi
xüsusiyyətləri. Azərbaycanın çayları, gölləri,
süni su anbarları, onların ekoloji vəziyyəti
və mühafizə yollarının təhlili.
Oxu materialları 1.Abdullayev R.B.
Azərbaycanın su hövzələrinin mühafizəsi
məsələləri, Bakı, 1987, 187 s.
2.Xəlilov Ş.B. Azərbaycanın ekocoğrafi
problemləri. Bakı, “Nafta-Press”,
2006, 160 s
Mühazirə
2
s
24.10.15
5
Mövzu
№7. Regionların ekocoğrafi
problemlərinin saciyyəsi. Böyük Qafqaz
fiziki-coğrafi rayonu.
Qısa icmalı: Böyük Qafqazın cənub yamacı
üzrə meşələrin təbii və antropogen
səbəblərdən seyrəlməsi və meşə altında olan
sahələrin azalması, bunun nəticəsi kimi
həmin ərazilərin ekoloji dayanıqlığının
zəifləməsi. Şimal-şərq yamacı və Nabran-
Dəvəçi düzənliyi üzrə: cənub yamaca
nisbətən torpaqların eroziyasının və
sürüşmələrinin yayılması səbəbləri. Tuqaya
bənzər meşə sahələrinin azalması. Xüsusi
mühafizə olunan ərazilərin (qoruqlar,
yasaqlıqlar və milli parklar) təşkili.
Oxu materialları 1. Əliyev H.Ə. Həyəcan
təbili. Bakı, “Azərnəşr”, 1992, 176 s.
2.Müseyibov M.A. Azərbaycanın fiziki
coğrafiyası. Bakı, Maarif, 1998, 400 s.
3. Xəlilov Ş.B. Azərbaycanın ekocoğrafi
problemləri. Bakı, “Naftalan-Press”
nəşriyyatı, 2006, 160 s.
4. Məmmədov Q.S., Əsədov K.S. Meşə
ekologiyası. Bakı, Elm, 2002, 472 c.
5.İsmayılov N.S. Samur-Dəvəçi və Qusar
maili düzənliyinin müasir aqroirriqasiya
landşaftları və onların ekoloji problemləri:
coğr.elm. dis. avtoref. Bakı, 2007, 23 s.
Mühazirə
2
s
31.10.15
Mövzu № 8. Kiçik Qafqaz fiziki -coğrafi
rayonunun ekoloji problemləri.
Qısa icmalı: Ermənistan silahlı qüvvələrinin
işğal etdiyi ərazilərin ekoloji vəziyyəti
ölkəmizin bu yerlərdə olan memarlıq və
mədəniyyət abidələri ilə yanaşı həmin
ərazilərin təbiət abidələrinin vəhşicəsinə
məhv edilməsi:. Bəsitçay Dövlət
Mühazirə
2
s
7.11.15
6
Qoruğundan Qafqaz çinarlarının və Laçın
rayonundakı məşhur palıd meşələrinin
qırılıb daşınması, işğal altındakı ərazilərdə
narkotik bitkilərin yetişdirilməsi və
Yerevandakı Metsamar ərazilərdəki
radiaktiv tullantıların Qarabağ ərazilərində
basdırılması. Bu yerlərdə vaxtaşırı hərbi
təlimlərin keçirilməsi.
Oxu materialları 1.Budaqov B.Ə.
Azərbaycan təbiəti. “İşıq” nəşriyyatı. Bakı,
1980, 128 s.
2.Salmanov M.Ə. Tanıyaq dünyamızı,
vətənimizi, özümüzü və ya hər kəs üçün
Ekologiya. Bakı, 2009, 347 s.
3.Müseyibov M.A. Azərbaycanın fiziki
coğrafiyası , Bakı, Maarif, 1998, 400 s.
4.Daşdiyev R.H. Landşaftın ekologiyası.
Bakı, 2010, 138 s.
Mövzu
№9.
Naxçıvan Muxtar
Respublikasının ekoloji problemləri
Qısa icmalı:Naxçıvan MR-də Ermənistanın
apardığı düşmənçilik siyasəti nəticəsində
iqtisadi və ekoloji gərginliyin artması
(Naxçıvan blokada vəziyyətinə salınaraq
ölkənin əsas hissəsindən təcrid olunması).
Arpaçay üzərində inşa edilən Keçudsu
anbarından çayın suyunun böyük bir
hissəsinin tunel vasitəsilə Sevan gölünə
ötürülməsi bu səbəbdən də Arpaçay su
anbarının suya olan tələbatının
ödənilməməsi.
Oxu materialları 1.Babayev S.Y. Naxçıvan
Muxtar Respublikasının coğrafiyası. Bakı,
Elm, 1999, 298 s.
2.Nəbiyeva F.X.Arid ərazilərin florası və
səhralaşma (Kür-Araz ovalığı, Arazboyu
Mühazirə
2
s
21.11.15
7
düzənliklər). Naxçıvan, “Tusi”, nəşriyyatı,
2010, 242 c.
3. Xəlilov Ş.B. Azərbaycanın ekocoğrafi
problemləri. Bakı, “Naftalan- Press”, 2006,
160 s.
Mövzu № 10. Lənkəran təbii vilayətinin
ekoloji durumu
Qısa icmalı: Xüsusi mühafizə olunan
təbiət ərazilərinin problemləri ilə əlaqədar
nəsli kəsilməkdə olan flora və fauna
növlərinin yox olma təhlükəsi, meşə
sahələrinin azalması səbəbləri. Torpaqların,
eroziyaya uğraması
və
şoranlaşması
nəticəsində deqredasiya prosesinin
sürətlənməsi.
Yeni yaşayış binalarının tikilməsi və
infrastrukturun genişləndirilməsi ilə
əlaqədar kənd təsərrüfatına yararlı
torpaqların azalması və onlara antropogen
təsirin artması.
Oxu materialları 1. Məmmədova S.Z.
Lənkəran vilayətinin torpaq ehtiyatları və
bonitirovkası. Bakı, “Elm”, 2003, 116 s.
2. Məmmədov Q.Ş. Azərbaycanın ekoetik
problemləri. Bakı, Elm, 2004, 377 s.
Mühazirə
2
s
14.11.15
Mövzu № 11.Kür-Araz ovalığının müasir
ekoloji vəziyyəti
Qısa icmalı: Kür-Araz ovalığı və onun
müasir meloirativ vəziyyəti.Antropogen
təsirlər, onun yaratdığı problemlər.
Suvarma sistemləri, kollektor-drenaj
şəbəkəsi, torpaqların təkrar şorlaşması və
ona qarşı mübarizə tədbirləri. Ekoloji
tarazlığın saxlanması yolları.
Oxu materialları 1. Salmanov M.Ə.
Tanıyaq dünyamızı, vətənimizi, özümüzü və
Mühazirə
2
s
28.11.15
8
ya hər kəs üçün Ekologiya. Bakı,
2009, 347 s.
2. Doluxanov A.B. və s. Azərbaycan
meşələrinin davamlı idarə edilməsinin
əsasları. Bakı, 2009, 347s.
3.Микаилов
Н.К. Природно
гуографические
особенности
и
низменности, проблемы мелиорации и
оценка их плодородия. Баку, «Озан»,
2000, 375 с.
4. İbrahimov T.O. Kür-Araz ovalığı
landşaftlarının mühafizəsi. Bakı,
2002, 200 s
Mövzu № 12.Orta Kür çökəkliyinin ekoloji
problemləri
Qısa icmalı: Orta Kür çökəkliyi ərazilərində
antropogen təsirlərin artması nəticəsində
əkinə yararlı torpaqların münbitliyinin
pisləşməsi, eroziyaya uğraması
və
şoranlaşması. Sağ sahil düzənliyi (Gəncə-
Qazax)
ərazilərindəki sənaye
müəssisələrinin ətraf mühitə təsiri.
Xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərində
onların hüquqi rejiminə riayət olunmaması
ilə bir çox flora və fauna növlərinin sayının
kəskin azalması və meşə ekosistemlərinin
pozulması təhlükəsi.
Oxu materialları 1. Budaqov B.Ə.
Azərbaycan təbiəti. “İşıq”. Bakı, 1980, 128 s.
2.Müseyibov M.A. Azərbaycanın fiziki
coğrafiyası. Bakı, Maarif, 1998, 400 s.
3.Микаилов
Н.К.
Природно-
географические
особенности
и
экологические условия засоления почв
Кура-Араксинской
низменности,
проблемы мелиорации и оценка их
плодородия, Баку, «Озан» , 2000, 375с.
Mühazirə
2
s
05.12.15
9
Mövzu №13.Abşeron yarımadasının ekoloji
problemləri.
Qısa icmalı:Təbii və antropogen təsirlərin
ekoloji nəticələri, mühafizə tədbirlərinin
işlənib hazırlanması. İşməli su problemi və
onun həlli yolları, Kür çayından istifadənin
ekoloji durumunun təhlili. Çirklənmiş
torpaqların rekultivasiyası
və
mənimsənilməsi
Oxu materialları 1. Xəlilov
Ş.B.
Azərbaycanın ekocoğrafi problemləri. Bakı,
“Nafta-Press” nəşriyyatı, 2006, 160 s.
2. Aslanov H.Q., Səfərli S.A. Azərbaycanın
neftlə çirklənmiş torpaqları, onların
rekultivasiyası və mənimsənilməsi, “Nasir”
nəşriyyatı, 2008, 191 s.
Mühazirə
2
s
12.12.15
Mövzu № 14. Xəzər dənizinin müasir
ekoloji problemləri.
Qısa icmalı: Xəzəri çirkləndirən başlıca
amillər-neft və neft məhsulları, kimyəvi
maddələr, sənaye obyektlərinin sanitar-
gigiyenik vəziyyəti və s. təhlili.Xəzərin
səviyyəsinin dəyişmə səbəbləri haqqında.
Oxu materialları 1.Салманов М.А.
Экология
и
биологическая
продуктивность Каспийского моря, 400 с.
2.Məmmədov R.M. Xəzər dənizinin
hidrometeorologiyası. Bakı, “Avrora”, 2013,
176 s.
Mühazirə
2
s
19.12.15
Mövzu № 15. Xüsusi mühafizə olunan
ərazilərin ekologiyası.
Qısa icmalı: Azərbaycanın qoruq və
yasaqlıqları, Milli parklar, onların təşkili
səbəbləri, həmin ərazilərdə yaranan ekoloji
problemlərin təhlili və mühafizə tədbirlərin
mahiyyətinin araşdırılması.
Mühazirə
2
s
26.12.15
10
Mövzu № 1. Azərbaycan ekosistemlərinin
müqayisəli –ekoloji səciyyəsi
Qısa icmalı: Tələbələrlə Respublikanın
ekoloji vəziyyətinin problemlərini və onları
yaradan səbəblərin təhlilini aparmaq
Oxu materialları 1.Göyçaylı Ş.Y., Əzizov
B.M. Ətraf mühiti mühafizə. Bakı, 2008,
276 s.
2.Məmmədov Q.Ş. Azərbaycanın ekoetik
problemləri. Bakı, “Elm”, 2004, 377 s.
Laborator
məşğələ
2s
19.09.15
Mövzu № 2. Təsərrüfat fəaliyyətinin ətraf
mühitdə törətdiyi fəsadların təhlili
Qısa icmalı: Təhlil zamanı problemləri
yaradan səbəblər və onların aradan
qaldırılması yolları haqqında fikir
mübadiləsi aparılmalıdır.
Oxu materialları 1. Müseyibov M.A. ,
Abbasova N.A. Azərbaycan landşaftlarının
antropogen transformasiyası. BDU-nun
Xəbərləri, 1999, N 3, 186-195
2.Cəfərov M.İ. və b. Azərbaycanın təbii
sərvətləri və onlardan səmərəli istifadə.
Bakı, Qapp-Poliqraf, 2005, 248 s.
Laborator
məşğələ
2s
26.09.15
Oxu materialları 1. Əliyev H.Ə., Həsənov
X.N. Təbiətin keşiyində. Bakı, 1983, 383 s.
2. İbrahimov T.O.Azərbaycan qoruqları,
BDU, 2010, 130 s.
Mövzu № 3. Azərbaycan torpaqlarının
ekoloji vəziyyətinin xüsusiyyətləri
Qısa icmalı: Müxtəlif təbii və antropogen
(eroziya,
şorlaşma,
şorakətləşmə,
radionuklidlər, gübrələr, qrunt suyunun
səviyyəsi, suvarma, səhralaşma, sudan
səmərəsiz istifadə, intensiv şumlama,
otlaqların hədsiz yüklənməsi və s.)
amillərin torpaqlarda yaratdığı ekoloji
Laborator
məşğələ
2s
03.11.15
11
problemlər
ətrafında müzakirələrin
aparılması
Oxu materialları 1. Məmmədov Q.Ş.
Azərbaycan
torpaqlarının ekoloji
qiymətləndirilməsi, Bakı, “Elm”, 1998, 280 s.
2. Xəlilov Ş.B.Azərbaycanın ekocoğrafi
problemləri. Bakı, “Nafta-Press”, 2006, 160 s.
Mövzu
№ 4. Meşələrin ekoloji
problemlərinin regional müqayisəli
səciyyəsi və mühafizəsi yollarının təhlili
Qısa icmalı: Bu mövzu daxilində, tələbələr
meşələrin ekoloji problemləri və onların
həlli yollarını araşdırmalı, yayılma
areallarının xəritə sxemini tərtib
etməlidirlər.
Oxu materialları 1. Məmmədov Q.Ş.,
Xəlilov M.Y. Azərbaycan meşələri, Bakı,
2002, 472 s.
2. Azərbaycan Respublikasının Meşə
Məcəlləsi, Bakı, 1998
Laborator
məşğələ
2s
10.11.15
Mövzu № 5. Atmosfer havasının ekoloji
durumunun araşdırılması.
Qısa icmalı: Atmosferin tərkibi, qatları və
orada gedən meteoroloji proseslər
haqqında biliklər əldə etməklə yanaşı,
çirklənmənin səbəbləri və mübarizə yolları
təhlil olunmalıdır.
Oxu materialları 1. Azərbaycanın
aqroiqlim atlası. Ə.C.Əyyubovun redaktəsi
ilə. Bakı, 1993, 104 s.
2. Müseyibov M.A. Azərbaycanın fiziki
coğrafiyası. Bakı, 1998 , 384 s.
Laborator
məşğələ
2s
17.10.15
Mövzu № 6. Azərbaycanın su ehtiyatlarının
ekoloji vəziyyətinin qiymətləndirilməsi
Qısa icmalı: Azərbaycanın su hövzələri
onların paylanması qanunauyğunluqları və
Laborator
məşğələ
2s
24.10.15
12
çirklənmə mənbələri haqqında müzakirələrin
keçirilməsi.
Oxu materialları 1. Abdullayev R.B.
Azərbaycanın su hövzələrinin mühafizəsi
məsələləri . Bakı, 1987, 187 s.
2. Məmmədov M.Ə. Azərbaycanın
hidroqrafiyası. Bakı, 2012, 254 s.
Mövzu № 7. Böyük Qafqazın ekoloji
problemlərinin mahiyyətinin açıqlanması
Qısa icmalı: Tələblər Böyük Qafqaz
dağlarının cənub və
şimal-şərq
yamaclarında mövcud problemlərlə (sel,
sürüşmə, daşqın, eroziya və s.) tanış olub
ətraflı məlumatlandırmalıdır.
Oxu materialları 1. Xəlilov
Ş.B.
Azərbaycanın ekoloji problemləri. Bakı,
“Nafta-Press”, 2006, 160 s.
2. Budaqov B.Ə. Azərbaycan təbiəti. “İşıq”,
Bakı, 1980, 180 s.
Laborator
məşğələ
2s
31.10.15
Mövzu № 8. Kiçik Qafqazın fiziki coğrafi
və ekocoğrafi səciyyəsinə dair təhlillərin
aparılması
Qısa icmalı: Mövzu daxilində tələbələr
regionun eko-coğrafi vəziyyəti, erməni
işğalı ilə bağlı ətraf mühitdə baş verən
problemlər və müvafiq tədbirlərlə bağlı
ətraflı biliklər əldə etməlidir.
Oxu materialları 1. Müseyibov M.A.
Azərbaycanın fiziki coğrafiyası. Bakı,
Maarif, 1998, 400 s.
2. Yusifov E.F., Təhməzov B.H. Ətraf
mühit, iqtisadiyyat, həyat. Bakı, 2004, 336 s.
Laborator
məşğələ
2s
07.11.15
Mövzu № 9. Naxçıvan MR ekoloji
vəziyyətinin araşdırılması
Qısa icmalı: Naxçıvanda təbii resursların
istismarı zamanı ətraf mühitdə baş verən
Laborator
məşğələ
2s
21.11.15
13
ekoloji problemlərin təhlili. Daha çox
ekoloji şəraiti gərginləşdirən təsərrüfat
sahələrinin müəyyənləşdirərək xəritə-
sxemdə göstərilməsi.
Oxu materialları 1. Məmmədov Q.Ş.,
Xəlilov M.V., Məmmədov S.Z. (tərtib
edənlər). Ekoloji atlas. Elmi redaktor:
akademik B.Ə.Budaqov. Bakı, kartoqrafiya
fabriki, 2009, 156 s.
2. Cəfərov M.İ. və b. Azərbaycanın təbii
sərvətləri və onlardan səmərəli istifadə.
Bakı, “Qapp-Poliqraf”, 2005, 248 s.
Mövzu № 10. Lənkəran təbii vilayətinin
müasir ekoloji vəziyyətinin təhlili.
Qısa icmalı: Lənkəranda ekoloji şəraitin
gərginləşməsinə təsir göstərən sənaye və
kənd təsərrüfatı müəssisələrinin
müəyyənləşdirilməsi və
xəritədə
əks
etdirilməsi.
Oxu materialları 1.Məmmədova S.Z. və b.
Lənkərançay hövzə torpaqlarının ekoloji
monitorinqi. Bakı, “Elm”, 2005, 167 s.
2.
Xəlilov Ş.B. Azərbaycanın ekocoğrafi
problemləri. Bakı, “Nafta-Press”, 2006, 160 s.
Laborator
məşğələ
2s
14.11.14
5
Mövzu № 11. Kür-Araz ovalığının
ekocoğrafi səciyyəsi və müxtəlifliklərin
aparılması
Qısa icmalı: Ovalığın müasir vəziyyəti,
şoranlaşma,
şorakətləşmə, daşqınların
törətdiyi fəsadlar və onların aradan
qaldırılması tədbirləri haqqında tələbələr
məlumatlandırılmalıdır.
Oxu materialları 1.Budaqov B.Ə.,
Mikayılov A.A. Fiziki-coğrafi rayonlaşma.
AP-nın konstruktiv coğrafiyası. Bakı, “Elm,
1996, s.173-187
Laborator
məşğələ
2s
28.11.15
14
Mövzu № 12. Orta Kür çökəkliyinin
ekocoğrafi durumunun səciyyələndirilməsi
Qısa icmalı: Bu zaman tələbələr ərazinin
fiziki-coğrafi xüsusiyyətlərinə görə bir-
birindən xeyli fərqlənən Kürün sağ
sahilindəki Gəncə-Qazax düzənliyi, sol
sahildə Kür çayı ilə Azərbaycanın
Gürcüstanla dövlət sərhəddinə və Qabarrı
çayına qədər olan Ceyrançöl və Bozdağla
Daşüz silsiləsi arasında qalan Acınohur gölü
və buradakı Mingəçevir, Yenikənd habelə
Şəmkir su anbarları haqqında, onların
yaratdığı ekoloji durum haqqında
məlumatlandırılır.
Oxu materialları 1.Xalilov Ş.B.
Водохранилище Азербайджана и их
экологические проблемы. Баку, 2003,
310 с.
2.Salmanov M.Ə. Tanıdıq dünyamızı,
vətənimizi, özümüzü və ya hər kəs üçün
ekologiya. Bakı, 2009, 350 s.
Laborator
məşğələ
2s
05.12.15
Mövzu № 13. Abşeron yarımadasının
ekocoğrafi səciyyəsinin vüzial təhlili
Qısa icmalı: Abşeronun ekoloji xəritə-
sxeminin tərtib edilməsi. Burada ekoloji
şəraiti gərginləşdirən müəssisə
və
təşkilatçıların müəyyənləşdirilməsi.
Abşeronda hava, su və torpaq
ekosistemlərinin ekoloji vəziyyətinin
təhlil olunması.
Oxu materialları 1.Aslanov H.Q., Səfərli
S.A. Azərbaycanın neftlə, çirklənmiş
torpaqları, onların rekultivasiyası
və
mənimsənilməsi. Bakı, Nasir nəşriyyatı.,
2008, 191 s.
2. Məmmədov Q.Ş. Azərbaycan
Laborator
məşğələ
2s
12.12.15
15
VI.
İmtahanın keçirilməsi forması -yazılı, şifahi, dialoq və ya test.
VII.
Semestr ərzində qiymətləndirmə və bal bölgüsü:
Balların maksimum miqdarı – 100 bal.
A)
Semestr ərzində toplanan maksimum bal – 50 bal.
Dərsə davamiyyətə görə 10
bal
Tələbələrin sərbəst işinə (referat, prezentasiya, tədqiqat işi və s.) görə
Qeyd: Plagiat halları qəti qadağandır! Sərbəst işlə əlaqədar bütün tapşırıqların
qısa təsviri, təqdim olunma şərtləri, vaxtı və qiymətləndirmə üsulu dəqiq
10 bal
torpaqlarının ekoloji qiymətləndirilməsi.
Bakı, “Elm”, 1998, 281 s.
Mövzu
№ 14. Xəzərin çirklənmə
mənbələrinin təhlili və qarşısının alınması
yollarının araşdırılması
Qısa icmalı: Tələbələr Xəzər dənizinin
ekocoğrafi vəziyyəti problemləri və ona
qarşı mübarizə barədə ətraflı məlumat əldə
etməklə, həm də onun bitki və heyvanat
aləmi haqqında biliklərə yiyələnməlidir.
Oxu materialları 1. Гюль А.К. Проблемы
загрязнения Каспийского моря. Баку,
2003
2. Qasımov Ə. Xəzər gölünün ekologiyası.
Bakı, 1994
Laborator
məşğələ
2s
19.12.15
Mövzu № 15. Xüsusi qorunan ərazilərin
ekoloji-hüquqi rejimi.
Qısa icmalı: Xüsusi qorunan ərazilər
haqqında məlumat. Landşaftların
qorunmasında onların rolu. Təbii
komplekslərin mühit-yaratma qabiliyyəti
haqqında ətraflı açıqlamanın verilməsi.
Oxu materialları 1. Əliyev H.Ə. Həyəcan
təbili. Bakı, “Azərnəşr”, 1992, 176 s.
2.Yusifov E.F., Təhməzov B.H. Ətraf mühit,
iqtisadiyyat, həyat. Balı, 2004, 336 s.
Laborator
məşğələ
2s
26.12.15
16
göstərilir.
Seminar (məşğələ) və ya laboratoriya dərslərinin nəticələrinə görə (eyni
fəndən həm seminar (məşğələ), həm də laboratoriya dərsləri nəzərdə
tutulduğu halda onların hər birinə 10 bal ayrılır). Əgər fənnin tədrisi yalnız
mühazirə, seminar (məşğələ) şəklində nəzərdə tutularsa bu zaman
davamiyyətə və sərbəst işə ayrılmış ballar istisna olmaqla qalan 30 bal
tədrisin bu növ göstəricilərinə görə hesablanır.
20 bal
Kurs işinin hazırlanmasına və müdafiəsinə görə (fənn üzrə kurs işi (layihəsi)
nəzərdə tutulmayıbsa, ona ayrılan 10 bal seminar (məşğələ) və ya laboratoriya
dərslərinə əlavə olunur).
10 bal
B)
Semestr imtahanı nəticəsinə görə - maksimum 50 bal
Hər biletdə – 5 sual, hər suala – 10 bal verilir
Qeyd: Tələbənin imtahandan topladığı balın miqdarı 17-dən az olmamalıdır.
C)
Semestr nəticəsinə görə qiymətləndirmə (imtahan və imtahana qədər toplanan ballar əsasında):
91 – 100 bal
əla A
81 – 90 bal
çox yaxşı B
71 – 80 bal
yaxşı C
61 – 70 bal
kafi
D
51 – 60 bal
qənaətbəxş
E
51 baldan aşağı qeyri-kafi
F
Müəllim: Məmmədov Vaqif Əli oğlu İmza:____________________
(soyadı, adı, atasının adı)
Tarix: _________________________
Dostları ilə paylaş: |